Historia

Tadeusz Piskor. Zapomniany adiutant Piłsudskiego

Ostatnia aktualizacja: 22.03.2024 05:35
Był oficerem Legionów Polskich i najbliższym współpracownikiem Piłsudskiego. Tadeusz Ludwik Piskor zmarł 22 marca 1951 roku. 
Tadeusz Ludwik Piskor
Tadeusz Ludwik PiskorFoto: Wikimedia/domena publiczna

– Kochany Generale! (...) wdzięczność i serdeczną pamięć czuję wobec tych, (...) którzy zamiast osłabienia dowodzenia naczelnego i pomagania w ten sposób nieprzyjacielowi wzmacniali je bezinteresownie, dając w ten sposób oparcie w chwilach wątpliwości i słabości i odetchnięcie w chwilach kryzysu. Nazywam tych kilku ludzi "equipe de la volonte du chef" (zespołem realizującym wolę wodza). Byliście, Generale, jednym z tych, którzy mnie wsparli (...)" – z taką dedykacją marszałek Józef Piłsudski ofiarował gen. Tadeuszowi Piskorowi egzemplarz napisanej przez siebie książki "Rok 1920". Prócz niego wspomnianą publikację ze specjalną dedykacją otrzymali jedynie generałowie Wacław Stachiewicz i Bolesław Wieniawa-Długoszowski oraz Aleksander Prystor.

Posłuchaj
30:03 tadeusz piskor____4316_01_iv_tr_0-0_11608844889dd2a7[00].mp3 Sylwetka gen. Tadeusz Piskora - rozmowa red. Andrzeja Sowy z dr Jerzym Izdebskim (25.11.2001)

Lujo

Tadeusz Ludwik Piskor urodził się 1 lutego 1889 roku w Borze pod Ostrowcem w powiecie Iłża. W 1907 ukończył gimnazjum filologiczne im. gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie, a następnie rozpoczął studia na Uniwersytecie w Liege w Belgii na Wydziale Nauk Ścisłych. Na uczelni był jednym z założycieli Związku Walki Czynnej (ZWC).

W 1910 roku Piskor przeniósł się do Lwowa, gdzie kontynuował naukę na Politechnice Lwowskiej na Wydziale Budowy Maszyn. W tym czasie aktywnie dział w ZWC oraz w Związku Strzeleckim.

Bliski współpracownik Piłsudskiego Michał Sokolnicki pisał: "Stanął przede mną oficer Związku Strzeleckiego ze Lwowa, Ludwik Tadeusz Piskor - przez Komendanta Lujem zwany. Ten Luis czy pospolicie Lujo był to jeden z najlepszych, najzdolniejszych i ulubionych oficerów Komendanta Głównego. Niepozorny, krępy, o twardej i stanowczej, nieco bryłowatej podstawie i naturze, był on praktyczny, bystry, o niecodziennej energii".

W Legionach

Po wybuchu I wojny światowej Piskor rozpoczął służbę w Legionach Polskich. Początkowo pracował w sztabie I Brygady, następnie dowodził m.in. batalionami w 1 i 5 pułku piechoty, przejściowo pełnił również funkcję szefa sztabu I Brygady. W marcu 1917 roku ukończył kurs Sztabu Generalnego prowadzony przez Polnische Wehrmacht w Warszawie. Następnie objął dowództwo 1 pułku piechoty Legionów. Po kryzysie przysięgowym w 1917 roku Piskor został internowany przez Niemców w obozie w Beniaminowie.

Zobacz również:

O Niepodległą

Uwolniony pod koniec września 1918 roku, podjął współpracę z Polską Organizacją Wojskową.
W listopadzie Piskor rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. Pełnił wtedy funkcje szefa sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego. W styczniu 1919 roku został szefem sztabu Grupy Operacyjnej "Bug". Został ranny podczas walk toczonych pod Bełzem w czasie wojny polsko-ukraińskiej. 

Piłsudski i dowódcy POW 663

Polska Organizacja Wojskowa. Gwardia Józefa Piłsudskiego

Gdy odzyskał zdrowie, Piskor powrócił do czynnej służby wojskowej i objął stanowisko szefa sztabu 2 Dywizji Piechoty Legionów. W czasie wyprawy wileńskiej w kwietniu 1919 roku stał na czele sztabu grupy kawalerii płk. Władysława Beliny-Prażmowskiego, następnie wrócił do sztabu dywizji. We wrześniu tego roku został szefem sztabu Grupy Litewskiej gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. Od listopada 1919 do lipca kolejnego roku pełnił obowiązki adiutanta Józefa Piłsudskiego. Od kwietnia do lipca 1920 roku kierował również sztabem dywizji kawalerii gen. Jana Romera.

Bolszewika goń, goń, goń

W połowie lipca 1920 roku Tadeusz Piskor został mianowany szefem Oddziału III (operacyjnego) Naczelnego Dowództwa. Należał w tym okresie do najbliższych współpracowników marszałka Piłsudskiego. We wrześniu 1920 roku w czasie bitwy nad Niemnem był szefem sztabu polowego Naczelnego Wodza. Po zakończeniu działań wojennych stanął na czele Oddziału III Biura Ścisłej Rady Wojennej, a następnie został szefem tego Biura i II zastępcą szefa Sztabu Generalnego.

