Na zboczach Góry Guizai (prowincja Hunan), położonej w odległości 1 kilometra od wioski Tianguangdong w pobliżu miasta Xianglinpu okręgu Dao, na terenie o powierzchni 15000 metrów kwadratowych znajduje się ponad 5000 odsłoniętych kamiennych posągów, mierzących od 30 do 100 centymetrów wysokości, przedstawiających ludzkie postacie.

Archeolodzy, badający posągi przedstawiające różne osoby, w tym urzędników, dowódców wojskowych, pospolitych żołnierzy i ciężarne kobiety ustalili, że 90 procent posągów pochodzi z czasów sprzed Dynastii Qin (221-206 r. p.n.e.), a pozostałe zostały wyrzeźbione w okresie panowania Dynastii Tang (618-907 r. n.e.), Dynastii Song (960-1279 r. n.e.) oraz Dynastii Yuan (1271-1368 r. n.e.). Najstarsze posągi, których jest około 1500, pochodzą nawet sprzed 5000 lat. Zdaniem archeologów i ekspertów z Muzeum Chińskiej Kamiennej Rzeźby, kilka tysięcy kolejnych posągów znajduje się nadal pod powierzchnią ziemi. W ocenie przedstawicieli Urzędu Reliktów Kultury prowincji Hunan, posągi z Góry Guizai są zbiorem kamiennych rzeźb o najdłuższej historii, odnalezionym dotąd na terenie Chin.

Według archeologów, posągi na Górze Guizai stanowią duże skupisko starożytnej chińskiej kultury ofiarnej. Już w czasach prehistorycznych ludzie wybrali Górę Guizai, jako miejsce kultu i przynosili tu kamienne posągi, które miały prawdopodobnie prymitywne znaczenie ofiarne lub pamiątkowe. Ustalenia archeologów dokonane na stanowisku Guizai zostały zaprezentowane podczas Zjazdu Archeologicznego Xiang Gan Yue Gui, jaki odbył się kilka dni temu w mieście Yongzhou w prowincji Hunan.

Greccy naukowcy poinformowali o odkryciu 37 starożytnych grobowców z epoki żelaza na stanowisku archeologicznym położonym w północnej Grecji. Odkrycia dokonano podczas prac wykopaliskowych, prowadzonych w zachodniej części starożytnego cmentarzyska w Archontiko Pellas, znajdującego się w pobliżu ruin Pelli - stolicy starożytnej Macedonii.

Wśród znalezisk na stanowisku znajduje się hełm z brązu, z płytką zakrywającą usta wykonaną ze złota, oraz broń i biżuteria, wydobyte z grobowca wojownika z VI wieku p.n.e.
Odkryte grobowce pochodzą z okresu 650-280 r. p.n.e., obejmującego końcowy okres epoki żelaza i początki okresu hellenistycznego, a wśród wydobytych z nich artefaktów znajdują się żelazne miecze, groty włóczni i sztylety, a także wazy i inne wyroby ceramiczne oraz kosztowności wykonane ze złota, srebra i żelaza.

Wykopaliska na starożytnym cmentarzysku trwają od 2000 roku, a podczas dotychczasowych prac archeolodzy odnaleźli około 1000 grobowców, które - ich zdaniem - reprezentują tylko niewielką część całego stanowiska.

Pomieszczenie latryny z drugiej połowy II wieku n.e. wchodzącej w skład kompleksu wielkiej łaźni na terenie obozu legionowego odkryto w Novae (obecnie miasto Swisztow) w Bułgarii.

Wykopaliska przeprowadziła Międzynarodowa Interdyscyplinarna Ekspedycja Archeologiczna "Novae" Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, kierowana przez dr. Andrzeja B. Biernackiego.

Odkopana latryna ma wymiary 6,4 m na 5,3 m. Dobrze zachowaną posadzkę wykonano z dużych dachówek ceramicznych typu tegulae bipedalis. Po bokach znaleziono natomiast potężne kamienne bloki z charakterystycznym wzdłużnym wycięciem w kształcie rynny.

"To właśnie w niej znajdowała się woda wykorzystywana przez legionistów do higieny osobistej po wykonaniu czynności fizjologicznych. Natomiast wzdłuż ścian we wnętrzu latryny, w przestrzeniu pod siedziskami, znajduje się specjalnie wyprofilowany kanał ściekowy o skośnych ścianach wylepionych białą zaprawą wapienną" - wyjaśnia dr Biernacki.
Latryny - zarówno średniowieczne, jak i antyczne - są często miejscem interesujących znalezisk, np. cennych zgub należących do ich użytkowników. W tym przypadku udało się znaleźć kilkanaście monet z brązu oraz fragmenty naczyń wykonanych ze szkła i ceramiki, w tym lampy oliwne.

