Historia

Józef Wybicki. Rocznica śmierci autora słów hymnu Polski

Ostatnia aktualizacja: 10.03.2024 05:40
Józef Wybicki - polityk, pisarz i publicysta, uczestnik powstania kościuszkowskiego, współtwórca Legionów Polskich we Włoszech, w końcu: autor "Mazurka Dąbrowskiego" - zmarł 10 marca 1822 roku w Manieczkach koło Śremu. 
Józef Wybicki na tle fragmentu okładki broszury Chant national polonais (Jeszcze Polska nie zginęła) z 1829 roku
Józef Wybicki na tle fragmentu okładki broszury "Chant national polonais (Jeszcze Polska nie zginęła)" z 1829 rokuFoto: Polskie Radio/grafika na podstawie Polona.pl/domena publiczna

Józef Wybicki urodził się 29 września 1747 roku w Będominie na Kaszubach. Uczył się w kolegium jezuickim pod Gdańskiem. Następnie odbywał praktykę prawną przy Trybunale Koronnym w Poznaniu, będącym najwyższym sądem w Koronie.

Karierę polityczną rozpoczął od udziału w elekcji królewskiej Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 r. "Do historii przeszła jego protestacja zgłoszona w trakcie sejmu repninowskiego w 1768 r., która przez współczesnych uznawana jest za jedno z pierwszych działań Konfederacji Barskiej, do której Wybicki dołączył".

Czytaj także:

Porwanie Stanisława Augusta Poniatowskiego. Najbardziej ryzykowna akcja konfederacji barskiej

Stanisław August Poniatowski. Ostatni król Polski

Jako wyróżniający się talentem prawnik, brał udział w królewskich obiadach czwartkowych. Dla bratanka króla Stanisława Poniatowskiego ułożył projekt oczynszowania chłopów w jego dobrach. W 1781 roku osiadł w Manieczkach. W tym czasie wystawiał w okolicznych dworkach napisane przez siebie opery. Rozpowszechniał anonimowo okolicznościowe wiersze, pisał libretta do oper oraz sztuki sceniczne.

Był posłem na sejm 1784 roku i na Sejm Czteroletni. Jako członek tymczasowej Komisji Rządzącej, odegrał znaczącą rolę przy powstaniu Księstwa Warszawskiego. 

Czytaj także:

Sejm Czteroletni zwany wielkim

Księstwo Warszawskie. Namiastka państwa polskiego

Po interwencji rosyjskiej i targowiczan Wybicki wziął udział w tajnych przygotowaniach do wybuchu Insurekcji Kościuszkowskiej. – Kościuszko w czasie insurekcji nadał Wybickiemu stopień generała – opowiadała w Polskim Radiu Joanna Błaszkowska, kustosz Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie, utworzonego w dworku należącego kiedyś do Wybickich. – Wśród pamiątek po nim, które są zebrane w Muzeum Hymnu, wyeksponowano właśnie te z powstania kościuszkowskiego. Zresztą gdy Wybicki trzy lata później pisał we Włoszech "Mazurka Dąbrowskiego", ostatnią zwrotkę poświęci insurekcji, Kościuszcze, kosynierom i Racławicom:

Na to wszystkich jedne głosy:
"Dosyć tej niewoli,
mamy Racławickie Kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli".


Posłuchaj
11:16 O Wybickim i Hymnie.mp3 Wizyta w Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie. Audycja Jana Krzyżewskiego (PR, 29.07.1983)

 

Po upadku powstania wyjechał do Paryża, gdzie dzięki jego staraniom udało się uzyskać zgodę na utworzenie wojska polskiego u boku Francji. Kiedy Jan Henryk Dąbrowski, przyjaciel Wybickiego, podpisał za zgodą Napoleona umowę o utworzeniu Legionów Polskich we Włoszech, Józef Wybicki postanowił do niego dołączyć.

– W 1797 roku Wybicki nie był czynnym żołnierzem, ale udzielał się aktywnie przy organizowaniu Legionów we Włoszech. Przecież to dla legionistów napisał "Pieśń Legionów" – mówiła Joanna Błaszkowska. "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech", znana jako "Mazurek Dąbrowskiego", powstała właśnie w 1797 roku w Reggio nell’Emilia. Od razu zyskała wielką popularność. W 1927 roku stała się polskim hymnem narodowym.

Hymn Polski - zobacz serwis historyczny

Czytaj także:

Ludzie wolni są braćmi - tak brzmiało motto Legionów Polskich we Włoszech

"Mazurek Dąbrowskiego" - hit, który przeszedł do historii

Od 1805 roku Wybicki był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Pełnił funkcję pełnomocnika Napoleona na zajmowanych ziemiach polskich. Był też cenionym mówcą i pisarzem. Jest autorem m.in. "Myśli polityczne o wolności cywilnej", komedię "Szlachcic mieszczninem" i tragedię "Zygmunt August". Od 1802 roku pisał pamiętniki "Życie moje", które nie zostały ukończone. Duży sukces odniosła jego komedia obyczajowa o charakterze moralizatorsko-dydaktycznym "Kulig".

W Manieczkach, gdzie mieszkał ponad 10 lat, powstało muzeum imienia Józefa Wybickiego, a w rodzinnym Będominie od 1978 roku znajduje się Muzeum Hymnu Narodowego. 

Zmarł 10 marca 1822 roku. Został pochowany w Brodnicy koło Śremu. W 1923 roku jego szczątki przewieziono do Poznania do krypty przy Kościele Świętego Wojciecha, gdzie spoczywają zasłużeni Wielkopolanie.

PAP/IAR/im

Czytaj także

Konfederacja targowicka – symbol zdrady narodowej

Ostatnia aktualizacja: 27.04.2023 05:40
Słowo "targowica" jest w języku polskim synonimem najcięższej zdrady narodu i państwa. Przywódcy konfederacji targowickiej dążyli do podziału państwa na samodzielne prowincje i nie zamierzali poddać się prawom ustanowionym przez Konstytucję 3 Maja.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Henryk Dąbrowski – bohater nie tylko hymnu

Ostatnia aktualizacja: 06.06.2023 05:50
6 czerwca 1818 roku w Wielkopolsce zmarł generał Jan Henryk Dąbrowski. Jest jedną z dwóch - obok Stefana Czarnieckiego - postaci uwiecznionych w hymnie państwowym. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mazurek Dąbrowskiego. Jaka jest jego historia?

Ostatnia aktualizacja: 02.07.2017 12:45
Tym razem w "Zaklinaczach czasu" opowiadamy Wam historię Mazurka Dąbrowskiego. A to w związku z rocznicą - 220 lat temu w lipcu 1797 roku w Lombardii Józef Wybicki napisał tekst "Pieśni Legionów Polskich we Włoszech" nazywanej również "Mazurkiem Dąbrowskiego".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jeszcze Polska nie umarła, czyli Legiony Polskie i początki pracy organicznej pod zaborami

Ostatnia aktualizacja: 24.02.2018 18:18
"Jeszcze Polska nie umarła, kiedy my żyjemy. Co nam obca moc wydarła, szablą odbierzemy. Marsz, marsz Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski, za twoim przewodem złączym się z narodem" - śpiewali żołnierze Legionów Polskich.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Michał Kleofas Ogiński pożegnał ojczyznę pięknym polonezem

Ostatnia aktualizacja: 15.10.2021 05:35
Dzisiaj przypada 188. rocznica śmierci wybitnego kompozytora i znanego polityka Michała Kleofasa Ogińskiego. Był kompozytorem niezapomnianego melancholijnego poloneza znanego pod tytułem "Pożegnanie Ojczyzny".
rozwiń zwiń