Zmarł sybirak Walenty Jabłoński, laureat Nagrody Honorowej "Świadek Historii"

Walenty Jabłoński urodził się w 1930 roku w Kozłowiczach koło Grodna. Pochodził z zamożnej rodziny - jego rodzice mieli 55 hektarów ziemi. Z tej racji rodzina Jabłońskich była represjonowana przez Sowietów i Niemców. Po 1944 roku Jabłońscy zostali w swoim domu, który znalazł się w granicach Związku Sowieckiego.

Aresztowanie i deportacja

Jego ojciec został w 1948 roku aresztowany przez NKWD, proces rozpoczął się dopiero w 1951. Trafił na Syberię, a reszta rodziny została wywieziona przez Sowietów w 1952 do południowego Kazachstanu. Walenty Jabłoński był wówczas studentem medycyny na uniwersytecie w Witebsku, właśnie tam 17 kwietnia 1952 został aresztowany i trafił do transportu na wschód.

Powiązany Artykuł

Nie żyje Anna Koźmińska - najstarsza Sprawiedliwa wśród Narodów Świata

Na początku maja dojechali do kołchozu w Kazachstanie, przy obecnej granicy z Uzbekistanem. Tam rozpoczęła się ciężka, niewolnicza praca. Rodzina Jabłońskich była w niezwykle trudnej sytuacji - nie mieli wystarczającej ilości pożywienia ani niezbędnych do życia rzeczy.

Pomoc na miejscu

Z pomocą przyszedł 14-letni Kazach - Tassybaj Abdikarimow. Mimo że jego sytuacja też nie była najlepsza, dzielił się z potrzebującą rodziną jedzeniem oraz opiekował się chorym Walentym.

Dzięki niemu rodzina Jabłońskich przetrwała w trudnych warunkach i doczekała amnestii - w 1956 roku część z nich wróciła do Polski. Tassybaj opiekował się grobami ojca i rodzeństwa Walentego i innych Polaków, którym nie dane było wrócić do ojczyzny.

Spotkanie po latach

Powiązany Artykuł

Medale za ratowanie Polaków. Prezydent: wyraz naszej wdzięczności

Tassybaj Abdikarimow i Walenty Jabłoński mieli okazję spotkać się w 2019 roku w Warszawie, kiedy Tassybaj Abdikarimow został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę, na wniosek Instytutu Pileckiego, medalem #VirtusEtFraternitas. Odznaczenie wręczane jest jako symbol pamięci i wdzięczności osobom, które niosły pomoc obywatelom polskim i tym, którzy poza granicami naszego kraju - spontanicznie i dobrowolnie - pielęgnują pamięć o naszych rodakach, którym nie było dane przeżyć wojny lub przymusowych deportacji.

Walenty Jabłoński wprowadził do obiegu naukowego informacje o sowieckich deportacjach Polaków z Grodzieńszczyzny w latach pięćdziesiątych. W 2013 roku zainicjował i współorganizował wyjazd członków Związku Sybiraków do Kazachstanu w poszukiwaniu grobów deportowanych. Przyczynił się do oznaczenia polskich mogił krzyżami oraz do umieszczenia tablic memoratywnych w miejscach zesłania. Był laureatem Nagrody Honorowej "Świadek Historii" - Białystok 2017.

fc