"Uwagę zwraca bardzo przemyślana pod względem komunikacyjnym i funkcjonalnym lokalizacja latryny. Znajduje się w zachodnim boku kompleksu łaźni legionowej bezpośrednio przy dziedzińcu, gdzie żołnierze wypoczywali po odbytych kąpielach i innych zabiegach związanych z utrzymaniem higieny osobistej" - mówi archeolog.

W czasie tegorocznych badań przeprowadzono również analizy szczątków kostnych zwierząt. Na tej podstawie naukowcy określili dietę mięsną legionistów. Okazuje się, że jedli oni głównie wieprzowinę i wołowinę pochodzącą ze zwierząt hodowanych na terenie bezpośredniego zaplecza gospodarczego Novae. Preferowali mięso pochodzące z młodych osobników.

"Unikatowym znaleziskiem jest występowanie kości dorosłego niedźwiedzia brunatnego oraz jelenia, u którego zmiany patologiczne kości nóg wskazują na długotrwałe trzymanie go w niewoli, być może jako swoistej atrakcji w przydomowym ogrodzie" - dodaje dr Biernacki.

Zwiedzanie Włoch wydaje się być w naszej kulturze archetypem podróżowania. Do Italii podróżowali Goethe i Byron, Chateaubriand i Stendhal, Keats i Shelley, Mickiewicz i Słowacki, wreszcie: Iwaszkiewicz i Herbert. Cel był oczywiście niejeden: miasta Toskanii, Wenecja czy też zapoznana nieco Sycylia. I Rzym, nade wszystko Rzym.

Rzymów jest wiele
(Ewa Bieńkowska, "Spacery po Rzymie")

Najlepiej wyjść wcześnie. Zwiedzanie kościołów można rozpoczynać już po siódmej, po pierwszej mszy. Nasz dzień wydłuża się wtedy, przyjemnie wyjść na chłodne ulice. Co prawda, nic nas nie uratuje przed hukiem samochodów i skuterów, ale wszędzie panuje poranny optymizm, począwszy od baru, gdzie wypijam pierwsze caffè macchiato.
(Ewa Bieńkowska, "Spacery po Rzymie")

Takim swoistym przewodnikiem są nowo wydane "Spacery po Rzymie" Ewy Bieńkowskiej  (seria "Podróże" Zeszytów Literackich). Tytułowe spacery odbywają się po jakże charakterystycznych dla tego miasta kościołach - oprowadza zaś nas po nich wybitna eseistka, historyk sztuki i tłumaczka, autorka takich książek jak "Co mówią kamienie Wenecji" czy "Michał Anioł - nieszczęśliwy rzymianin".

- Książkę tę można czytać na wielu poziomach - mówił w "Sezonie na Dwójkę" Marek Zagańczyk. - Jej autorka jest i badaczem, i ekstatycznym obserwatorem, dzielącym się swym zachwytem - opowiadał wydawca, zwracając uwagę na doskonale przywołane w tych szkicach konteksty historyczne i  kulturowe, a także różnorodność ujęcia tematu. Z jednej strony otrzymujemy skrótowy opis historii świętych patronów,  a z drugiej - ludzi, budowniczych, którzy przyczynili się do powstania tych miejsc. Miejsc będących świadkami wiary i  - co istotne - świadkami czasu.

Po co jeżdżę do Rzymu? Jeżdżę tutaj dla dzieł sztuki, które szczególnie przemawiają do serca. Dla tego dzieła sztuki, jakim są najpiękniejsze dzielnice miasta, całe szlaki zabudowy: place, ulice, pałace, fontanny, kościoły. Dla rzeki gęsto obsadzonej platanami, przez które rysują się wzgórza drugiego brzegu. Dla szybkiego espresso na stojąco obok mego pensjonatu, dla możliwości wypicia białego wina przed półkolistym krużgankiem Santa Maria della Pace. Dla via Giulia w deszczu, kiedy z witek dzikiego wina zwieszających się z łuku nad ulicą kapią szkliste krople..
(Ewa Bieńkowska)

Aby wysłuchać całej rozmowy z Markiem Zagańczykiem, wystarczy kliknąć w ikonę dźwięku "Spacer po najpiękniejszym mieście świata"  w boksie Posłuchaj po prawej stronie.

Audycję przygotowały Dorota Gacek i Elżbieta Łukomska.