12 października 1939 roku Adolf Hitler wydał dekret o zarządzie okupowanych ziem polskich. Część terytorium, która nie została wcielona do Niemiec, utworzyła Generalne Gubernatorstwo ze stolicą w Krakowie i Hansem Frankiem na czele.

- Hitler zdecydował, żeby Polskę podzielić na odrębnie potraktowane segmenty – mówił historyk, prof. Andrzej Chojnowski w jednej z audycji z cyklu "1939 – rok pokoju, rok wojny", nadanej w Polskim Radiu w 2009 roku. - Część terytoriów Rzeczypospolitej: Pomorze, Wielkopolskę, Śląsk wcielono do Rzeszy, ziemie na wschodzie zajęli sowieci, a na pozostałej części terytorium powstał twór, który nazwano Generalnym Gubernatorstwem. To miała być forma tymczasowej kolonii, która traktowana była przez Niemców jako rezerwuar surowców, siły roboczej, w odległej perspektywie przeznaczona do zgermanizowania.

Fakt ten potwierdzał wielokrotnie na kartach swego "Dziennika" Hans Frank:

"Generalna Gubernia została powołana przez Führera w 1939 roku jako swoisty, wyjątkowy twór administracyjny. Jest ona, że tak powiem, utajonym stanem wyjątkowym. Świadczy o tym m.in. fakt, że zachowaliśmy tu doraźne sądy policyjne, organy uprawnione do natychmiastowego wykonywania wyroków. Utrzymując ten stan wyjątkowy, posunęliśmy się tak daleko, że zmuszamy tutejszą ludność do ofiar, jakich nie musi ponosić ludność żadnych innych terytoriów" – pisał w lipcu 1943 roku. Miesiąc później odnotował:

"Musimy bezwzględnie wykorzystać czas wojny, aby jak najbardziej zniszczyć i rozbić polską siłę narodową. Musimy z całą brutalnością i bez względu na skutki ogałacać ten kraj ze wszystkiego. Musimy przemocą wysiedlać, wywłaszczać i wyrywać z korzeniami (…). Czas pokaże, czy daleko idące restrykcje wobec Polaków są skuteczną bronią przeciwko nim. Surowe środki wykonawcze, które stosujemy w Warszawie, Krakowie i innych miejscowościach mają tylko na celu pokazać, że w tym kraju nadal panują Niemcy".

Dziennik Hansa Franka stał się jednym z głównych elementów materiału dowodowego podczas procesu w Norymberdze. Frank zasiadł na ławie oskarżonych wśród największych zbrodniarzy wojennych. W roku 1947 władze amerykańskie przekazały dziennik Polsce, po czym udostępniono go historykom polskim i obcym, aby służył za jedno z podstawowych źródeł przy opracowywaniu publikacji naukowych na temat II wojny światowej.

Oryginał "Dziennika" przechowywany jest w archiwum Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Składa się z 40 tomów i ma ponad 20 tys. stron.

bs

W inauguracyjnym wystąpieniu przed Izbą Gmin premier Winston Churchill oznajmił, że nie ma nic narodowi do zaoferowania, "tylko krew, trud, łzy i pot".

Kolejno pełnił funkcje: ministra do spraw handlu, ministra spraw wewnętrznych oraz I Lorda Admiralicji.

Od 1932 roku bardzo mocno krytykował politykę rządów brytyjskich względem Niemiec. Był przeciwnikiem ugodowej polityki Neville'a Chamberlaina wobec Adolfa Hitlera. Uważał, że wobec szantażu nie należy się uginać i trzeba twardo stać w obronie swoich interesów, a interesem Wielkiej Brytanii było powstrzymanie ekspansji niemieckiej.

Objęcie urzędu premiera

W latach 1940-45 oraz 1951-55 był premierem Wielkiej Brytanii. Po raz pierwszy objął to stanowisko jeszcze podczas II wojny światowej. Nielubiany przez tradycjonalistów, jednak w momencie zagrożenia został doceniony jako ktoś, kto może natchnąć naród czy państwo wolą walki. Stanął na czele Wielkiej Brytanii w momencie dramatycznym i jednocześnie stał się współtwórcą wielkiej koalicji antyhitlerowskiej

Bitwa o Anglię

13 maja 1940 Churchill wygłosił przemówienie w Izbie Gmin, które przeszło do historii: - Mam do zaofiarowania jedynie krew, znój, pot i łzy. Pytacie, jaka będzie nasza polityka? Odpowiadam, będziemy prowadzili wojnę na morzu, lądzie i w powietrzu całą nasza potęgą i wszystkimi siłami jakich może użyczyć nam Bóg. Wojnę przeciwko potwornej tyranii, jakiej nie znają dotąd mroczne, żałosne dzieje zbrodni człowieczych.

Posłuchaj archiwalnych przemówień Winstona Churchilla w serwisie - Radia Wolności >>>

W sierpniu 1941 roku, wspólnie z prezydentem Stanów Zjednoczonych Franklinem Delano Rooseveltem, Churchill podpisał Kartę Atlantycką, która miała regulować stosunki międzynarodowe po wojnie. Zakładała ona między innymi, utrzymanie przedwojennego układu granic, równouprawnienie wszystkich państw i swobodny wybór formy rządów.

Churchill był też współautorem porządku jałtańskiego. W sprawach Polski poszedł na kompromis ze Stalinem i zgodził się na wyznaczenie wschodnich granic Polski w oparciu o tzw. linię Curzona.

Był zdecydowanym przeciwnikiem komunizmu i w ogóle ruchów lewicowych. Jednak kiedy Niemcy zaatakowały Związek Radziecki powiedział, że gotów jest paktować nawet z diabłem, żeby pokonać Hitlera. Dlatego zawarł porozumienie ze Stalinem.

Po 1945 roku uważał Związek Radziecki i komunizm za główne zagrożenie dla świata. Opowiadał się za ścisłą współpracą ze Stanami Zjednoczonymi.

Zimna wojna

5 marca 1946 w przemówieniu w Fulton uznał zależność państw Europy Wschodniej od ZSRR, a użyty po raz pierwszy przez niego zwrot "żelazna kurtyna" stał się synonimem zimnej wojny, podziału Europy i świata.

- Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem zapadła żelazna kurtyna, dzieląc nasz Kontynent. Poza tą linią pozostały stolice tego, co dawniej było Europą Środkową i Wschodnią – wygłosił Churchill.

 Był autorem licznych esejów historycznych oraz dwunastotomowego pamiętnika. W 1953 roku otrzymał literacką nagrodę "za mistrzostwo opisu historycznego i biograficznego, jak i doskonałe przemowy w obronie wysokich ludzkich wartości".

Zmarł 24 stycznia 1965 roku. 

W 2002 roku wygrał plebiscyt BBC na najwybitniejszego Brytyjczyka w historii.

mk