Kolekcja płyt Polskiego Radia wpisana na Listę Krajową programu UNESCO "Pamięć świata"

Powiązany Artykuł

Wystawa "Pamięć Polski". Nowe obiekty na Liście Krajowej programu UNESCO

ZAPIS UROCZYSTOŚCI:

– Wpisanie tej wyjątkowej kolekcji Polskiego Radia na listę bezcennych obiektów, które dokumentują historię naszego kraju i budują naszą pamięć oraz tożsamość narodową, to wielki zaszczyt. O wyjątkowej randze tego wydarzenia świadczy również fakt, że po raz pierwszy w historii listy krajowej trafiły na nią materiały dźwiękowe. Archiwum Polskiego Radia to skarbnica najwspanialszych dzieł polskiej kultury narodowej pisanych słowem i dźwiękiem – powiedziała prezes Agnieszka Kamińska.

Posłuchaj

Prezes Polskiego Radia Agnieszka Kamińska: kolekcja jest niepełna, mamy nadzieje, że pozostałe płyty też się odnajdą (IAR) 0:29

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

• Prof. Kleiber o kolekcji 93 płyt Polskiego Radia: to trzeba upamiętnić, upubliczniać i o tym mówić
• Płyty Polskiego Radia na liście UNESCO. "Sensacyjne odkrycie"

Odnaleziona w 1979 roku kolekcja 93 płyt to niespełna połowa z uratowanego z Polskiego Radia we wrześniu 1939 roku zbioru około 200 stalowych krążków do tzw. bezpośredniego zapisu dźwięku, czyli metalofonów i decelitów. Po ogłoszeniu kapitulacji 28 września pracownicy Polskiego Radia wynieśli je z narażeniem życia z gmachu rozgłośni przy ul. Zielnej i ukryli w prywatnych mieszkaniach. Kiedy 30 września Niemcy weszli do budynku Radia, nie znaleźli tam ani jednego nagrania.

Posłuchaj

Kolekcja płyt Polskiego Radia z nagraniami z września 1939 r. wpisana na Listę Krajową UNESCO - relacja Doroty Piotrowskiej (IAR) 0:50

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

– Pierwszą partię zabrał podpułkownik Wacław Lipiński do swojego mieszkania, a ponieważ po kilku tygodniach groziło mu aresztowanie – przekazał ją zaufanym właścicielom willi przy ul. Górnośląskiej, którzy zamurowali ją w ścianie tej willi – mówi Stefan Kruczkowski, reżyser dźwięku z Działu Realizacji, Konserwacji i Digitalizacji Archiwum Polskiego Radia, który opracował dźwiękowo odnalezione nośniki.

• Płyty Polskiego Radia na liście UNESCO
• 93 płyty Polskiego Radia z nagraniami z września 1939 roku wpisane na Listę Krajową UNESCO

– Drugą część kolekcji postanowiono potajemnie wywieźć po kapitulacji Warszawy przez amerykańskiego reportera wojennego Juliena Bryana, ale do tego nie doszło i płyty przeszły dramatyczne losy: 3 razy zmieniały opiekuna, 6 razy miejsce przechowywania, raz przypadkowo uniknęły fizycznej zagłady pod gruzami oraz przejęcia przez Niemców po upadku Powstania Warszawskiego. Obie partie zwrócono do Polskiego Radia w czerwcu 1979 r. – dodaje Stefan Kruczkowski. Trzecią część ukrył w piwnicy u swojego ojca Mirosław Panufnik – kierownik amplifikatorni (studia emisyjnego) Polskiego Radia i brat słynnego kompozytora Andrzeja Panufnika. Do dzisiaj partia ta nie została odnaleziona.

Powiązany Artykuł

"Pamięć świata". Wyjątkowe płyty Polskiego Radia wpisane na Listę Krajową UNESCO

Niezwykła rola Polskiego Radia

Dyrektor Archiwum Polskiego Radia Elżbieta Berus-Tomaszewska zwraca uwagę na niezwykłą rolę Polskiego Radia we wrześniu 1939 r., czego dowodem są zachowane płyty. Po raz pierwszy w historii wojen światowych radio spełniło swoją rolę - informując nie tylko o sytuacji na froncie, ale również nadając przemówienia do ludności, komunikaty porządkowe i ostrzegawcze.

Płyty zawierają, między innymi, przemówienia prezydenta walczącej stolicy Stefana Starzyńskiego, ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, pułkowników Wacława Lipińskiego i Romana Umiastowskiego oraz reportaże amerykańskich i angielskich korespondentów z broniącej się stolicy. Są też wreszcie komunikaty porządkowe dla mieszkańców Warszawy - czytane m.in. przez Jeremiego Przyborę.

PolskieRadio24.pl

***

W tym roku Polska Lista Krajowa Programu UNESCO "Pamięć świata" wzbogaciła się o 15 nowych, unikatowych obiektów, dokumentujących ważne wydarzenia i działalność wybitnych osobistości w dziejach Polski. Z wszystkimi wyróżnionymi dokumentami (m.in. Trybunał Koronny Lubelski 1579-1811 z zasobu Archiwum Państwowego w Lublinie; Dokument Przemysła II z 1295 r. ze zbiorów Archiwum Diecezjalnego w Pelplinie; Kolekcja utworów Fryderyka Chopina z lat 30. i 40. XIX w. w kolekcji Biblioteki Jagiellońskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego) można zapoznać się na wystawie pt. "Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO "Pamięć świata" – 4. edycja" na dziedzińcu Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Plenerowa ekspozycja będzie dostępna do 30 czerwca 2021 r.

4. edycja Listy Krajowej Programu UNESCO "Pamięć  świata" została objęta Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

IAR/jbt/pb/koz