We wtorkowym komunikacie IPN opublikował wybrane wątki biograficzne Władysława Szpilmana, Michała Białkowskiego i Stanisława Krzykały. Ostatni z nich został wpisany do katalogu "funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa PRL" oraz do katalogu nomenklatury partyjnej.
Szpilman na celowniku za Izrael i RWE
Jak przypomniał instytut, polski pianista, kompozytor żydowskiego pochodzenia, autor wielu piosenek, bohater słynnego filmu Romana Polańskiego Władysław Szpilman urodził się w 1911 roku w Sosnowcu, a zmarł w 2000 roku.
Władysław Szpilman. Pianista, kompozytor, legenda Polskiego Radia
"Przed II wojną światową był pianistą w Polskim Radiu. Przeżył Zagładę dzięki ucieczce z getta warszawskiego i pomocy wielu osób. Po wojnie kierował Redakcją Muzyczną Polskiego Radia. Po raz pierwszy był inwigilowany przez komunistyczną tajną policję polityczną UB już pod koniec lat 40-tych wskutek donosów agentury informującej o jego »wrogich wypowiedziach«, rzekomej niegospodarności i spekulacjach w Polskim Radiu oraz o kontaktach zagranicznych, a następnie w związku z jego opiniami na temat wojny izraelsko-arabskiej w 1967 r. (tzw. wojna sześciodniowa), w których krytykował stanowisko władz PRL wobec tego konfliktu oraz z uznaniem mówił o sukcesach armii izraelskiej. W związku z tym w 1969 r. otrzymał zastrzeżenie wyjazdów zagranicznych, kolejne zaś w 1976 r. z powodu kontaktów z osobami współpracującymi z Radiem Wolna Europa" - napisano.
Białkowski inwigilowany za WiN
Michał Białkowski - czytamy - urodził się w 1893 roku w Dąbrowie Tarnowskiej, a zmarł w 1959 roku.
"Walczył w Legionach Polskich, internowany w Szczypiornie w związku z kryzysem przysięgowym w 1917 r., a następnie wcielony do armii austriackiej. Do polskiej armii powraca w 1918 r., uczestniczy m.in. w wojnie polsko – bolszewickiej. We wrześniu 1939 r. pułkownik w Armii »Poznań«, w tym szef sztabu Grupy Operacyjnej gen. Knoll-Kownackiego, bierze udział w obronie Warszawy, po kapitulacji w niemieckiej niewoli do 1945 r. Następnie przebywa na Zachodzie, pełni służbę w II Korpusie Polskim. Odznaczony Orderem Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Powrócił do kraju w 1947 roku i zamieszkał w Krakowie. Od razu został poddany inwigilacji przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie. Następnie inwigilowany w ramach Sprawy Agenturalnego Rozpracowania krypt. »Cezary«/»Pułkownicy«, dot. tzw. V Zarządu WiN, prowokacyjnej organizacji założonej przez Departament III MBP w celu neutralizacji i likwidacji resztek opozycji AK-owskiej, WiN-owskiej i związanej z powracającymi do Polski przedstawicielami emigracji wojskowej z Europy Zachodniej. Kontrolowany operacyjne przez agenta MBP ps. Maciej – Stefana Sieńko. Aresztowany w 1952 roku i skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie w 1953 r. w procesie tzw. »V zarządu WiN« na 15 lat więzienia. Zwolniony warunkowo z więzienia w 1955 r. ze względu na stan zdrowia" - podano.
Etatowy współpracownik UB
Z kolei Stanisław Krzykała (ur. 1909 roku w Lublinie, zm. 1976 roku) był "absolwentem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, aktywnym działaczem komunistycznym w latach 30-tych, skazanym na karę więzienia za działalność komunistyczną w 1937 roku".
"Od sierpnia 1944 roku funkcjonariusz organów bezpieczeństwa komunistycznego państwa, etatowy pracownik Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie na stanowisku Kierownika Wydziału Personalnego. Następnie wiceprezydent i prezydent Lublina, wykładowca podstaw marksizmu – leninizmu, pracownik naukowy, dziekan i prorektor, dyrektor Instytutu Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Należał do PPR, w tym był Zastępcą Sekretarza Komitetu Miejskiego w Lublinie, a później w PZPR, w tym był członkiem Komitetu Uczelnianego PZPR przy UMSC w Lublinie, pełnił również szereg innych funkcji publicznych. Postać budząca wiele emocji (także wśród badaczy), posiada hasło w Wikipedii" - przekazał Instytut.
W komunikacie poinformowano również, że "Biuro Lustracyjne, realizując ustawowe zobowiązania nałożone na Instytut Pamięci Narodowej, systematycznie uzupełnia spis osób pełniących funkcje publiczne oraz katalogi: »osób rozpracowywanych przez organy bezpieczeństwa PRL«, »osób zajmujących kierownicze stanowiska partyjne i państwowe PRL« oraz »funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa PRL«".
Jak informuje Instytut 23 listopada w 3 katalogach tematycznych i wykazie osób pełniących funkcje publiczne przygotowano 1172 publikacje (w tym 1064 nowe rekordy i 108 modyfikacji). Dotychczas, w katalogach zostały zamieszczone informacje o 17510 osobach "rozpracowywanych" przez organa bezpieczeństwa PRL, o 103558 funkcjonariuszach organów bezpieczeństwa państwa komunistycznego oraz o 32100 osobach na kierowniczych stanowiskach partyjnych i państwowych PRL. Wykaz dotyczący pełniących obecnie funkcje publiczne zawiera informacje o 5240 osobach - wskazał IPN w komunikacie.
PAP/bm
