Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Historia
Polskie Radio Historia Kalendarz historyczny

21 października

Ostatnia aktualizacja: 21.10.2011 00:00
Urodził się Alfred Nobel.
Alfred Nobel
Alfred NobelFoto: Wikipedia, lic. CC/Gösta Florman (1831–1900) / The Royal Library

1833 - Urodził się Afred Nobel, szwedzki chemik, przemysłowiec, wynalazca dynamitu. W testamencie ufundował nagrodę swojego imienia, w dziedzinie fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury i pokoju. W 1900 roku zarejestrowano Fundację Nobla, do której przekazano wszystkie aktywa należące do Alfreda Nobla. Fundacja ta zarządza dawnym jego majątkiem i przeznacza procenty od niego na wypłacanie nagród Nobla. Zmarł 10 grudnia 1896 roku.

Pozostałe wydarzenia:

1772 - Urodził się Samuel Taylor Coleridge, angielski poeta i filozof, wraz z Williamem Wordsworthem uznawany za prekursora romantyzmu w literaturze brytyjskiej. Jeden z tzw. "poetów jezior". Autor wielu dzieł między innymi "Ballad lirycznych", z których najsłynniejszy pozostaje wiersz "Rymy o sędziwym marynarzu". Na jego podstawie w 1984 roku brytyjski, heavymetalowy zespół Iron Maiden nagrał piosenkę "Rime Of The Ancient Mariner". Zmarł 25 lipca 1834 roku.

1790 - Urodził się Alphonse de Lamartine, francuski poeta, polityk i pacyfista, uważany za pierwszego twórcę francuskiego romantyzmu. Autor zbioru lirycznych wierszy "Dumania poety", zbioru o tematyce filozoficzno-religijnej "Harmonie poetyckie i religijne", pracy historycznej "Historia Żyrondy" . Zmarł 28 lutego 1869 roku.

1805 - Flota brytyjska pod dowództwem admirała Horatio Nelsona, który zginął w końcowej fazie bitwy, odniosła zwycięstwo u przylądka Trafalgar nad połączonymi flotami francuską i hiszpańską, umacniając brytyjską przewagę na morzu i uniemożliwiając Napoleonowi inwazję na wyspy brytyjskie.

1879 - W fabryce w Menlo Park w stanie New Jersey Thomas Edison, amerykański wynalazca, zaprezentował pierwszą działającą żarówkę elektryczną.

1893 - W Krakowie otwarto Teatr Miejski, od 1909 roku Teatr im. Juliusza Słowackiego.

1894 - W Żelazowej Woli odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina.

1911 - Urodził się Adolf Forbert, fotograf, operator i reżyser filmowy, współzałożyciel i wieloletni profesor Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, twórca filmów dokumentalnych "Podhale w ogniu", "Bicz Boży", a także operator fabularnych "Panienka z okienka", "Od wulkanu do lodowca". Zmarł 23 czerwca 1992 roku. 100. rocznica

1915 - Po raz pierwszy przesłano przez Atlantyk ludzki głos drogą radiową. Transmisję z Wirginii w Stanach Zjednoczonych do Paryża przeprowadziła firma American Telephone and Telegraph Company.

1917 - Urodził się Dizzy Gillespie, murzyński trębacz, kompozytor i wokalista jazzowy. Twórca scatu, improwizacji wokalnej na nic nie znaczących słowach i współtwórca stylu bebop, jednego z gatunków jazzu. Zmarł 6 stycznia 1993 roku.

1921 - Sejm podjął decyzję o sprowadzeniu zbiorów Biblioteki Rapperswilskiej do kraju, zgodnie z testamentem jej twórcy hrabiego  Władysława Broel-Platera. Zbiory zostały przewiezione w 1927 roku i przekazane Muzeum Narodowemu i Bibliotece Narodowej w Warszawie. 90. rocznica

1923 - W Deutsche Museum w Monachium otwarto pierwsze na świecie planetarium, czyli zespół urządzeń służących do ukazywania fragmentów sfery niebieskiej.

1927 - Zmarł Gustaw Daniłowski, powieściopisarz, poeta, działacz socjalistyczny i niepodległościowy. Napisał zbiory nowel "Nad urwiskiem", powieści "Z minionych dni" i "Jaskółka". Urodził się 14 lipca 1871 roku.

1929 - Urodziła się Ursula K. Le Guin, amerykańska pisarka science fiction I fantasy. Jej książki, jak cykl "Ziemiomorze", weszły do klasyki gatunku, inne słynne powieści to "Wydziedziczeni", "Lewa ręka ciemności", "Planeta wygnania".

1930 - Zmarł Włodzimierz Perzyński, dramatopisarz okresu Młodej Polski, autor dramatów, noweli, powieści, felietonów i poezji. jego najbardziej znane utwory to "Lekkomyślna siostra", "Aszantka", "Szczęście Frania". Dwie ostatnie zostały sfilmowane przed II wojną światową. Urodził się 6 lipca 1877 roku.

1930 - Urodził się Julian Dziedzina, reżyser filmowy, pedagog, autor filmów "Święta wojna", "Bokser", "Otello z M-2", "Umarli rzucają cień", inscenizacji teatralnych "Wierna rzeka", "Pani Dally" oraz widowisk telewizyjnych "Tam i gdzie indziej", opera "Leśne echa". Zmarł 21 maja 2007 roku.

