Miliarder i filantrop George Soros ocenił, że kanclerz Angela Merkel poddała się szantażowi Polski i Węgier, a zawarty w Brukseli kompromis w sprawie praworządności jest najgorszym z możliwych. Na łamach portalu Project Syndicate, którego jest sponsorem, twierdzi, że wyzwanie rzucane UE przez rządy w Budapeszcie i - w mniejszym stopniu - w Warszawie stanowią dla Wspólnoty egzystencjalny kryzys. "Tymczasem liderzy UE odpowiadają na to kompromisem, który zdaje się odzwierciedlać wiarę, że zagrożenie można wyeliminować myśleniem życzeniowym" - uważa Soros w komentarzu dla portalu Project Syndicate. Zaznacza, że choć rozumie presję ciążącą na Merkel, która według Sorosa w ostatnim czasie stała się "jedynym głównym decydentem w UE", to niemiecka kanclerz powinna sprawdzić blef rządów Polski i Węgier w sprawie weta wobec unijnego budżetu i nie oferować koncesji tym państwom.

"Zawsze warto walczyć o interesy Polski". Szef MSZ gratuluje premierowi rezultatu negocjacji w Brukseli

Gość Polskiego Radia 24 przypomniał, że George Soros od dawna twierdził, że Polsce i Węgrom "nie należy odpuszczać". - Teraz napisał w komentarzu, że jest to klęska, że to najgorszy z możliwych scenariuszy, że Polska i Węgry wygrały. W podobnym tonie piszą media niemieckie. Bo tak naprawdę realia są takie, że na Polskę i Węgry nie będzie można nałożyć sankcji - powiedział Paweł Jabłoński. Dodał, że nie spełnią się również marzenia o sankcjach snute przez niektórych krajowych polityków. - Nie są specjalnie zadowoleni z wyników szczytu UE. Właśnie dlatego, że tych sankcji nie będzie - podkreślił wiceszef MSZ. 

Czytaj także:

• "Typowy kompromis UE". "Die Welt" o porozumieniu na szczycie w Brukseli

Skarga Polski i Węgier do TSUE

Premier Mateusz Morawiecki i premier Viktor Orban podczas czwartkowej konferencji w Brukseli zadeklarowali, że zaskarżą do TSUE rozporządzenie w sprawie mechanizmu warunkowości. - Dostrzegamy konflikt pomiędzy treścią rozporządzenia i Traktatu o UE. Rozporządzenie zostało obwarowane kryteriami i Polska jest z tego punktu widzenia bezpieczna. Natomiast nam chodzi o coś więcej. Chcemy, żeby były jasne zasady. Jeżeli w Traktacie o UE mamy zapis o tym, jak można stwierdzać naruszenie zasad unijnych, to ta procedura z Traktatu powinna być wiążąca - powiedział wiceminister Paweł Jabłoński. - Jeżeli rozporządzenie miałoby być interpretowane w taki sposób, że te same naruszenia tych samych zasad można stwierdzić w innej procedurze, to byłoby to niezgodne z prawem unijnym. Natomiast ponieważ wszyscy zgodziliśmy się na ograniczenie rozporządzenia do kwestii związanych z naruszeniami budżetu, to może się okazać, że te kwestie da się pogodzić. Opowiadamy się jednak za pewnością prawa. Będziemy starali się doprowadzić do tego, by TSUE wypowiedział się w tej sprawie jednoznacznie - dodał Jabłoński. 

Jego zdaniem dzięki dodatkowym kryteriom już dziś jednak wiadomo, że rozporządzenie nie będzie mogło być stosowane w przypadku, gdy nie ma zagrożenia dla budżetu UE.

***

Audycja: Rozmowa PR24

Prowadząca: Adrian Klarenbach

Gość: Paweł Jabłoński (wiceszef MSZ)

Data emisji: 11.12.2020

Godzina emisji: 17.35

PR24

Na szczycie Unii Europejskiej w czwartek wieczorem udało się dojść do kompromisu w sprawie budżetu UE oraz rozporządzenia dotyczącego powiązania środków unijnych z tzw. praworządnością. W konkluzjach szczytu zapisano szereg rozwiązań, które ograniczać mają działanie rozporządzenia w taki sposób, żeby dotyczyło ono jedynie poprawności wydawania funduszy UE. W Polskim Radiu 24 sprawę komentował prof. Tomasz Grzegorz Grosse.

"Rząd zrobił wszystko, by obronić polską suwerenność". Jarosław Kaczyński o szczycie EU

"Kompromis był zawarty przed szczytem"

Gość PR24 powiedział, że nie zaskoczyła go informacja o porozumieniu w sprawie budżetu tak szybko po rozpoczęciu szczytu UE. Jak wyjaśnił, kompromis w znacznej mierze był wypracowany jeszcze przed rozpoczęciem szczytu, podczas negocjacji kuluarowych między przywódcami państw.

- W zasadzie już jadąc na szczyt, politycy wiedzieli, jakie mniej więcej są ramy tego kompromisu. Oczywiście nie do końca było wiadomo w szczegółach, jakie będą ostateczne zapisy i tam, jak wiemy, na szczycie też na ten temat prowadzono rozmowy. Ale ogólnie rzecz biorąc projekt konkluzji był wypracowywany na kilka dni wcześniej i w zasadzie wieczorem w przeddzień szczytu już było wiadomo, że ten kompromis jest o włos. Zresztą mówili o tym niektórzy politycy, na przykład Viktor Orban - mówił prof. Tomasz Grzegorz Grosse.

