Marzec '68. Prezydent: bez wydarzeń marcowych nie byłoby dziś wolnej Polski"

Posłuchaj

Przemówienie prezydenta Andrzeja Dudy podczas obchodów 50. rocznicy Marca '68 na Uniwersytecie Warszawskim (W samo południe/Jedynka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Do przesilenia politycznego doprowadziło postępujące od początku lat 60-tych tłumienie wolności obywatelskich. Istotną rolę odegrały też rozgrywki polityczne w kierownictwie PZPR, toczące się w atmosferze antysemickiej i antyinteligenckiej propagandy. Bezpośrednią przyczyną zrywu studentów stało się relegowanie z uczelni dwóch z nich - Adama Michnika i Henryka Szlajfera - po demonstracji z powodu zdjęcia ze sceny Teatru Narodowego "Dziadów” Adama Mickiewicza w reżyserii Kazimierza Dejmka. Spektakl został przez komunistyczne władze uznany za antyradziecki. Wystąpienia studenckie zostały stłumione do końca marca 1968. Potem władza zajęła się dalszymi prześladowaniami osób pochodzenia żydowskiego. W wyniku wydarzeń marcowych zatrzymano ponad 2700 osób, w tym 641 studentów, 480 uczniów i 272 pracowników naukowych. Postępowaniem karnym objęto około 1200 ludzi. W wyniku antysemickiej kampanii w latach 1968-1969 wyemigrowało około 15 tysięcy polskich obywateli pochodzenia żydowskiego. 

Zapraszamy do śledzenia relacji z obchodów rocznicy Marca '68.

16.25

Uczestniczka protestu Ewa Kamińska wspomina, że nie był on tylko gestem solidarności wobec relegowanych z uczelni studentów: 

Posłuchaj

Ewa Kamińska: mieliśmy okazję pokazać, że chcemy wolności (IAR) 0:27

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

16.02

15.45

Jedną z zaproszonych do udziału Lekcji RP., która opowiadała o wydarzeniach sprzed 50 lat,. była Irena Lasota. Wspominała wiec na Uniwersytecie Warszawskim, który pociągnął za sobą falę protestów w całym kraju: 

Posłuchaj

Irena Lasota wspomina wiec na Uniwersytecie Warszawskim (IAR) 0:21

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

15.36

Na Uniwersytecie Warszawskim otwarto też dziś wystawę z okazji 50-lecia protestów studenckich. Można na niej zobaczyć zdjęcia, dokumenty i relacje uczestników Marca ’68. Pochodzą głównie z archiwów Uniwersytetu, ale też zbiorów prywatnych. - Te obrazy silnie przemawiają, szczególnie do osób młodych - mówi dyrektor Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, profesor Jerzy Miziołek. 

15.11

Na Uniwersytecie Warszawskim uczczono studentów protestujących w marcu 1968 roku. 50 lat temu, na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego odbył się wiec protestacyjny w związku ze zdjęciem przez władze komunistyczne wystawianych w Teatrze Narodowym "Dziadów" w inscenizacji Kazimierza Dejmka oraz relegowaniem z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera. 

15.09

Bez wydarzeń marcowych nie byłoby dzisiejszej wolnej Polski - powiedział prezydent w trakcie lekcji historii zorganizowanej w ramach obchodów 50. rocznicy Marca'68. Andrzej Duda przypomniał, że pół wieku temu młodzi ludzie wypowiedzieli posłuszeństwo komunistycznej władzy. 

Był to, jak stwierdził prezydent, słodko - gorzki czas. Z jednej strony wtedy mijało 50 lat od odzyskania niepodległości przez Polskę, a z drugiej nasz kraj nie był w pełni niezależny. 

14.44

Marzec 1968 nie był tylko buntem inteligencji - mówił profesor Jerzy Eisler podczas wykładu na temat antykomunistycznych protestów. Na Uniwersytecie Warszawskim trwają obchody 50. rocznicy wydarzeń marcowych. 

Profesor Jerzy Eisler podkreślił, że to władze komunistyczne chciały skłócić społeczeństwo i dlatego przekonywały, że protestuje tylko część studentów. Przeczą temu dane o zatrzymanych podczas tych manifestacji: milicja i SB zatrzymała 550 studentów i 950 robotników. Jak powiedział profesor takie dane przeczą tezom, że studenci byli w swojej walce o wolność słowa osamotnieni, a robotnicy byli tylko wśród osób rozganiających wraz z milicją protestujących. 

14.21

Z zachowanych dokumentów wynika, że w marcu 1968 roku Prymas Tysiąclecia potępił antysemityzm i stanął w obronie studentów. Za taką postawę dziękował mu były Naczelny Rabin Polski Zew Wawa Morejno w 1968 i 1971 roku- mówi rzecznik prasowy Episkopatu Polski ksiądz Paweł Rytel-Andrianik. 

14.10

Rektor Uniwersytetu Warszawskiego Marcin Pałys oddał hołd studentom, którzy protestowali w marcu 1968 roku. 8 marca 1968 roku na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego odbył się wiec protestacyjny w związku ze zdjęciem przez władze komunistyczne wystawianych w Teatrze Narodowym "Dziadów" w inscenizacji Kazimierza Dejmka oraz relegowaniem z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera. 

Podczas uroczystości przed tablicą upamiętniającą protest, Marcin Pałys podkreślał, że ówcześni studenci wykazali się wyjątkową odwagą.

