Historia

Tajemnice skrytek

Ostatnia aktualizacja: 29.04.2009 10:07
Dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego ukrywane były w bardzo nietypowych miejscach.

Wydrążona drewniana laska, bibularz czy maskotka-małpka - to nietypowe miejsca ukrywania dokumentów Polskiego Państwa Podziemnego, przedstawione podczas konferencji w stołecznym Archiwum Akt Nowych.

Towarzyszyły one przedstawieniu odnalezionych w ostatnim czasie dokumentów archiwalnych Polskiego Państwa Podziemnego - archiwum Komendy Obszaru Warszawskiego i Podokręgu Zachodniego, archiwum Kancelarii Komendy Okręgu Warszawskiego oraz archiwum Stefanii Aluchny ps. Czajka, kierowniczki kancelarii szefa Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej gen. Antoniego Chruściela "Montera".

Jednym z najcenniejszych znalezisk ostatnich miesięcy, zaprezentowanym podczas konferencji, był odnaleziony na jesieni 2008 na ul. Filtrowej podczas remontu mieszkania nieznany zbiór ponad 400 stron dokumentów archiwum Komendy Obszaru Warszawskiego i Podokręgu Zachodniego z lat 1944-45, które zostały przekazane do Muzeum Powstania Warszawskiego. Znaleziono tam raporty, meldunki, rozkazy, instrukcje konspiracyjne, wyroki wojskowych sądów specjalnych, korespondencja pomiędzy komendantem i szefami poszczególnych komórek, listy agentów gestapo, sprawozdania czy spis agentów NKWD zrzucanych na teren Polski.

W kamienicy przy ul. Filtrowej w Warszawie archiwum Kancelarii Komendy Okręgu Warszawskiego, odnaleziono dokumenty, meldunki i raporty z lat 1940-43 oraz archiwum Stefanii Aluchny ps. Czajka, kierowniczki kancelarii szefa Okręgu Warszawskiego AK, gen. Antoniego Chruściela "Montera". Archiwum to zostało przekazane do zbiorów Archiwum Akt Nowych przez wnuka siostry Aluchny, Mirosława Kido. Archiwalia zawierają dokumenty, listy, zdjęcia oraz jej pamiętnik z okresu okupacji, opisujący kulisy pracy w konspiracji i sposób ukrywania dokumentów.

Kpt. Józef Rybicki

Kpt. Józef Rybicki "Andrzej" (z przodu po prawej) bezpośrednio po akcji opanowania kościoła św. Krzyża i Komendy Policji dnia 23 sierpnia, na terenie posesji Komendy Policji, źr. Wikipedia 

Hanna Rybicka, córka szefa Kedywu Okręgu Warszawskiego AK Józefa Rybickiego, zaprezentowała zbiór dokumentów Kedywu oraz małą zabawkę-małpkę, w której przenoszono ukryte meldunki. Okazało się, że jej ojciec miał wiele skrytek, w których ukrywał dokumenty, m.in. w drewnianym parapecie okna, w szafie, w stolnicach czy w podwójnych dnach teczek. - W czasie Powstania część tych skrytek uległa zniszczeniu, a ojciec zebrał resztę dokumentów - listy, rozkazy, sprawozdania - i wywiózł je pod Warszawę do Płochocina, gdzie zakopał je w słoiku w ziemi w fundamentach budynku. Po latach udało mi się je odnaleźć i oddać w ręce konserwatorów. Stanowią one część tej kancelarii gen. Chruściela, która zaginęła - podkreślił Rybicka.

W różnego rodzaju skrytkach ostatnimi czasy odnaleziono szereg ważnych zbiorów archiwalnych Polskiego Państwa Podziemnego. Jednym z nich jest archiwum Dowództwa Narodowych Sił Zbrojnych odnalezione w skrytce zlokalizowanej wewnątrz szafy biurowej stojącej w gabinecie rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Dokumenty Batalionu "Zośka" pochodzące z tzw. Skrytki "Giewonta" (Mirosława Cieplaka), odnalezione w skrytce przy ul. Kwiatowej. Dokumenty Zbrojnego Pogotowia Narodu (ukryte w przewodzie wentylacyjnym domu jednorodzinnego w Warszawie, przy ul. Boleckiej) oraz dokumenty finansowe 4 Rejonu VII Obwodu "Obroża" AK ukryte w skrytce zlokalizowanej w skrzynce dla ptaków umieszczonej na terenie leśnictwa w Otwocku-Świdrze.

(PAP/pepe)

Czytaj także

Zdjęcia zrodzone z popiołów

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2008 09:13
Plenerowa wystawa „Miasto Feniksa - War*Saw Eyerything" łączy powstańczą Warszawę ze współczesną.
rozwiń zwiń