Kierunki i zadania polskiej polityki zagranicznej w 2023 roku. Exposé szefa MSZ

W expose Zbigniew Rau mówił między innymi o relacjach Polski z NATO, Unią Europejską i Ukrainą. Wiele miejsca poświęcił wojnie na Ukrainie i kwestiom bezpieczeństwa. Oto poszczególne wątki przemówienia szefa MSZ.

Antyimperialna tradycja Polski

• Znaleźliśmy się w przełomowym momencie w historii Europy. Od wyniku wojny na Ukrainie zależy przyszły kształt polityki międzynarodowej. Podstawowym imperatywem naszej polityki jest trwanie i przetrwanie Polski oraz jej rozwój. Nasz kraj musi aktywnie kształtować taki system bezpieczeństwa międzynarodowego, gdzie napaść zbrojna jednego państwa na drugie będzie coraz mniej prawdopodobna.

• Polska ma antyimperialną tradycję i dąży do demokratyzacji polityki międzynarodowej. Te tradycje łączą narody Europy Środkowej. - Dlatego uważamy się za epicentrum ważnych, współczesnych wartości, które bronią Europy przed tendencjami hegemonistycznymi - mówił minister Rau. Dodał, że Polska nie będzie akceptować dzielenia państw na takie, które mają prawo do swobodnego podejmowania decyzji o swojej przyszłości i takie, które są tego pozbawione.

Europa zignorowała ostrzeżenia prezydenta Lecha Kaczyńskiego

• Polityka Rosji od 2007 r. jest największym zagrożeniem dla pokoju w Europie. Tę tendencję jako pierwszy dostrzegł prezydent Lech Kaczyński - już w sierpniu 2008 r. w Tbilisi apelował on o powstrzymanie rosyjskiego imperializmu, bo w przeciwnym razie jego ofiarą padną inne państwa Europy Środkowo-Wschodniej. Ukraina i cała Europa płacą dziś straszną cenę za niezastosowanie się do ostrzeżeń Lecha Kaczyńskiego.

Członkostwo w NATO

• Polska jest wiarygodnym partnerem Sojuszu. Od ponad 70 lat pakt ten jest najbardziej efektywnym instrumentem obrony pokoju w Europie. Polska przeforsowała zmianę strategii NATO, która wyklucza teraz czasowe oddanie przeciwnikowi terytorium.

• Przed lipcowym szczytem NATO w Wilnie minister Zbigniew Rau chciałby zatwierdzenia nowego modelu sił Sojuszu, który zapewni zdolność do obrony terytorium NATO od pierwszego dnia agresji.

• - Polska dokłada starań, aby skłonić sojuszników, Turcję i Węgry, by ratyfikowały umowy o przystąpieniu Szwecji do NATO bez zbędnej zwłoki - powiedział szef MSZ. Jednocześnie zaznaczył, że położenie geograficzne Polski powoduje, iż musimy w ramach Sojuszu myśleć o pomocy dla naszych sąsiadów, a także stale zwiększać nasz potencjał obronny. Do tego zapowiedział, że Polska nadal będzie zwiększać wydatki na obronność oraz uczestniczyć w misjach i operacjach NATO.

Relacje z Unią Europejską

• Integracja europejska jest najpełniejszym wyrazem aspiracji społeczeństw Europy na rzecz dobra wspólnego całego kontynentu. Takie stanowisko wyraża większość Polaków i każdy polski rząd. UE działa w granicach powierzonych jej kompetencji, aby realizować wspólne cele jej członków.

• Polska w polityce europejskiej będzie dążyła do porozumienia między wszystkimi członkami Unii, a także broniła unijnej zasady jednomyślności. Jednocześnie minister Rau podkreślał potrzebę poszanowania różnorodności państw członkowskich i ich konstytucyjnej tożsamości.

• Zachwiana równowaga strefy euro ujawnia deficyt równości we Wspólnocie. W ocenie szefa MSZ w Unii dochodzi do petryfikacji nierównowagi fiskalnej i gospodarczej. Podkreślił, że od momentu przyjęcia wspólnej waluty część państw nie jest w stanie rozwijać się stale i harmonijnie. Zaznaczył, że część państw notuje stałą nadwyżkę eksportu, przeciwdziałając aprecjacji własnej waluty dzięki utrzymującej się stagnacji gospodarczej u innych. W jego ocenie jest to system, który radykalnie ogranicza równość szans.

Relacje z Anglosasami

• - Agresja Rosji na Ukrainę pokazała, że bez Stanów Zjednoczonych wolność narodów europejskich byłaby zagrożona - powiedział szef MSZ. Wyraził też wdzięczność prezydentowi USA Joe Bidenowi za wsparcie udzielane Ukrainie. Dodał, że nigdy wcześniej Ameryka nie zaangażowała się na taką skalę w obronę wolności w naszej części kontynentu europejskiego. Przypomniał też, że wkrótce w Polsce gotowość operacyjną osiągnie amerykańska baza obrony przeciwrakietowej w Redzikowie i że Polska będzie dążyć do stałej obecności wojsk USA na naszym terytorium.

