Historia

Traktat w Verdun kładł podwaliny pod powstanie europejskich monarchii

Ostatnia aktualizacja: 10.08.2023 05:35
Imperium Karola Wielkiego nie przetrwało dwóch pokoleń. Na jego zgliszczach powstały trzy państwa, które dotrwały do dzisiaj. 
Grafika przedstawiająca traktatu w Verdun.
Grafika przedstawiająca traktatu w Verdun. Foto: Ken Welsh / Zuma Press / Forum

10 sierpnia 843 zawarty został Układ w Verdun, na mocy którego wnukowie Karola Wielkiego dzielili jego państwo na trzy monarchie, z których w przyszłości powstać miały Francja, Niemcy i Włochy. 

Koniec karolińskiego uniwersalizmu

Erozja imperium zaczęła się tuż po śmierci Karola. Syn i następca cesarza, Ludwik Pobożny, zmuszony był walczyć o władzę z własnymi synami, którzy wykorzystywali sprawnie tendencje odśrodkowe w państwie. 

- W roku 840 nagła śmierć Ludwika Pobożnego, już poprzednio w sposób trudny i krwawy mierzącego się ze swoimi synami i z przedstawicielami wielkich rodów arystokratycznych monarchii karolińskiej, doprowadziła do pierwszego podziału cesarstwa - wskazywał prof. Tadeusz Rosłanowski w audycji "Kronika dwóch tysiącleci".


Posłuchaj
03:14 Verdun - Kronika dwóch tysiącleci.mp3 Jak doszło do zawarcia Traktatu w Verdun - wypowiedź prof. Tadeusza Rosłanowskiego. Fragment audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci". (PR, 1.03.2000)

 

Natychmiast po śmierci ojca, koronowany jeszcze za życia Ludwika jego najstarszy syn Lotar I przystąpił do walki z młodszymi braćmi Ludwikiem Niemieckim i Karolem Łysym. 

- Obaj oni, w odróżnieniu od Lotara, próbowali opierać się nie na przebrzmiałej już wówczas idei uniwersalistycznej lecz na tworzących się tworach "narodowych" - 

Do decydującego starcia między braćmi doszło 20 czerwca 841 pod Fontenoy. Bitwa nie była co prawda rozstrzygająca, ale pokazała dysproporcję sił między Lotarem i jego braćmi. Cesarz nie mógł pozwolić sobie na wydanie walnej bitwy bez ryzyka całkowitej klęski. Rozwiązanie trudnej sytuacji mogły przynieść tylko działania dyplomatyczne, zwłaszcza, że młodsi Karolingowie opanowali stołeczny Akwizgran i zawarli w 842 roku porozumienie w Strasburgu potwierdzające ich dalszą współpracę. 

Początek trzech królestw

Ludwikowi przypadła wschodnia część państwa, rozciągająca się  między Renem i Łabą - w przyszłości powstać tu miały Niemcy. Karol zawładnął zachodnią częścią państwa, z jego domeny wykształciło się królestwo Francji. 

Lotar, który zachowywał tytuł cesarski, miał rządzić w państwie, które obejmowało pas ziemi środkowej i północnej Italii, przez Prowansję, Burgundię, Alzację aż po Niderlandy. 

- Państwo miało być, pod rządami Lotara I, w teorii łącznikiem pomiędzy pozostałymi monarchiami - wskazywał prof. Tadeusz Rosłanowski.


Podział imperium karolińskiego w Verdun.  Podział imperium karolińskiego w Verdun.

Władcy zobowiązywali się ponadto do odbywania zjazdów w celu wspólnego ustalania kierunków polityki. Dalszemu rozdrobnieniu uległa, po jego śmierci i na mocy testamentu władcy, monarchia Lotara I, jednak układ z Verdun okazał się trwały w tym sensie, że już nigdy nie doszło do zjednoczenia imperium Karola Wielkiego. 

bm

Czytaj także

Fryderyk Barbarossa. "Chciał być wielkim władcą i wielkim rycerzem"

Ostatnia aktualizacja: 10.06.2023 05:35
- Był ostatnim cesarzem uniwersalnego Cesarstwa Rzymskiego w starym typie - mówił o Barbarossie prof. Wojciech Fałkowski w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Otton I - świecka głowa europejskiego chrześcijaństwa

Ostatnia aktualizacja: 07.08.2017 06:07
- Nigdy imię niemieckie w Europie nie znaczyło w Europie więcej niż w X i XI wieku za saskich i pierwszych salickich cesarzy – pisał niemiecki historyk Leopold von Ranke. Posłuchaj dyskusji polskich znawców epoki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa pod Poitiers - zwycięstwo nad Saracenami

Ostatnia aktualizacja: 25.10.2023 05:30
25 października 732 roku w bitwie pod Poitiers Karol Młot, władca państwa Franków, odniósł zdecydowane zwycięstwo nad saracenami. Na polu bitwy starły się ze sobą nie tylko dwie armie, ale także dwie cywilizacje. Tym samym zahamował ekspansję islamu w Europie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zjazd w Kwedlinburgu – Mieszko, Otton i wiele znaczący wielbłąd

Ostatnia aktualizacja: 04.04.2023 05:45
1037 lat temu, 4 kwietnia 986, miał miejsce zjazd w Kwedlinburgu, podczas którego piastowski książę złożył przysięgę na wierność małoletniemu królowi Niemiec. O czym świadczył jego egzotyczny podarek dla sąsiedniego władcy?
rozwiń zwiń