Najważniejsze informacje w skrócie:

• Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało o przygotowaniu projektu ustawy, który ma nałożyć na ZUS obowiązek wypłaty zasiłku chorobowego na ZUS już od pierwszego dnia niezdolności do pracy
• Realizacja tej zmiany, stanowiącej punkt umowy koalicyjnej, uzależniona jest od pozytywnej rekomendacji Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów oraz powiązania jej z reformami w zakresie orzecznictwa lekarskiego i kontroli zwolnień
• Propozycja ma długą historię i jest popierana przez środowiska pracodawców, którzy od lat postulują odciążenie firm od kosztów i obowiązków administracyjnych związanych z chorobami pracowników

ZUS wypłaci zasiłek chorobowy od pierwszego dnia? Resort pracy przedstawia szczegóły

Projekt ustawy mający na celu przejęcie przez ZUS finansowania absencji chorobowej od pierwszego dnia niezdolności pracownika do pracy jest już gotowy. To istotny krok w realizacji obietnicy zawartej w umowie koalicyjnej rządu, która zakłada, że zasiłek chorobowy będzie wypłacany ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) już od samego początku choroby, a nie, jak ma to miejsce obecnie, dopiero od 34. dnia, po tym jak pracodawca pokryje pierwsze 33 dni absencji.

Kto zapłaci za L4? Rząd planuje rewolucję

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który ma przenieść odpowiedzialność za wypłatę zasiłku chorobowego na ZUS już od pierwszego dnia.

🏢 Jak jest teraz?

1️⃣

Pracodawca płaci za pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego pracownika w ciągu roku (lub 14 dni dla pracowników 50+).

2️⃣

ZUS przejmuje wypłatę zasiłku chorobowego dopiero od 34. dnia nieobecności.

🏛️ Jak ma być?

✅

ZUS będzie wypłacał zasiłek chorobowy już od pierwszego dnia niezdolności do pracy.

➕

To odciąży przedsiębiorców od kosztów i biurokracji oraz zrealizuje obietnicę wyborczą rządu.

MRPiPS zaznaczyło, że prace nad tymi zmianami są spójne z ogólnymi kierunkami przyjętymi przez rząd. Resort podkreśla jednak, że wprowadzenie tego rozwiązania nie może nastąpić w oderwaniu od innych, fundamentalnych reform.

"Od początku zakładaliśmy, że wdrożenie rozwiązania dotyczącego finansowania zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy musi być powiązane z innymi reformami – w szczególności w obszarze orzecznictwa lekarskiego i kontroli wykorzystywania zwolnień od pracy. Bez tego trudno byłoby zapewnić stabilność finansową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i jednocześnie ochronić system przed nadużyciami" – przekazało PAP ministerstwo.

Choć zapowiedź całkowitego przejęcia wypłaty zasiłków chorobowych przez ZUS pojawiła się w wykazie prac legislacyjnych rządu w sierpniu ubiegłego roku, nie została ona uwzględniona w opublikowanym projekcie dotyczącym reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS.

MRPiPS doprecyzowało, że wspomniany projekt reformy orzecznictwa został już przyjęty przez Komitet Stały Rady Ministrów i skierowany do dalszych etapów prac. Natomiast dla kwestii finansowania absencji chorobowej od pierwszego dnia przygotowano oddzielny projekt ustawy, wraz z kompleksową oceną skutków regulacji.

Chorobowe Polaków: Rachunek na 31 miliardów złotych

Rząd chce, by ZUS płacił za L4 od pierwszego dnia. Zanim to nastąpi, musi jednak uszczelnić system, który generuje gigantyczne koszty.

Skala problemu w liczbach (dane za 2024 r.)

💰

31 mld zł

Łączny koszt absencji chorobowych

🗓️

290 mln

Dni spędzonych na L4

📄

27,4 mln

Wystawionych zwolnień lekarskich

Jaki jest plan rządu?

Warunek konieczny: Najpierw uszczelnienie systemu

Przeniesienie wypłaty zasiłków na ZUS od pierwszego dnia jest możliwe, ale tylko pod warunkiem jednoczesnej reformy orzecznictwa lekarskiego i zaostrzenia kontroli zwolnień, aby chronić finanse państwa przed nadużyciami.

"Procedowanie przedmiotowego projektu będzie możliwe po uzyskaniu pozytywnego stanowiska Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. W przypadku pozytywnej rekomendacji KERM, będzie on przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych" – dodało MRPiPS.