Czytaj również:

• "Nie spełnią się marzenia niektórych o sankcjach". Wiceszef MSZ o sukcesie Polski na szczycie UE
• Piotr Müller: Zbigniew Ziobro i Jarosław Gowin wiedzieli o konkluzjach unijnego szczytu

"O ile nie będzie niespodzianek"

Polityk Koalicji Obywatelskiej: budżet unijny został dobrze wynegocjowany

Europeista wyjaśnił także, że przed nami jeszcze proces ratyfikacji przez parlamenty państw członkowskich UE poszczególnych elementów związanych z uchwalaniem budżetu UE, ale to powinno być formalnością i potrwać ok. 3 miesięcy. Jak dodał - formalnością to będzie, o ile nie nastąpią żadne niespodzianki. Zapytany o to, czy taką niespodzianką może być działanie parlamentu Holandii, co do którego nie ma pewności, że ratyfikuje decyzje podjęte wcześniej przez premiera, przyznał rację.

- To jest przykład takiej niespodzianki, która teoretycznie może nam się objawić i w związku z tym utrudnić cały proces ratyfikacji, a tym samym utrudnić przyjęcie tego pakietu budżetowego. Ale mimo wszystko ja uważam, że parlament Niderlandów powinien zaaprobować te konkluzje i ten pakiet finansowy, nawet pomimo tego, że mamy akurat w tym kraju gorącą kampanię wyborczą. Natomiast co się stanie, tego na 100 proc. nie można przewidzieć - stwierdził.

Więcej w nagraniu.

* * *

Audycja: "Temat dnia / Gość PR24"
Prowadzi: Krzysztof Grzybowski
Gość: prof. Tomasz Grzegorz Grosse (europeista, UW)
Data emisji: 11.12.2020
Godzina emisji: 20.35

PR24/jmo

Polska i Węgry wycofały sprzeciw wobec budżetu Unii Europejskiej, bo reguła uzależniająca wypłatę unijnych funduszy od kwestii praworządnościowych została obudowana warunkami i wytycznymi. Porozumienie w sprawie pakietu budżetowego i mechanizmu warunkowości zostało osiągnięte w czwartek wieczorem, pierwszego dnia unijnego szczytu.

"Rząd zrobił wszystko, by obronić polską suwerenność". Jarosław Kaczyński o szczycie EU

Gość Polskiego Radia 24 przypomniał, że KE zastosowała ultimatum wobec Polski i Węgier. - Jeżeli nie uda się znaleźć porozumienia do wtorkowego wieczoru, jeszcze przed szczytem, to niewykluczone będzie uruchomienie funduszu odbudowy w oparciu o 25 państw. Była to odpowiedzią na groźbę użycia weta przez Warszawę i Budapeszt. Tak naprawdę polskie i węgierskie władze, którym zależy na środkach na odbudowę, ugięły się pod tym ultimatum. Nie zapominajmy też, że prezydencja niemiecka od kilku tygodni czyniła starania, by weta uniknąć. Zależało jej na sukcesie, Niemcy chcieli pokazać, że są wiarygodnymi partnerami na arenie międzynarodowej i potrafią rozwiązywać problemy o charakterze globalnym - powiedział dr Marcin Kędzierski.

Czytaj także: 

• "Mają prawo mieć własne poglądy". Premier o stanowisku Solidarnej Polski ws. budżetu UE
• Kompromis ws. unijnego budżetu. Prof. Paruch: wygrali wszyscy

Jednak fundusz odbudowy nie mógłby powstać w oparciu o 25 państw, bo do jego utworzenia potrzebna jest jednomyślność. - Uruchomienie funduszu w oparciu o 25 państw byłoby teoretycznie możliwe na zasadach funkcjonowania europejskiego mechanizmu stabilności. Byłoby jednak trudne i nie różniłoby się od pomysłu koronaobligacji. Dyskusje na ten temat w marcu skończyły się niczym. Z drugiej strony, gdyby fundusz odbudowy nie ruszył, to polskiemu rządowi ciężko byłoby wyjaśnić obywatelom dlaczego nie skorzystano z tak ogromnego zastrzyku finansowego - tłumaczył ekspert. 

Dr Marcin Kędzierski wyjaśnił przy tym, że nie ma jeszcze 100-procentowej pewności, że fundusz zostanie uruchomiony. - Wymogiem formalnym jest zgoda  wszystkich parlamentów krajów członkowskich. Można sobie wyobrazić, że Solidarna Polska nie zagłosują za tą decyzją i PiS straci większość dla jej przegłosowania. Gra jeszcze się toczy. Wiele zależy od zachowania polityków partii Zbigniewa Ziobro, którzy deklarowali wcześniej, że "weto albo śmierć" - zauważył gość Polskiego Radia 24. 

Więcej w nagraniu.

***

Audycja: "Północ-Południe"

Prowadził: Krzysztof Grzybowski

Gość: 

Data emisji: 11.12.2020

Godz. emisji: 21.38

PR24