Spór o radio. Ten proces doprowadził Teslę do bankructwa
2024-02-13, 05:00
- Radio to wynalazek, który zrewolucjonizował świat, w dużo większym stopniu niż telewizja - powiedział specjalista ds. merytorycznych Narodowego Muzeum Techniki Jerzy Lemański. Dziś obchodzimy Światowy Dzień Radia, ustanowiony z inicjatywy Hiszpanii i proklamowany przez UNESCO w 2011 r. Dzień ten upamiętnia inaugurację rozgłośni Narodów Zjednoczonych w 1946 r.
Radiofonia ma już ponad 125 lat, przynajmniej licząc od jej oficjalnego powstania, a więc uzyskania patentu przez Guglielmo Marconiego. Z Marconim o patent na radio walczył Nikola Tesla, dowodząc, że pomysł Marconiego był plagiatem jego wynalazku.
Jerzy Lemański z Narodowego Muzeum Techniki podkreślił, że to Tesla był prawdziwym ojcem radiofonii.
- Wiele lat rzeczywiście funkcjonowało nazwisko Marconiego, ale radio to Tesla - zaznaczył.
Wieloletni proces doprowadził Teslę do bankructwa i śmierci. W końcu jednak Sąd Najwyższy w USA przyznał, że patent Marconiego na radio był plagiatem pomysłu Tesli. Było to w 1945 r., dwa lata po śmierci pochodzącego z Chorwacji serbsko-amerykańskiego wynalazcy.
Posłuchaj
Wynalazek błyskawiczny
Jerzy Lemański powiedział, że radio jest jednym z "wynalazków błyskawicznych". Wyjaśniał, że telefon komórkowy, lampa Łukasiewicza, ale także i radio to wynalazki, które bardzo szybko się rozpowszechniły.
- Odbieramy radio mimochodem, z telewizją, z kinem jest inaczej, musimy się skupić na obrazie - podkreślił.
Jego zdaniem z tego powodu radio przetrwa, choć już w latach 50. i 60. zapowiadano jego koniec.
Posłuchaj
Początek w Pittsburghu
Pierwsze radioodbiorniki pojawiły się wraz z uruchomieniem stacji radiowych. Pierwsza stała stacja radiowa na świecie zaczęła nadawać w Pittsburghu w Stanach Zjednoczonych w 1920 r.
Jerzy Lemański przypomniał, że z kolei pierwsza w Europie odezwała się Moskwa, później zaczęło nadawać brytyjskie BBC i do grona nadawców dołączyła także Polska.
Radioodbiorniki z Polski
Odbiorniki radiowe w Polsce rozpoczęto produkować w latach 20. XX wieku, wraz z powstaniem radiofonii w Europie. Specjalista ds. merytorycznych Narodowego Muzeum Techniki zaznaczył, że Polska była w czołówce europejskiej jeżeli chodzi o produkcję radioodbiorników. Jak dodał, najbardziej znaną firmą produkującą przed wojną odbiorniki w kraju był wileński Elektrit.
- Towarzystwo dyktowało kanony mody radiotechnicznej. Philips obawiał się konkurencji Elektritu - powiedział.
Posłuchaj
Próbna audycja
Pierwszą próbną audycję radiową w Polsce nadano ze stacji przedsiębiorstwa Polskie Towarzystwo Radiotechniczne 1 lutego 1925 r. Tę datę uznaje się za początek polskiej radiofonii.
Polskie Radio regularne nadawanie programów rozpoczęło 18 kwietnia 1926 r. Na początku audycji słuchało niespełna 5 tys. osób. Cały program był nadawany na żywo, głównie wieczorem. Większość czasu antenowego zajmowała muzyka.
Okres międzywojenny to czas intensywnej radiofonizacji kraju. Przełomowy był rok 1935, kiedy wprowadzono wiele technicznych nowości, wśród nich zapis dźwięku na stalowej taśmie. Pojawiła się też możliwość przeprowadzania transmisji z koncertów czy zawodów sportowych z różnych miejsc na świecie.
- 51 lat temu Polskie Radio rozpoczęło całodobowe nadawanie
- Radio Wolna Europa. Tak brzmiały początki legendarnej rozgłośni
IAR/fc/wmkor