Nobel z chemii 2022. Otrzyma go troje naukowców

- Laureaci położyli podwaliny pod nową, funkcjonalną formę chemii - uzasadniał wybór Szwedzkiej Królewskiej Akademii Nauk, jej przedstawiciel profesor Johan Aqvist

Nobel 2022. Na czym polega "chemia klik"?

Doktor Maria Górna, biolog molekularna z Uniwersytetu Warszawskiego wyjaśniła, że nagrodzona metoda zachodzi w bardzo prosty, skuteczny i szybki sposób. - Tak jak nazwa metody mówi - klik i związki się ze sobą łączą - w sposób bardzo selektywny. Co znaczy, że tylko grupa A z grupą B połączą się ze sobą. Nawet w morzu innych cząsteczek rozpoznają tylko dokładnie tę grupę, co jest ważne, bo te grupy, wykorzystywane w tej reakcji, zwykle nie występują w związkach biologicznych w składnikach żywych komórek - mówiła badaczka.

Profesor Sławomir Sęk chemik z Uniwersytetu Warszawskiego mówił, że Carolyn Bertozzi stworzyła nowy wymiar chemii i wykorzystała ją w żywych układach. - Dostaliśmy metodę syntezy, która może zostać przeniesiona z przysłowiowej kolby w laboratorium do żywej komórki. I synteza, którą robimy w żywej komórce, jednocześnie nie zaburza żadnych procesów biochemicznych, które tam zachodzą. Czyli nie ingerujemy w to, co w tej komórce się dzieje - mówił profesor.

Metoda jest wykorzystywana w laboratoriach i pozwala na tworzenie np. nowych leków.

Jeden z noblistów jak Maria Skłodowska-Curie

Jeden z tegorocznych noblistów w dziedzinie chemii, Amerykanin K. Barry Sharpless otrzymał Nobla już po raz drugi. Tym samym wszedł do elitarnego grona piątki naukowców, którzy zdobyli tę nagrodę dwukrotnie.

Poza nim w tym gronie są: John Bardeen, Maria Skłodowska-Curie, Linus Pauling i Frederick Sanger

Po raz pierwszy Sharpless otrzymał Nagrodę Nobla - również w dziedzinie chemii (obok dwójki innych naukowców) - w 2001 r. za asymetryczną katalizę reakcji utleniania.

Kim są nobliści z Chemii

81-letni podwójny noblista obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Stanforda (USA). Jest profesorem w Scripps Research w La Jolla (Kalifornia). Jest twórcą pojęcia chemii "klik".

Drugi z tegorocznych noblistów - Duńczyk Morten Meldal (68 lat) uzyskał tytuł doktorski na Technicznym Uniwersytecie w Lyngby (Dania). Jest profesorem na Uniwersytecie Kopenhaskim.

Trzecia laureatka Nobla 2022 z chemii, Amerykanka Carolyn R. Bertozzi (56 lat) obroniła pracę doktorską na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley (USA). Jest profesorem na Uniwersytecie Stanforda. To ona wymyśliła termin chemia bioortogonalna.

Laureaci podzielą się nagrodą w wysokości 10 milionów koron szwedzkich.

• Nobel 2022 w dziedzinie fizyki. "Udowodnili, że świat kwantowy rządzi się innymi prawami"
• Literacka Nagroda Nobla: kto zdobędzie ten prestiżowy laur?

Posłuchaj

Johan Aqvist o chemii kliknięć: proszę sobie wyobrazić, że mamy małe chemiczne cegiełki, które możemy ułożyć w bloki o różnych kształtach i dalej je łączyć, tworząc bardziej skomplikowane formuły. Taka chemia kliknięć może być używana do produkcji leków, polimerów, nowych materiałów i wielu innych rzeczy (IAR) 0:25

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Posłuchaj

Doktor Maria Górna mówiła, że nagrodzona metoda zachodzi w bardzo prosty, skuteczny i szybki sposób (IAR) 0:21

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Posłuchaj

Profesor Sławomir Sęk mówił, że Carolyn Bertozzi stworzyła nowy wymiar chemii i wykorzystała ją w żywych układach (IAR) 0:20

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

IAR/PAP, jmo