14.01

13.40

13.16

Wszelkie sprawy, jakie dzielą ludzi w świecie dzisiejszym, powinny być rozwiązywane nie przy pomocy siły, ale na drodze wnikliwego dialogu - napisali biskupi w "Słowie Episkopatu Polski (o bolesnych wydarzeniach)" w marcu 1968 r. Było ono odczytane w niedzielę 31 marca 1968 r. z ambon w kościołach wszystkich miast akademickich. Dokument ten na stronie internetowej przypomniał KEP w 50. rocznicę Marca ’68. 

13.10

Polska jest ojczyzną dwóch narodów: polskiego i żydowskiego. Zrobimy wszystko, żeby żydowskie organizacje mogły się w Polsce rozwijać - powiedział w czwartek wicepremier, minister nauki Jarosław Gowin podczas obchodów 50. rocznicy Marca ’68 na Uniwersytecie Warszawskim

Wicepremier, minister nauki Jarosław Gowin podkreślił, że bez wydarzeń Marca 1968 roku nie byłoby Czerwca'76, Sierpnia'80 ani dzisiejszej wolnej, demokratycznej Polski.

12.46

Wyrzucenie Żydów z Polski było rozkazem całkowicie moralnie nielegalnym; chciałabym, by patrzenie na historię było otwarte i uczciwe - mówiła w czwartek ambasador Izraela w Polsce Anna Azari, podczas obchodów 50. rocznicy Marca'68 na Dworcu Gdańskim.

- Przez ostatnie półtora miesiąca już wiem jak łatwo w Polsce obudzić i przywołać wszystkie demony antysemickie - nawet, kiedy w kraju prawie nie ma Żydów. Są ludzie, którzy mówią, że wtedy nie było Polski - mówiła Azari. 

"Można przypisać Związkowi Radzieckiemu zerwanie stosunków dyplomatycznych z Izraelem. Rzeczywiście wszystkie kraje bloku komunistycznego oprócz Rumunii zrobiły to. Jednak marzec 68. zdarzył się tylko w Polsce. Ciekawe jest to, że wyrzucenie Żydów z Polski nie pomogło Gomułce i partii w rozwiązaniu problemów społecznych" - dodała ambasador Izraela.

"Chciałabym, żeby patrzenie na historię było otwarte i uczciwe" - powiedziała. "Prawda pomaga nie tylko zrozumieć przeszłość, pomaga także tworzyć dzisiaj demokratyczne i tolerancyjne społeczeństwo" - dodała Azari.

12.40

Posłuchaj

Przemówienie prezydenta Andrzeja Dudy podczas obchodów 50. rocznicy Marca '68 na Uniwersytecie Warszawskim (W samo południe/Jedynka) 12:54

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

12.29

Prezydent: za ludzi pomordowanych przez komunistów obecna Polska, moje pokolenie, nie ponosi odpowiedzialności i nie musi za to przepraszać; wypędzonym i rodzinom tych, którzy wtedy zginęli, chcę powiedzieć - proszę, wybaczcie ówczesnej Polsce. 

12.26

Prezydent o polskiej młodzieży Marca '68: jesteście bohaterami naszej wolności, tak jak "Solidarność" lat 80., jak Żołnierze Niezłomni, jak bohaterowie 1956 roku, tak i wy jesteście bohaterami naszej wolności, polskiej niepodległości.

Powiązany Artykuł

Marzec '68 - serwis specjalny

12.22

Prezydent: dzisiaj Polska jest niepodległa, nie ma cenzury, dzisiaj jest chleb, wolność i wszytko to, o co pokolenie moich rodziców i dziadków walczyło.

12.20

Prezydent: wszyscy, którzy zasłużyli się wielką odwagą w 1968 r. są postaciami pomnikowymi dla polskiej wolności.

12.18

Rozpoczęły się główne uroczystości na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie 50 lat temu, 8 marca 1968 r., miał miejsce wiec protestacyjny studentów. - To bez wątpienia była walka o niepodległość bez cenzury - powiedział prezydent Andrzej Duda w przemówieniu.

11.58

11.50

11.05

Prezydent złożył kwiaty przed tablicą na Dworcu  Gdańskim upamiętniającą Polaków pochodzenia żydowskiego zmuszonych przez władze komunistyczne do opuszczenia Polski w 1968 r. To właśnie z dworca Gdańskiego te osoby opuszczały Warszawę. 

W uroczystościach wziął udział także naczelny rabin Polski Michael Schudrich, podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Wojciech Kolarski, prezes Fundacji Shalom Gołda Tencer oraz przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce Artur Hofman.

10.45

Mieliśmy poczucie, że nasi starsi koledzy wystąpili w obronie ideałów, które były aktualne i którymi staraliśmy się kierować – powiedział w rozmowie z PAP minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin, który w latach 80 był członkiem Niezależnego Zrzeszenia Studentów.

10.12

- Pokolenie marcowe było tym pierwszym, które nie było poddane temu strasznemu ciśnieniu terroru, gwałtu, zbrodni i strachu, któremu było poddane polskie społeczeństwo w czasach stalinowskich i dlatego od tego niego zaczął się marsz ku niepodległości - stwierdził w "Sygnałach dnia" działacz opozycyjny w PRL, a także uczestnik marca '68 Czesław Bielecki.

10.00

Premier Mateusz Morawiecki, który dziś jest w Brukseli, wczoraj wziął udział w debacie "Marzec'68. Ogólnopolski Ruch Społeczny Przeciw Komunizmowi".  Marzec' 68 dla Polski, dla Polaków, którzy walczyli o wolność powinien być powodem do dumy, a nie powodem do wstydu - mówił premier.

fc