Ta informacja jasno wskazuje, że przed ostatecznym wdrożeniem zmian czeka nas jeszcze szereg procedur i dyskusji. W kontekście potencjalnych obciążeń finansowych dla budżetu państwa, warto zauważyć, że w samym 2024 roku ZUS odnotował 27,4 miliona zaświadczeń lekarskich, co przełożyło się na sumę 290 milionów dni absencji chorobowych, generując łączny koszt 31,0 miliardów złotych.

Długa historia postulatu. Dlaczego pracodawcy od lat domagają się zmian?

Idea przeniesienia ciężaru wypłaty świadczeń chorobowych na ZUS od pierwszego dnia niezdolności do pracy ma w Polsce historię sięgającą daleko w przeszłość, stanowiąc stały element debaty publicznej i sztandarowe postulaty organizacji pracodawców. Przez lata była to również głośna obietnica polityczna, której realizacja wciąż pozostaje przedmiotem dyskusji i niepewności.

Wynagrodzenie chorobowe vs. zasiłek chorobowy

Choć oba pojęcia dotyczą pieniędzy na L4, oznaczają co innego. Zrozumienie tej różnicy jest kluczem do zrozumienia planowanej reformy.

🏢 Wynagrodzenie chorobowe

➡️

Kto płaci? Pracodawca, z własnych środków.

➡️

Kiedy? Przez pierwsze 33 dni choroby w roku (lub 14 dni dla pracowników 50+).

➡️

Jaka przyszłość? Po reformie ma całkowicie zniknąć.

🏛️ Zasiłek chorobowy

➡️

Kto płaci? ZUS, z Funduszu Chorobowego.

➡️

Kiedy? Obecnie od 34. (lub 15.) dnia choroby. Po reformie ma być wypłacany już od pierwszego dnia.

➡️

Jaka przyszłość? Stanie się jedynym świadczeniem chorobowym.

Genezę tego postulatu należy upatrywać w dążeniu do odciążenia przedsiębiorców, a zwłaszcza sektora małych i średnich firm, od finansowych i administracyjnych obowiązków związanych z tzw. wynagrodzeniem chorobowym. W świetle obowiązujących przepisów, to właśnie pracodawca jest odpowiedzialny za finansowanie pierwszych 33 dni zwolnienia lekarskiego pracownika w ciągu roku kalendarzowego. Wyjątek stanowią pracownicy, którzy ukończyli 50. rok życia – w ich przypadku obowiązek ten skraca się do 14 dni. Dopiero po upływie tego okresu wypłatę zasiłku chorobowego przejmuje ZUS.

Organizacje zrzeszające pracodawców, takie jak Konfederacja Lewiatan, Business Centre Club czy Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, od lat argumentują, że obecne rozwiązanie jest systemowo niesprawiedliwe. Wskazują, że skoro państwo, poprzez ZUS, jest instytucją powołaną do zarządzania systemem ubezpieczeń społecznych, a składki chorobowe są regularnie odprowadzane właśnie do ZUS, to obciążanie firm kosztami nieobecności pracowników stanowi nieuzasadnione przerzucanie odpowiedzialności państwa na barki przedsiębiorców. Taki stan rzeczy, w ich ocenie, negatywnie odbija się na płynności finansowej oraz konkurencyjności polskich firm.

Postulat ten zyskał na sile w sferze politycznej, kiedy przed wyborami parlamentarnymi w 2023 roku Koalicja Obywatelska włączyła go do swojego programu wyborczego jako jeden ze "100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów". Ta obietnica, skierowana bezpośrednio do środowisk przedsiębiorców, stała się kluczowym elementem gospodarczego programu ugrupowania.

Po przejęciu władzy przez koalicję składającą się z KO, Trzeciej Drogi i Lewicy, rozpoczęto prace nad realizacją tego zobowiązania. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podjęło działania analityczne i legislacyjne w celu stworzenia projektu ustawy, która umożliwiłaby wypłatę zasiłku chorobowego przez ZUS od pierwszego dnia L4. Chociaż programy Trzeciej Drogi i Lewicy również zawierały postulaty wspierające biznes, to Koalicja Obywatelska uczyniła z przejęcia L4 przez ZUS jeden ze swoich wiodących "konkretów".

Czytaj także: 

• 7266 zł brutto dzieli Polskę na pół. Takie są realne zarobki
• 4806 zł, czyli tak naprawdę ile? Płaca minimalna 2026 "na rękę"
• Wynagrodzenia rosną, zatrudnienie spada. GUS przedstawił nowe dane

Źródło: MRPiPS/PAP/Michał Tomaszkiewicz