Jan Olszewski był działaczem opozycji demokratycznej i obrońcą w procesach politycznych w okresie PRL, posłem na Sejm I, III i IV kadencji, twórcą i przewodniczącym Ruchu dla Rzeczypospolitej oraz Ruchu Odbudowy Polski, członkiem Trybunału Stanu i doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Jego rząd zanegował ustalenia okrągłego stołu – zmowę milczenia wokół agentury, zgodę na "dziką prywatyzację", utrzymanie Polski w sferze politycznej podległości. W dniu dymisji, 4 czerwca 1992 roku, Jan Olszewski powiedział w Sejmie:

"Chciałbym stąd wyjść tylko z jednym osiągnięciem. I jak do tej chwili mam przekonanie, że z nim wychodzę. Chciałbym mianowicie, wtedy kiedy ten gmach opuszczę, kiedy skończy się dla mnie ten – nie ukrywam – strasznie dolegliwy czas, kiedy po ulicach mojego miasta mogę się poruszać tylko samochodem albo w towarzystwie torującej mi drogę i chroniącej mnie od kontaktu z ludźmi eskorty, że wtedy kiedy się to wreszcie skończy – będę mógł wyjść na ulice tego miasta, wyjść i popatrzeć ludziom w oczy. I tego wam – Panie Posłanki i Panowie Posłowie życzę po tym głosowaniu"

***

Na wywiad z Janem Olszewskim w piątek (3.06) po godz. 17.00 zaprasza Marek Mądrzejewski.

tj/pg

Jan Olszewski przypomniał, że odrzucając 4 czerwca 1989 roku tzw. listę państwową, Polacy  wydali jednoznaczny werdykt. Jednocześnie przyznał, że nie był zwolennikiem koncepcji częściowo wolnych wyborów i nie brał w nich udziału. - Uważałem, że tego rodzaju wybory w kraju, który ma jedną z najstarszych tradycji parlamentarnych w Europie, wybory w modelu południowoafrykańskim, są niegodne tego społeczeństwa. Przyznaję, że pomyliłem się. Polacy znaleźli sposób zamanifestowania swojego stanowiska nawet w granicach możliwości, które zawarto w specyficznej koncepcji wyborczej - powiedział gość Jedynki.

Rozmówca Marka Mądrzejewskiego przyznał, że tragedia czerwca polega na tym, iż przedstawiciele strony solidarnościowej z tej demonstracji woli narodu nie wyciągnęli żadnych wniosków. – Strony przeszły do porządku dziennego. Wyciągnęły wnioski dla siebie, ale prawdziwy suweren został zignorowany - podkreślał były premier.

Dlatego, zdaniem Olszewskiego, prawdziwymi wygranymi byli Ci, którzy koncepcję częściowo wolnych wyborów zaplanowali i konsekwentnie ją prowadzili, w tym gen. Wojciech Jaruzelski i gen. Czesław Kiszczak. - Po stronie solidarnościowej były różne postawy. Nie potrafię powiedzieć ilu było agentów, ustalą to kiedyś historycy. Byli też jednak i ludzie, którzy w najlepszej wierze uważali, że trzeba przyjąć zgniły kompromis - dodał Jan Olszewski.

W nagraniu audycji były premier ocenił reformy gospodarcze z początku lat 90. XX wieku. Mówił m.in. o okolicznościach powołania jego rządu, pierwszego wyłonionego po wolnych wyborach, o jego upadku oraz o uchwale lustracyjnej z 1992 roku i byłym prezydencie Lechu Wałęsie. Wyraził też nadzieję, co do przyszłości polskich spraw.

***

Rozmawiał: Marek Mądrzejewski

Gość: Jan Olszewski (były premier)

Data emisji: 3.06.2016

Godzina emisji: 17.18

tj/to

Jan Olszewski i Wiesław Chrzanowski - jak wspomina Krzysztof Wyszkowski - byli autorami statutu prawnego rodzącej się "Solidarności".

- W pewnym momencie ten dokument przygotowany przez nich tajni funkcjonariusze SB przechwycili przy przekazywaniu maszynistce i cała - całodzienna i całonocna praca poszła na marne. Oni bez słowa usiedli do pracy i po kilku godzinach tekst był ponownie gotowy - wspominał opozycjonista. - To była niesłychana pomoc, która ustawiła całą późniejszą historię "Solidarności". Kiedy Olszewski pojawił się w Stoczni była tylko zgoda władz na zorganizowanie jakiejś komórki związkowej na terenie województwa gdańskiego. 

Jak podkreśla Krzysztof Wyszkowski, opracowany przez Olszewskiego statut przewidywał powstanie organizacji, która nie ma ograniczeń terytorialnych.

- Dzięki temu, że ten statut ukazał się w Biuletynie Informacyjnym "Solidarności" jeszcze w czasie trwania strajku, cały kraj się o nim dowiedział - mówił Krzysztof Wyszkowski. - Kiedy 17 września 1980 roku sympatycy Niezależnych Związków Zawodowych przyjechali do Gdańska, to w rękach trzymali już projekt statutu. Do tego doszło historyczne przemówienie Jana Olszewskiego na plenum Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego. Stąd wynikło jednogłośne poparcie dla rejestracji "Solidarności" na terenie całego kraju. 

Jan Olszewski, b. premier, obrońca opozycjonistów w procesach politycznych w okresie PRL zmarł 8 lutego 2019 roku. Jan Olszewski miał 88 lat. Był premierem w latach 1991-1992, obrońcą opozycjonistów w procesach politycznych w okresie PRL, doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego. 

bm