Historia

Gdzie jest czarny neseser? Co ukrył Wacław Lipiński?

Ostatnia aktualizacja: 20.05.2022 05:40
Jedną z trzech części zbioru bezcennych płyt Polskiego Radia ewakuował pod koniec września 1939 roku ppłk Wacław Lipiński, który w czasie obrony stolicy wygłaszał przed mikrofonem komunikaty o sytuacji na froncie.
Jaki udział miał Wacław Lipiński w ewakuacji płyt nagranych w 1939 roku?
Jaki udział miał Wacław Lipiński w ewakuacji płyt nagranych w 1939 roku?Foto: Polskie Radio/mat. promocyjne

Legionista, podpułkownik Wojska Polskiego, od 7 września 1939 roku szef propagandy w Dowództwie Obrony Warszawy. Od tego dnia wygłaszał na antenie Polskiego Radia komunikaty o sytuacji wojennej. Zastąpił w tym charakterze pułkownika Romana Umiastowskiego, zdymisjonowanego dzień wcześniej za niefortunną wypowiedź radiową, w której nawoływał do opuszczenia Warszawy przez mężczyzn w wieku poborowym.


wrzesień w pr.jpg
Wrzesień 1939 roku w Polskim Radiu. Posłuchaj!

Przemówienia Lipińskiego charakteryzowała rzeczowość, utrzymane były w tonie budującym morale słuchaczy.

– Wczoraj radio Königsberg podało, że w dniu dzisiejszym nastąpi uroczysty wjazd kanclerza Hitlera do Warszawy, gdzie spożyje śniadanie. Jakoś tego śniadania nie zjadł… – mówił Wacław Lipiński 10 września, w drugim dniu oblężenia stolicy.

Posłuchaj
02:55 Wacław Lipiński 10 września 1939.mp3 Przemówienie radiowe podpułkownika Wacława Lipińskiego, szefa propagandy Dowództwa Obrony Warszawy. (PR, 10.09.1939)

 

Szef propagandy w Dowództwie Obrony Warszawy uchronił cenne nagrania Polskiego Radia z września 1939 roku, wynosząc z budynku rozgłośni przy ulicy Zielnej 25 dwa pudła z płytami, na których zarejestrowano przemówienia jego oraz pułkownika Umiastowskiego. Płyty te ukrył w mieszkaniu przy Alei Szucha, jednak będąc zagrożonym aresztowaniem, przekazał cenny depozyt dwóm znajomym.

Po wojnie zasilił szeregi polskiego podziemia antykomunistycznego. Aresztowany przez bezpiekę, został – w procesie pokazowym – skazany na karę śmierci, który to wyrok zamieniono na dożywocie. Wacław Lipiński został zamordowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa 4 kwietnia 1949 roku w więzieniu we Wronkach.

***

***

Polskie Radio zainicjowało w piątek, 6 maja, narodowe poszukiwania zaginionego zbioru płyt z września 1939 roku. Akcję "Gdzie jest czarny neseser?” wspierają: Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Pamięci Narodowej.

Część odnalezionej kolekcji – w postaci 93. metalowych płyt gramofonowych – została wpisana w ubiegłym roku na Listę Krajową programu UNESCO "Pamięć świata". Nagrania te zostały wydane właśnie przez Agencję Muzyczną Polskiego Radia w postaci pięciopłytowego, ekskluzywnego boxu.

Premiera albumu "Kolekcja płyt gramofonowych Polskiego Radia z września 1939 roku" jest dla Polskiego Radia jednocześnie impulsem do rozpoczęcia poszukiwań brakującej części kolekcji płyt – akcja opatrzona została hasłem: "Gdzie jest czarny neseser? Polskie Radio inicjuje narodowe poszukiwania zaginionego zbioru płyt z września 1939 roku".

Więcej informacji po adresem czarnyneseser.pl

mat. prasowe/bm

Czytaj także

Ostatni dzień nadawania Polskiego Radia w 1939 roku. Chopin wśród huku bombardowania

Ostatnia aktualizacja: 23.09.2023 06:00
23 września 1939 roku warszawska rozgłośnia Polskiego Radia przestała pracować. Zanim to nastąpiło, radioodbiorcy mogli posłuchać koncertu kompozycji Fryderyka Chopina w wykonaniu Władysława Szpilmana.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Gdzie jest czarny neseser? Tajemnicze losy bezcennych nagrań Polskiego Radia

Ostatnia aktualizacja: 06.05.2022 12:00
Przed kapitulacją Warszawy we wrześniu 1939 roku pracownicy Polskiego Radia ewakuowali płyty z wystąpieniami i komunikatami nagranymi podczas oblężenia stolicy. Los części z tych nagrań nadal pozostaje zagadką. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Gdzie jest czarny neseser? Polskie Radio straciło 9200 płyt!

Ostatnia aktualizacja: 17.05.2022 05:40
Polskie Radio od 1934 roku przechowywało płyty i taśmy z zapisem dźwiękowym najważniejszych uroczystości państwowych i przemówieniami wybitnych osobistości. Niestety miażdżąca większość tych nośników została zniszczona podczas niemieckiej okupacji.
rozwiń zwiń