1931 - Zmarł Arthur Schnitzler, austriacki pisarz, dramaturg i lekarz, jeden z najważniejszych przedstawicieli wiedenskiego modernizmu. Psał dramaty i opowiadania, w których skupiał się na psychicznych procesach figur literackich. Autor psychologicznych nowel "Śmierć", "Kwiaty", "Żona mędrca", "Korowód". Na kanwie noweli "Oczy szeroko zamknięte" powstał film S. Kubricka o tym samym tytule. 80. rocznica

1932 - Utworzono Białowieski Park Narodowy. Leśnictwo "Rezerwat" zostało przekształcone w Park Narodowy w Białowieży. W 1947 roku jednostkę tę restytuowano jako Białowieski Park Narodowy. Park zajmuje powierzchnię 10 517 ha, co stanowi 1/6 polskiej części Puszczy Białowieskiej.

1945 - Urodził się Nikita Michałkow, rosyjski aktor, reżyser i producent filmowy. Jego ojciec, Siergiej Michałkow, był poetą komunistycznym, autorem słów do narodowego, sowieckiego hymnu. Jako aktor wystąpił w filmach "Chodząc po Moskwie", "Syberiada", "Gorzki romans", "Persona non grata". Reżyserował filmy: "Kilka dni z życia Obłomowa", "Oczy czarne", "Spaleni słońcem", "Cyrulik syberyjski".

1946 - Urodził się Marek Drewnowski, pianista, pedagog, koncertujący w największych salach koncertowych Europy, Stanów Zjednoczonych i Japonii. Współpracował z Bostońską Orkiestrą Symfoniczną. Jest twórcą i organizatorem Festiwalu im. Józefa Hofmanna w Nałęczowie, a także założycielem orkiestry kameralnej "The Chopin Soloists". Jest profesorem, prowadzi klasę fortepianu w Akademii Muzycznej w Łodzi. 65. rocznica

1947 - Stanisław Mikołajczyk, prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego wyemigrował potajemnie do Wielkiej Brytanii, chroniąc się przed aresztowaniem.

1949 - Wodowanie pierwszego zbudowanego po wojnie w Polsce statku pełnomorskiego s/s Sołdek. Pływał do grudnia 1980 roku, od 1985 roku jest to statek-muzeum w Gdańsku.

1949 - Urodził się Beniamin Netanjahu, polityk i dyplomata izraelski, przewodniczący partii "Likud", premier Izraela w latach 1996 - 1999 oraz ponownie od 31 marca 2009 roku. Sygnatariusz porozumienia "ziemia za pokój" zawartego z J. Arafatem, przywódcą Autonomii Palestyńskiej w 1998 roku.

1964 - Sztafeta polskich sprinterek 4 x 100 metrów - Teresa Ciepły, Irena Kirszenstein, Halina Górecka i Ewa Kłobukowska - zdobyła złoty medal na igrzyskach olimpijskich w Tokio i pobiła rekord świata z czasem 43,6 sekundy.

1969 - Zmarł profesor Wacław Sierpiński, jeden z twórców tzw. "warszawskiej szkoły matematycznej", autor blisko 700 prac, w tym o  teorii liczb, o teorii mnogości i topologii. Od 1958 roku był redaktorem jedynego na świecie czasopisma poświęconego teorii liczb - "Acta Arithmetica". Członek Polskiej Akademii Umiejętności. Urodził się 14 marca 1882 roku.

1983 - W Łodzi dokonano wmurowania aktu erekcyjnego pod Pomnik-Szpital Centrum Zdrowia Matki Polki.

1984 - Zmarł Francois Truffaut, francuski reżyser, scenarzysta, aktor i producent, romantyczny przedstawiciel "nowej fali", twórca filmów: "400 batów", "Noc amerykańska", "Ostatnie metro", "Miłość Adeli H.", "Kobieta z sąsiedztwa", "Miłość dwudziestolatków". Urodził się 6 lutego 1932 roku.

1985 - Zmarł Antoni Gronowicz, pisarz, wykładowca uniwersytetów w Nowym Jorku i San Francisco. Autor zbiorów wierszy: "Prosto w oczy" i "Melodia świtów", monografii: "Chopin", "Paderewski, pianista i patriota", "Sergiej Rachmaninow", "Polska piastowska". Od 1938 roku w Stanach Zjednoczonych.

1994 - Stany Zjednoczone i Korea Północna podpisały układ o restrukturyzacji koreańskiego przemysłu nuklearnego.

1999 - Zmarł w Monachium Alfred Schutz, kompozytor i pianista żydowskiego pochodzenia, twórca muzyki do wielu piosenek i pieśni żołnierskich, w tym do słów Feliksa Konarskiego "Czerwone maki pod Monte Cassino". W okresie międzywojennym był związany z "Wesołą Lwowską Falą", od połowy lat 30. z warszawskimi kabaretami,  komponował dla H. Ordonówny, E. Bodo, M. Fogga. Po wojnie wyjechał do Brazylii, w 1961 roku osiadł w Niemczech. Urodził się 2 lipca 1910 roku.

2005 - Rafał Blechacz został zwycięzcą XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Poprzedni Polak Krystian Zimerman zdobył główną nagrodę w 1975 roku.

2008 - Zmarł Paweł Jocz, rzeźbiarz, rysownik i twórca pomników. Wystawiał prace w galeriach europejskich, w Polsce, Francji, Belgii, Szwecji i na Litwie. W podparyskim Boulogne-Billancourt znajdują się dwa monumentalne jego pomniki - "Elewacja" i "Chmura poety". Odrestaurował pomnik nagrobny Juliusza Słowackiego na paryskim cmentarzu Montmartre. Prace rzeźbiarza znajdują się też w Paryżu, w siedzibie stacji Polskiej Akademii Nauk i Bibliotece Polskiej na Wyspie św. Ludwika. Urodził się 6 maja 1943 roku.




Popularne
Czytaj także

20 października

Ostatnia aktualizacja: 20.10.2011 00:00
Zmarł Hipolit Wawelberg.
rozwiń zwiń