Historia

Noc kryształowa - niemiecka noc hańby

Ostatnia aktualizacja: 09.11.2023 05:40
"Tylko ci, w których żyłach płynie niemiecka krew, mogą być członkami narodu. Dlatego żaden Żyd nie może być członkiem narodu" – tak pisał Adolf Hitler w "Mein kampf".
Płonąca synagoga w miejscowości Siegen, 9 listopada 1938 r.
Płonąca synagoga w miejscowości Siegen, 9 listopada 1938 r.Foto: wikipedia commons/www.english.illinois.edu/maps/holocaus

- Wiele wskazuje na to, że termin "noc kryształowa" narodził się w ministerstwie propagandy Rzeszy jako celowe i eufemistyczne nazwanie pogromów żydowskich – mówił w Polskim Radiu historyk Cezary Król.

Miały one miejsce w nocy z 9 na 10 listopada 1938 w większych miastach niemieckich i austriackich. Ofiarami padły synagogi, domy, sklepy, zakłady przemysłowe należące do Żydów.

Posłuchaj audycji "Z dziejów historii najnowszej" i dowiedz się, dlaczego zamach Herszela Grynszpana w Paryżu był pretekstem do antyżydowskich wystąpień.


Posłuchaj
09:48 noc kryształowa.mp3 Prof. Eugeniusz Król opowiada o pogromach nocy kryształowej oraz antyżydowskich represjach w audycji Sławomira Szofa z cyklu " Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Niemcy". (PR, 2.02.1998)

 

Mechanizm pogromu uruchomił – po ustnej akceptacji Hitlera - minister propagandy Rzeszy Joseph Goebbels. Oddziały SS, NSDAP atakujące Żydów miały być chronione przez policję. Rankiem 10 listopada hitlerowska propaganda przedstawiała falę zniszczeń jako spontaniczne wystąpienia w geście solidarności z zabitym w Paryżu niemieckim dyplomatą.

- W istocie noc kryształowa należała do przedsięwzięć ukartowanych z zimną krwią, do których przeciętni przedstawiciele przyłączyli się w bardzo skromnym zakresie – podkreślił Cezary Król.

Wydarzenie to określane bywa również innymi nazwami: "noc hańby", "pogrom listopadowy", "niemiecka noc", "noc Żydów", "noc kryształowa Rzeszy", "dzień tłuczonego szkła".

Jak mówił historyk Cezary Król rezultat kryształowej nocy był przerażający. Zniszczono 7,5 tysiąca firm żydowskich, głównie sklepów i zakładów usługowych, spalono 171 synagog, zamordowano 91 Żydów, odnotowano liczne przypadki gwałtów. Do obozów koncentracyjnych wywieziono 26 tysięcy osób.

Noc kryształowa dała też pretekst do kolejnych zmian prawnych wykluczających obywateli Niemiec żydowskiego pochodzenia we wszystkich aspektach życia społeczno-gospodarczego. Kolejne ograniczenia zaczęto wprowadzać już od 12 listopada – Żydzi musieli zapłacić za wyrządzone zniszczenia, nie mogli chodzić do kin i teatrów oraz na koncerty i wystawy, usunięto żydowskie dzieci ze szkolnictwa publicznego. W grudniu tego samego roku zabrano im prawa jazdy, a lekarzom i adwokatom zabroniono wykonywania zawodu.

- Była to już wyraźna zapowiedź holocaustu, wszczęcie organizacyjnych przygotowań do fizycznej eksterminacji europejskich Żydów - dodał Cezary Król.

im

Czytaj także

Warszawskie getto. Piekło w środku miasta

Ostatnia aktualizacja: 02.10.2023 05:45
2 października 1940 roku szef dystryktu warszawskiego Ludwig Fischer podpisał zarządzenie o utworzeniu w Warszawie getta. Dzielnica żydowska, w której żyło nawet 460 tysięcy osób, została unicestwiona w połowie maja 1943 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rozdzieleni przez Holocaust odnaleźli się po 70 latach

Ostatnia aktualizacja: 13.03.2012 13:11
Brytyjski dziennik "Dali Mail" opisuje historię dwóch kuzynów z Polski, którzy przeżyli Auschwitz i odnaleźli się... 70 lat później na Florydzie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Większość Niemców do końca stała za Hitlerem"

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2012 14:01
Prof. Jan Żaryn przekonywał w "Uważam Rze", że jesteśmy świadkami relatywizowania historii II wojny światowej, a Niemcy starają się zrzucić z siebie za nią odpowiedzialność.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Lubelskie spływa krwią 42 tysięcy...

Ostatnia aktualizacja: 03.11.2013 06:00
- Z głośników od rana rozbrzmiewały melodie walców Straussa, która zagłuszała nieustanny terkot karabinów maszynowych i krzyki konających - wspomina były więzień obozu koncentracyjnego na Majdanku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Holocaust oczami małej dziewczynki

Ostatnia aktualizacja: 12.06.2013 06:00
"Sądzę, że będę Ci mogła wszystko powierzyć, tak jak jeszcze nigdy nikomu, i mam nadzieję, że będziesz dla mnie wielkim oparciem” – brzmiał pierwszy wpis w dzienniku Anny Frank.
rozwiń zwiń