Historia

Amerykańskie bomby czy sowieckie bagnety? Co zmusiło Japonię do kapitulacji

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2019 01:00
Po zrzuceniu bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki, generałowie amerykańscy chcieli walczyć dalej. Ku zaskoczeniu cesarz Japonii Hirohito, wbrew konstytucyjnym uprawnieniom, ogłosił kapitulację swego kraju.
Audio
  • Kapitulacja Japonii - komentarz prof. Pawła Wieczorkiewicza w Polskim Radiu.
  • Amerykański reporter relacjonuje przyjęcie kapitulacji Japonii na pokładzie lotniskowca U.S.S. Missouri. Krótkie przemówienie gen. Douglasa MacArthura o kapitulacji. (BBC, 1945)
Gen. Douglas MacArthur składa podpis pod aktem kapitulacji Japonii 2 września 1945 roku.
Gen. Douglas MacArthur składa podpis pod aktem kapitulacji Japonii 2 września 1945 roku.Foto: United States Navy/Wikimedia Commons

15 sierpnia 1945 cesarz Hirohito ogłosił przez radio kapitulację Japonii. Akt podpisano kilka tygodni później, 2 września 1945 na pokładzie pancernika USS "Missouri".

Pearl Harbor

- Wojna na Dalekim Wschodzie rozpoczęła się atakiem japońskim na Pearl Harbor. Pierwsze miesiące to okres błyskotliwych zwycięstw Japończyków. Potem przyszły jednak klęski. Dysproporcja sił i środków była tak znacząca, że nie mieli oni żadnych szans na militarny sukces – mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji z cyklu "Encyklopedia II wojny światowej".

Japonia wyszła z wojny rozbrojona, okupowana, utraciła wszystkie zdobycze: Koreę, Formozę, Wyspy Kurylskie, wycofała swe wojska z terytorium Chin.

Alianci chcieli początkowo pozbawić cesarza tronu, ale na to nie zgodził się dowódca sojuszniczych wojsk okupacyjnych w Japonii, gen. Douglas MacArthur. To on 2 września 1945 przyjął na pokładzie pancernika "Missouri" bezwarunkową kapitulację Japonii, kończącą ostatecznie II wojnę światową.

Kapitulacja

W ostatnich latach historycy zaczęli wyrażać pogląd, że to nie amerykańskie bomby, ale radzieckie bagnety zmusiły Japonię do kapitulacji. Wcześniej za kluczowy dla decyzji Japonii moment uznawano wyłącznie zrzucenie przez USA bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki.

Po zrzuceniu tych bomb, 1,6 mln sowieckich żołnierzy przypuściło niespodziewany atak na japońską armię okupującą wschodnią Azję.

Prof. historii Uniwersytetu Kalifornijskiego Tsujoshi Hasegawa przekonuje w swojej książce "Racing the Enemy", że atak ten miał większy wpływ na decyzję Tokio, niż wybuchy amerykańskich bomb atomowych. Podobnego zdania jest Terry Charman z londyńskiego muzeum poświęconego historii wojskowości (Imperial War Museum).

Zdrada Stalina

Po kapitulacji Niemiec 8 maja 1945 i serii klęsk, m.in. na Filipinach i Okinawie, Japonia zwróciła się do ZSRR z prośbą o mediację, która zakończyłaby wojnę na Pacyfiku.

Tymczasem Stalin obiecał w tajemnicy Stanom Zjednoczonym i Wielkiej Brytanii, że jego siły zaatakują Japonię w ciągu trzech miesięcy od pokonania Niemiec.

- Przystąpienie Sowietów do wojny na dalekowschodnim froncie odegrało większą rolę w nakłonieniu Japonii do poddania się niż bomby atomowe, ponieważ odebrało wszelką nadzieję na to, że Japonia może wojnę zakończyć poprzez mediację Moskwy - twierdzi prof. Hasegawa.

Sowiecki atak

Mimo ogromnych strat spowodowanych przez wybuchy atomowe (140 tys. zabitych w Hiroszimie i 80 tys. w Nagasaki), dowództwo japońskie sądziło, że może się opierać aliantom dopóty, dopóki zachowuje kontrolę nad Mandżurią i Koreą. - Sowiecki atak zmienił to wszystko. Władze w Tokio zdały sobie sprawę, że nie ma już nadziei - przekonuje Terry Charman.

Posłuchaj komentarza historyka, prof. Pawła Wieczorkiewicza i fragmentu przemówienia generała MacArthura podczas przyjęcia kapitulacji.

bs

Czytaj także

Bitwa o Iwo Jimę

Ostatnia aktualizacja: 19.02.2015 06:00
70 lat temu, 19 lutego 1945 rozpoczęła się niezwykle zacięta bitwa o wyspę Iwo Jima. Długa na 9 km i szeroka na 4,6 km w najszerszym miejscu i 900 m w najwęższym, była niewielkim punktem na Pacyfiku, którego zdobycie lub utrzymanie miało niebagatelny wpływ na dalsze dzieje II wojny światowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa o Midway - burza nad Pacyfikiem

Ostatnia aktualizacja: 07.06.2023 05:35
5 czerwca 1942 roku po utracie czterech lotniskowców admirał Yamamoto nakazał odwrót spod Midway. Dwa dni później - 7 czerwca - klęska Japończyków dokonała się. Wygrana przez Amerykanów bitwa stała się punktem zwrotnym II wojny światowej na Pacyfiku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Akt kapitulacji Japonii. Koniec wojny na Pacyfiku

Ostatnia aktualizacja: 02.09.2023 05:40
Był 2 września 1945, godzina 9. Na pokładzie zakotwiczonego w Zatoce Tokijskiej pancernika USS "Missouri" podpisano akt kapitulacji Japonii. Niespełna miesiąc po ataku atomowym na Hiroszimę i Nagasaki waleczni Japończycy oddali broń.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Generał George Marshall - pan, co miał plan

Ostatnia aktualizacja: 16.10.2023 05:40
64 lata temu, 16 października 1959 roku w Waszyngtonie zmarł George Marshall, generał, polityk; szef sztabu amerykańskich wojsk lądowych w II wojnie światowej, powojenny sekretarz stanu i sekretarz obrony. W 1947 roku przedstawił plan ekonomicznej pomocy dla zniszczonej II wojną światową Europy, którego politycznym celem było przeciwstawienie się komunizmowi. 
rozwiń zwiń