Najwyższy szczyt najstarszych gór w Polsce wyższy niż sądzono

2018-12-30, 10:43

Najwyższy szczyt najstarszych gór w Polsce wyższy niż sądzono
Łysica. Foto: Shutterstock

Nie 612, a niemal 614 metrów n.p.m. ma najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich, Łysica – wynika z badań naukowców Politechniki Świętokrzyskiej. Co ciekawe, najwyższy punkt znajduje się nie na tym wierzchołku wzniesienia, który zdobywają turyści, a na sąsiednim.

Pomiary przeprowadzili dr Maciej Hajdukiewicz i dr inż. Ihor Romanyshyn z katedry Geotechniki, Geomatyki i Gospodarki Odpadami kieleckiej uczelni. Naukowców do badań wysokości Łysicy skłoniła analiza wartości, jakie można było zaobserwować na numerycznym modelu terenu – cyfrowej mapie wysokościowej, pochodzącej z państwowego zasobu z Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.

- W trakcie analizy, zauważyłem że wartości na tym modelu terenu są trochę większe niż to, co zwykło się widzieć na mapach. Z ciekawości zacząłem się przyglądać pasmu Łysogór, mierzyć na modelu terenu te wysokości – mówi dr Maciej Hajdukiewicz.

Skała Agaty wyższa

"

dr Maciej Hajdukiewicz W przewodnikach wysokość wierzchołka Skały Agaty ma trochę ponad 608 m n.p.m. Na modelu terenu ta wysokość to 613,4 m n.p.m.

Łysica to położony w paśmie Łysogór najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich. Ma dwa wierzchołki: zachodni, na którym znajduje się krzyż, a wysokość tej części nad poziomem morza dotąd określano na 612 metrów, a także wschodni – zwany Skałą Agaty lub Zamczyskiem, którego wysokość, widniejąca w mapach i przewodnikach to 608 metrów n.p.m.

Na podstawie analiz modelu terenu przeprowadzonych przez naukowców z Politechniki Świętokrzyskiej okazało się, że wierzchołek z krzyżem jest wyższy niż pokazują to mapy, a jeszcze wyższa jest Skała Agaty. - W przewodnikach wysokość wierzchołka Skały Agaty jest podawana na podstawie mapy topograficznej. Na niej figuruje trochę ponad 608 metrów n.p.m., a na modelu terenu ta wysokość to 613,4 metrów n.p.m. Z kolei na modelu terenu wierzchołek z krzyżem ma 613,14 metrów n.p.m. – podaje dr Hajdukiewicz.

Zmierzyli i opisali

Naukowcy postanowili zbadać w terenie, czy w model nie wkradł się błąd. Pojechali na Łysicę ze sprzętem geodezyjnym. Przeprowadzili badania dwiema niezależnymi metodami. Pierwszą - przy pomocy aparatu popularnie nazywanego GPS (pomiar satelitarny GNSS z bieżącą korektą wskazań). Pomiar ten wykazał, że najwyższe miejsce wierzchołka z krzyżem ma 613,4 m n.p.m., natomiast Skała Agaty – 613,7 m n.p.m. Dokonali też pomiarów niwelacyjnych – z wierzchołka na wierzchołek – które pokazały, że Skała Agaty jest wyższa od wierzchołka z krzyżem o 36 cm. Te rezultaty zgodziły się z wynikami szybkiego pomiaru metodą GPS.

- Na podstawie takich pomiarów można było orzec bez większych wątpliwości, że rzeczywiście Skała Agaty jest wyższa – podkreśla dr Hajdukiewicz.

Badacze opisali sprawę w artykule naukowym, który ukazał się w 2017 r. w piśmie "Structure and Environment". W styczniu 2019 r. w tym samym periodyku ukaże się artykuł na temat kolejnych pomiarów Łysicy, jakie kieleccy naukowcy przeprowadzili w ostatnich miesiącach.

Wydawcy map uwzględnią nowe dane?

"

dr Maciej Hajdukiewicz W rozmowach z dyrekcją Świętokrzyskiego Parku Narodowego padła propozycja, by od szlaku poprowadzić krótki odcinek ścieżki dydaktycznej do Skały Agaty.

- W rozmowach z dyrekcją Świętokrzyskiego Parku Narodowego padła propozycja, by od szlaku poprowadzić krótki odcinek ścieżki dydaktycznej do Skały Agaty. Poza tym, że jest tam ten najwyższy punkt, to jest to dosyć interesująca z geologicznego punktu widzenia wychodnia skalna. W Górach Świętokrzyskich nie ma dużo takich form ścianek skalnych – zaznacza dr Hajdukiewicz.

Wyjaśnia też, w jaki sposób nowe pomiary wierzchołków Łysicy mogą trafić do Państwowego Zasobu Geodezyjnego. Naukowcy rozmawiali już o tym z przedstawicielami Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

- Podmiot prawny zarządzający terenem zleca pomiary, np. na potrzeby planu urządzania lasu. Prace pomiarowe powtarzamy w całości, a jako formalnie zlecone są zgodnie z prawem geodezyjnym zgłaszane do lokalnego ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, gdzie ich wyniki są ewidencjonowane. Ponieważ dotyczą one obiektu ogólnogeograficznego, znajdującego się w bazie obiektów topograficznych, centralnie zarządzanej przez ośrodek działający przy Głównym Geodecie Kraju, są tam przekazywane przez powiatowy ośrodek - opisuje dr Hajdukiewicz.

Zauważa jednak, że to już od podmiotów, które wydają mapy, atlasy czy przewodniki turystyczne - prywatnych firm - będzie zależało, czy uwzględnią w swoich publikacjach właściwą wysokość Łysicy.

bb

Polecane

Wróć do strony głównej