• Wielka Brytania pozostaje dla Polski jednym z najbliższych partnerów. Londyn stale potwierdza swoją rolę w obronie wschodniej flanki NATO. Zbigniew Rau przypomniał, że Wielka Brytania najszybciej zareagowała na hybrydowy atak na polską granicę z Białorusią, udzielając Polsce wsparcia. Podkreślił też, że od początku agresji Rosji na Ukrainę Brytyjczycy, obok Polaków, są głównym europejskim dostarczycielem pomocy dla Kijowa.

• Polska będzie pogłębiać współpracę z Wielką Brytanią i Ukrainą w ramach wspólnego formatu.

Postawa Węgier

• Szef MSZ stwierdził, Polska ubolewa nad postawą Węgier wobec agresji Rosji na Ukrainę. Zapowiedział, że Warszawa będzie przekonywać Budapeszt do zmiany stanowiska.

Relacje polsko-niemieckie

• Zbigniew Rau wyraził nadzieję, że Niemcy porzucą praktykę nacjonalizowania zysków z obecności w UE i dzielenia się kosztami z innymi. Jak mówił, ta praktyka spowodowała, że w Europie nie ma zapotrzebowania na niemieckie przywództwo. Podkreślił, że Niemcy są i pozostaną naszym sojusznikiem, jednak będziemy dążyć do budowania relacji dwóch równych sobie partnerów. Dodał, że taka zmiana leży w interesie Europy.

• Polska będzie dążyć do rozwiązania problemu zadośćuczynienia od Niemiec za straty powstałe wskutek II wojny światowej. Niemiecki dług wobec Polski wciąż jest nieuregulowany. Szef MSZ przypomniał, że w styczniu niemiecki rząd oświadczył, iż nie jest zainteresowany rozmowami na ten temat, gdyż uważa sprawę zadośćuczynienia za zamkniętą. Wskazał, że w tej sprawie istnieje między Polską a Niemcami różnica zdań i zapowiedział, że będziemy dążyć do jego rozwiązania. Zaznaczył, że rozwiązanie tego problemu leży nie tylko w interesie obu państw, ale też w uniwersalnym interesie społeczności międzynarodowej. Celem polskiego rządu jest bowiem stworzenie systemu, w którym wszczynanie wojen będzie nieopłacalne, a agresor zawsze musi wypłacić odszkodowanie za wyrządzone krzywdy.

Integracja Kijowa z Zachodem

• Polska będzie zabiegać o odzyskanie przez Ukrainę uznanych międzynarodowo granic i o integrację Kijowa ze strukturami zachodnimi. Bezpieczna Ukraina jest polską racją stanu.Szef MSZ dodał, że pragniemy, by Ukraina była czymś więcej niż dobrym sąsiadem i partnerem w UE. I że celem jest wyeliminowanie potencjału do poważniejszych tarć w kwestiach historii i sytuacji obywateli identyfikujących się jako Polacy.

• - Polacy i Ukraińcy stoją dziś przed wielką szansą odbudowy wspólnoty polsko-ukraińskiej - powiedział Zbigniew Rau. Wskazał, że to jest fundament przyszłej współpracy politycznej.

• Polska będzie zwalczać "przedwczesne propozycje odbudowywania mostów z Rosją". Polski rząd trwa na stanowisku, że tak długo, jak Rosja nie wycofa się z granic Ukrainy - czyli także z Półwyspu Krymskiego - pozostanie poza wspólnotą międzynarodową. Mówił, że agresywna polityka Moskwy jest największym zagrożeniem dla bezpieczeństwa Europy, a niezmiennym celem polskiej polityki zagranicznej jest powstrzymywanie imperialnych zapędów Rosji. Tłumaczył, że Polska nie myśli o Rosji jako o kraju skazanym raz na zawsze na despotyzm i rolę międzynarodowego pariasa. Jak mówił, Rosja może stać się normalnym państwem demokratycznym, "Rosją Andrieja Sacharowa, Politkowskiej, Memoriału". "Z taką Rosją chcielibyśmy współpracować, ale takiej Rosji nie ma" - dodał minister.

Proeuropejskie aspiracje krajów Europy Wschodniej i Bałkanów Zachodnich

• Zbigniew Rau przypomniał, że niedawno przyznano status kandydata do Unii Europejskiej Bośni i Hercegowinie. Wyraził też zadowolenie z rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych z Albanią i Macedonią Północną oraz z decyzji dotyczącej zniesienia wiz dla obywateli Kosowa.

• Polska zauważa szkodliwe działania Rosji w państwach regionu Bałkanów Zachodnich. Szef MSZ powiedział, że ich celem jest powstrzymanie pozytywnych działań transformacyjnych jak najdalej od swoich granic. Odbywa się to również poprzez wzniecanie sporów i dezinformację.

• Szef MSZ krytykuje KE za wznowienie naliczania kar nałożonych na Polskę. Mówi o pozatraktatowych decyzjach
• Macron chce "strategicznej autonomii". Szef MSZ: stanowisko Polski jest jasne, trzeba stawiać na więzi transatlantyckie
• "Dziękuję przyjaciołom za całe wsparcie". Rozmowa szefów dyplomacji Polski i Ukrainy

IAR/łl