Od 100 lat produkują najlepiej zabezpieczone pieniądze i druki. Poznaj PWPW

25 stycznia 1919 r. Rada Ministrów II Rzeczypospolitej, obradująca pod przewodnictwem Premiera Ignacego Jana Paderewskiego, podjęła uchwałę o powołaniu Państwowych Zakładów Graficznych. Była to bardzo ważna decyzja. Polska, która zaledwie kilka miesięcy wcześnie odzyskała niepodległość, pilnie potrzebowała własnych pieniędzy, ponieważ w tym czasie w obiegu, w poszczególnych regionach kraju, były różne banknoty. Odziedziczone po zaborcach systemy walutowe wymagały pilnego uporządkowania. W obiegu były nie tylko marki polskie (emitowane od 1916 r.), ale również carskie ruble, austriackie korony, niemieckie marki. Płacono także ukraińskimi hrywnami, a nawet brytyjskimi funtami i amerykańskimi dolarami. Pierwszy wyprodukowany w nowych zakładach banknot miał datę 1919 r. i było to 100 marek polskich z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki.

- Początki nie były łatwe - mówi Radosław Mierzejewski z Wydziału Edukacyjno-Historycznego PWPW. - W tym czasie w Polsce działały jeszcze inne, prywatne firmy, drukujące nie tylko banknoty, ale także różne dokumenty. Powstanie Państwowych Zakładów Graficznych i przeniesienie tam, decyzją Rządu RP, produkcji wszystkich najważniejszych w Państwie papierów wartościowych, oznaczało dla nich duże kłopoty - dodaje ekspert. Nowa państwowa spółka była po prostu konkurencją, z którą na różne, czasami nawet niezbyt uczciwe sposoby, próbowano walczyć.

10 lipca 1926 r. Państwowe Zakłady Graficzne zostały przekształcone w Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych Spółkę Akcyjną. Rozpoczęto też budowę nowej siedziby przy ulicy Sanguszki w Warszawie. Projekt przygotował Antoni Dygat. Kompleks gmachów został ukończony i oddany do użytku w 1929 r. PWPW szybko zyskała znakomitą opinię wytwórcy gwarantującego najwyższą jakość swoich produktów. Była też po prostu dobrym pracodawcą. Zatrudniała kilkaset osób.

Mało znaną ciekawostką jest fakt, że pod koniec lat trzydziestych XX wieku, w kompleksie gmachów Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych zbudowano też specjalny schron przeciwlotniczy dla Prezydenta RP. Betonowe ściany miały poda 1,5 metra grubości. Schron miał własne rezerwowe zasilanie w prąd, posiadał zapasy żywności i wody oraz był zabezpieczony przed atakiem gazowym, którego wtedy powszechnie się spodziewano. W razie wojny miał tu przebywać Prezydent Ignacy Mościcki.

W czasie okupacji niemieckiej, na terenie wytwórni działała konspiracyjna wytwórnia banknotów pracująca na zlecenie polskiego państwa podziemnego. Produkowano tu między innymi fałszywe słynne "górale" (banknoty o nominale 500 złotych) oraz dokumenty służące emisariuszom polskiego podziemia na terenie całej Europy. Do legendy przeszła wyjątkowa jakość tworzonych w ten sposób fałszywych dokumentów, których rzekoma autentyczność nie została nigdy podważona, nawet gdy kontrolowano je daleko od Polski.

Po wybuchu Powstania Warszawskiego teren PWPW został 2 sierpnia zdobyty przez Powstańców. Gmachy wytwórni były później jedną z najważniejszych redut obrony Starego Miasta. Najcięższe walki toczyły się tu pod koniec sierpnia. 27 sierpnia 1944 r., przy miażdżącej przewadze nad polskimi powstańcami, Niemcy przypuścili największy atak. Ponad 1600 niemieckich żołnierzy, wspieranych przez broń pancerną, artylerię i samoloty, ostatecznie 28 sierpnia wyparło z kompleksu PWPW ostatnich 200 powstańców. Po stronie polskiej zginęło prawie 100 osób. Straty Niemieckie były dużo większe.

W 1950 r. zakończono odbudowę Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Do Warszawy wrócili pracownicy PWPW, pracujący po 1945 r. w Łodzi i w Krakowie, dokąd tymczasowo przeniesiono produkcję banknotów i dokumentów.

Artykuł sponsorowany