Zastrzeganie numeru PESEL to pierwszy etap. Minister Cieszyński podał termin dla instytucji
2023-11-16, 16:30
- Założenie jest takie, że banki, telekomy, notariaty będą się stopniowo integrowały z systemem. Oznacza to, że do 1 czerwca dojdziemy do sytuacji, w której wszystkie instytucje będą zobowiązane, żeby z rejestru zastrzeżeń korzystać i będą już do tego gotowe - powiedział w czwartek minister cyfryzacji Janusz Cieszyński, odnosząc się do nowej usługi, w której obywatele mogą zastrzec numer PESEL.
Od piątku, 17 listopada obywatele będą mogli zastrzec numer PESEL. Zgodnie z ustawą, której celem jest ograniczanie skutków kradzieży tożsamości, od czerwca 2024 roku m.in. banki będą musiały sprawdzać, czy PESEL danej osoby został zastrzeżony, zanim np. udzielą kredytu.
- Rejestr zastrzeżeń będzie prowadzony w infrastrukturze rejestrów państwowych, tak samo jak rejestr PESEL, rejestr dowodów osobistych, czy rejestr wyborców. Chodzi o to, by to było postawione na infrastrukturze, która ma najwyższy poziom niezawodności - wyjaśnił Cieszyński.
Zaznaczył, że przez najbliższe miesiące do 1 czerwca 2024 roku będzie następowało zasilenie rejestru zgodami obywateli na zastrzeżenie oraz, że będzie następowała integracja tego systemu.
Banki, telekomy, notariaty będą się stopniowo integrowały z systemem
- Oznacza to, że dane w rejestrze zastrzeżeń, które będą tam zawarte i będą dotyczyć tego, że ktoś nie życzy sobie, by korzystać z jego numeru PESEL np. do zawierania umów w banku, u notariusza, czy w firmie telekomunikacyjnej będzie mógł taką deklarację złożyć, a ona będzie mogła być respektowana przez wszystkie podmioty, które do tego czasu z tym rejestrem się zintegrują - powiedział minister cyfryzacji.
Podkreślił, że założenie ministerstwa jest takie, że banki, telekomy, notariaty będą się stopniowo integrowały z systemem. "Oznacza to w skrócie, że do 1 czerwca dojdziemy do sytuacji, w której wszystkie instytucje będą zobowiązane, żeby z tego rejestru korzystać i będą już do tego gotowe" - powiedział Cieszyński.
Dodał, że chodzi o to, by wszystko wdrożyć spokojnie i dać czas na to, by się z tym systemem zintegrować.
Posłuchaj
Działanie podobne jak w przypadku recept
Przypomniał też, że podobne tak duże wdrożenie występowało przy systemie recept. - Tam też był rok na to, żeby kilkadziesiąt tysięcy aptek i podmiotów leczniczych się z tym systemem zintegrowało - mówił Cieszyński.
Zachęcił też wszystkich, żeby składali zastrzeżenia PESEL, które w pełni wejdą w życie od 1 czerwca. - Po drugie zachęcamy wszystkich innych, czyli banki i instytucje do tego, żeby integrować się jak najszybciej, aby 1 czerwca 2024 nie było perturbacji - powiedział Cieszyński.
Dodał, że sankcja w przypadku zastrzeżenia PESEL jest bardzo duża, dlatego, że jeżeli ktoś złoży takie zastrzeżenie do rejestru, a inna osoba w jego imieniu zawrze w czasie obowiązywania zastrzeżenia jakąś umowę to ta umowa będzie z mocy prawa nie ważna. - Czyli jeżeli ktoś wyłudzi na nas kredyt, to cała odpowiedzialność za ten kredyt w takiej sytuacji spadnie na instytucje, która tego kredytu udzieliła - zaznaczył minister cyfryzacji.
Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL przewiduje ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Chodzi m.in. o walkę z wyłudzaniem środków finansowych poprzez zaciąganie np. kredytu na inną osobę bez jej wiedzy i zgody. Zwalczane w ten sposób ma też być zjawisko tzw. SIM swappingu, czyli wyrabiania duplikatu karty SIM, która może być potem użyta do nielegalnego autoryzowania transakcji.
Weryfikacja w rejestrze
Od 1 czerwca 2024 roku podmioty takie jak banki, instytucje kredytowe lub notariusze przed zawarciem umowy lub podjęciem czynności będą musiały sprawdzać w rejestrze, czy PESEL danej osoby został zastrzeżony. Ustawa stanowi, że obywatele nie będą obciążani za zobowiązanie, które zostało zaciągnięte bez ich wiedzy mimo istniejącego zastrzeżenia.
Rozwiązania dotyczące samego zastrzegania numeru PESEL i cofnięcia takiego zastrzeżenia wejdą w życie już w piątek. Zgodnie z ustawą będzie mógł tego dokonać każdy pełnoletni posiadacz numeru PESEL za pomocą e-usługi, aplikacji mObywatel - będzie usługa "Zastrzeż PESEL" - lub osobiście w urzędzie gminy, w banku krajowym, spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub na poczcie.
PAP/IAR/mn