W 1923 roku ukończył kurs informacyjny dla wyższych dowódców przy Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, a w 1924 roku kurs w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych. W marcu został awansowany na stopień generała brygady. Od października 1925 roku do czerwca 1926 roku dowodził 28 Dywizją Piechoty w Warszawie.

Zamach majowy

W czasie zamachu majowego w 1926 roku Piskor opowiedział się po stronie marszałka Piłsudskiego. 28 czerwca został mianowany szefem Sztabu Generalnego (od 1928 roku Sztabu Głównego), uzyskując już dwa lata później stopień generała dywizji. W grudniu 1931 roku objął funkcję Inspektora Armii, którą sprawował do wybuchu wojny.

W notatkach sporządzonych w maju 1939 roku płk Stefan Rowecki tak charakteryzował generała Piskora: "Przeszłość raczej sztabowa. Wielka jednak solidność pracy, umysł operacyjny, zdolny do szybkiego i giętkiego przepracowania i przeprowadzenia nawet trudnych operacji. Obawiam się, że może być nieco za miękki w wyciskaniu i wymuszaniu wykonywania swoich decyzji. Typ dobrego dowódcy armii".

Gen. Stefan Grot-Rowecki 663.jpg
Gen. Stefan Grot-Rowecki. Zdradzony pierwszy dowódca AK

Kampania wrześniowa

Po rozpoczęciu niemieckiej agresji na Polskę gen. Piskor otrzymał 4 września 1939 roku rozkaz zorganizowania Armii "Lublin". Przyłączono do niej m.in. Warszawską Brygadę Pancerno-Motorową dowodzoną przez płk. Roweckiego. 14 września gen. Piskorowi podporządkowano również Armię "Kraków". W czasie kampanii początkowo jego głównym zadaniem była obrona środkowej Wisły, a następnie dotarcie na przedmoście rumuńskie. Po bitwie pod Tomaszowem Lubelskim z 20 września 1939 roku wydał rozkaz kapitulacji.

Aż do końca II wojny światowej gen. Piskor przebywał w niemieckiej niewoli, kolejno w obozach: VIIA Murnau, VIIIB Silberberg, IVC Colditz, XC Lubeka i VIB Doessel. W tamtym okresie zajmował się działalnością konspiracyjną - m.in. protestował przeciwko próbom separowania oficerów WP pochodzenia żydowskiego.

Na emigracji

W kwietniu 1945 roku po wyzwoleniu wyjechał do Wielkiej Brytanii i zamieszkał w Londynie. Był członkiem Komisji Historycznej Sztabu Głównego oraz przewodniczącym Komisji do Spraw Żołnierzy 1939 roku.

Generał Tadeusz Ludwik Piskor zmarł 22 marca 1951 roku w Londynie. Został pochowany na cmentarzu St. Mary's w Kensel Green. W 1990 roku urna z jego prochami spoczęła na cmentarzu wojennym w Tomaszowie Lubelskim. Tadeusz Piskor odznaczony był m.in.: Orderem Virtuti Militari kl. V, Krzyżem Niepodległości, Orderem Polonia Restituta kl. III i IV, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz Złotym Krzyżem Zasługi.

pd/mjm

Czytaj także

Generał Stanisław Kopański. Obrońca Tobruku

Ostatnia aktualizacja: 23.03.2024 05:45
– Kampanii nie mogliśmy wygrać bez silnej ofensywy sprzymierzonych sił zachodnich w przewidzianym umową terminie – pisał o wrześniu 1939 roku gen. Stanisław Kopański.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Edward Śmigły-Rydz - generał od trudnych decyzji

Ostatnia aktualizacja: 11.03.2021 05:45
Oficer I Brygady Legionów Polskich, komendant POW, w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca armii. Po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego Generalny Inspektor Sił Zbrojnych. Od 1936 roku marszałek Polski. Naczelny Wódz w wojnie obronnej w 1939 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kazimierz Sosnkowski. Najwierniejszy żołnierz Rzeczpospolitej

Ostatnia aktualizacja: 19.11.2023 05:55
Nawet na tle niezwykle barwnej galerii wojskowych i polityków pierwszej połowy XX wieku Sosnkowski jawi się jako postać nietuzinkowa. Człowiek, który przeszedł długą drogę od szefa sztabu I Kompanii Kadrowej, poprzez organizatora Wojska Polskiego, do Wodza Naczelnego, kierował się zawsze dobrem Polski, choć krępowały go ułomności własnego charakteru. 19 listopada mija 138. rocznica urodzin generała.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Gen. Stanisław Maczek. Był legendą za życia

Ostatnia aktualizacja: 11.12.2023 06:00
11 grudnia 1994 roku zmarł gen. Stanisław Maczek, bohater II wojny światowej, utalentowany dowódca 1. Polskiej Dywizji Pancernej, wsławionej walkami pod Falaise podczas inwazji sił alianckich w Normandii w 1944 roku i wyzwoleniem holenderskiej Bredy. "Bijcie się twardo, ale po rycersku" - apelował do swoich żołnierzy. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Michał Tokarzewski-Karaszewicz. 131. rocznica urodzin twórcy Polskiego Państwa Podziemnego

Ostatnia aktualizacja: 05.01.2024 05:46
5 stycznia 1893 roku urodził się Michał Tokarzewski-Karaszewicz, jeden z twórców Polskiego Państwa Podziemnego.
rozwiń zwiń