- W 1980 roku przeczytałem po raz kolejny "Panią Dalloway", gdzie znalazłem motyw zasłon - wspominał prof. Wiesław Juszczak pracę, której plonem była książka "Zasłona w rajskie ptaki albo O granicach okresu powieści". - Pisałem o przyjęciu organizowanym przez panią Dalloway jako o pewnej kreacji - tłumaczył eseista, opowiadając o znaczeniach, jakie kryje motyw zasłon w najsłynniej powieści Woolf.

Jak pokazać "pierwotną naturę mitu"? Dlaczego Thomas Merton interesował się malowidłami naskalnymi w Lascaux? W jakim sensie dramat T.S. Eliota "Coctail party" to "jeden z niewielu misteriów powstałych w naszym stuleciu"? Prof. Juszczak mówił również o swojej pasji do podróżowania. - Będąc w Eleusis, mieszkałem w hotelu przy ulicy Persefony - zaczął jedną ze swoich opowieści.

***

Tytuł audycji: Strefa literatury (z podcyklu Dwukropek)

Prowadzi: Dorota Gacek

Gość: prof. Wiesław Juszczak (historyk i teoretyk sztuki, eseista, tłumacz m.in. wierszy Williama Blake'a i opowiadań Karen Blixen oraz "Czterech dramatów" Eliota)

Data emisji: 15.01.2017

Godzina emisji: 21.00

jp/mz

– Nieprzypadkowo pierwszą wystawę związaną z Kapuścińskim, jaką organizowaliśmy 10 lat temu na Międzynarodowych Targach Książki we Frankfurcie, zatytułowaliśmy "Poeta reportażu". Kapuściński początkowo chciał być poetą, zaczynał od poezji, i zdolność do syntezy, do widzenia szczegółu, przez który można pokazać całe procesy, jest widoczna w jego twórczości – powiedziała Bożena Dudko.

W Dwójce rozmawialiśmy nie tylko o wierszach Ryszarda Kapuścińskiego (których burzliwe dzieje mogłyby dostarczyć materiału na osobny reportaż), lecz także o pragnieniu przekraczania granic, które legło u podstaw twórczości pisarza, o jego patrzeniu na szczegóły i zmysłowych opisach, które na zawsze zapadają w pamięć - jak obraz drewnianych skrzyni w książce "Jeszcze dzień życia".

***

Tytuł audycji: Dwukropek

Prowadzi: Andrzej Franaszek

Goście: Bożena Dudko (dziennikarka, redaktorka, współpracowniczka Ryszarda Kapuścińskiego w ostatnich latach jego życia), Krystyna Dąbrowska (poetka i tłumaczka), Wojciech Górecki (reportażysta, dyplomata, pracownik Ośrodka Studiów Wschodnich)

Data emisji: 22.01.2017

Godzina emisji: 21.00

mc/jp

Czytamy listy Józefa Czapskiego i Ludwika Heringa

"List, to ostatecznie zawsze wiedziałem, też twórczość i rozmowa i obcowanie z drugim człowiekiem. Dlatego tak nienawidzę pisania" - w jednym z listów do Józefa Czapskiego zwierzał się Ludwik Hering. A przyjaciel tak mu odpowiadał: "Listy Twoje, którymi tak gardzisz, zawsze przynoszą mi ogień".

Tych listów pisanych przez obu artystów zachowało się ponad 230. Najstarsze są kartki wysyłane przez Ludwika Heringa z okupowanej Warszawy do obozu w Starobielsku, gdzie był więziony Józef Czapski. Listy Czapskiego z tego okresu zaginęły. A ostatnie pochodzą z czerwca 1982 roku - zostały wysłane dwa lata przed śmiercią Ludwika Heringa.

Józef Czapski. Serwis specjalny Polskiego Radia

- Jest to obraz doskonałego kontaktu: ponad granicami, ponad żelazną kutyną - opowiadał w Dwójce Tadeusz Sobolewski, który znał Heringa dzięki Mironowi Białoszewskiemu.

Ludmiła Murawska-Péju (która znała obu artystów) również podkreślała, jak niezwykła relacja łączyła obu korespondentów. - To są listy o miłości. Józef był dla Ludwika punktem odniesienia, on ciągle o nim, i do niego!, myślał. Wszystko z nim konfrontował - mówiła, wspominając choćby chwile, gdy przychodziły listy od Czapskiego. "Biegłam do Ludwika do pracy".

W jakim sensie, jak mówił Adam Zagajewski, listy te były "dowodem na istnienie" czy - to z kolei słowa Tadeusza Sobolewskiego - były "prawdziwe, ale nie bebechowate"? Dlaczego zbiór tych tekstów może być uznany za "ostatnią tego typu korespondencję romantyczną"?

Wśród przejmujących wspomnień Ludmiły Murawskiej-Péju o obu artystach znalazły się m.in. opowieści o szczególnym światoodczuciu Ludwika Heringa: "On był zupełnie nieodporny na cudzy ból, był bez skóry".

***

Tytuł audycji: Dwukropek

Prowadzi: Dorota Gacek

Goście: Ludmiła Murawska-Péju (siostrzenica Ludwika Heringa, jedna z bohaterek tej korespondencji; to dzięki niej listy do nas docierają, bo je przechowała, spisała i opracowała), Adam Zagajewski (poeta, eseista, który w posłowiu do wydania listów napisał: "każdy, kto przeczyta uważnie tę korespondencję, będzie odmieniony"), Piotr Kłoczowski (redaktor serii "Mnemosyne", w której korespondencja się ukazuje), Tadeusz Sobolewski (krytyk filmowy)

Data emisji: 26.02.2017

Godzina emisji: 21.00

jp/mc

"Jesteś, jak na pisarza, za mało bezwstydny" - pisała do Jana Józefa Szczepańskiego jego ciotka Maria Kuncewiczowa po lekturze jednego z opowiadań pisarza. Twórca zanotował te słowa w swoim dzienniku, którego piąty tom, obejmujący lata 1981-1989, ukazał się niedawno nakładem Wydawnictwa Literackiego. Jego fragmenty prezentujemy w cyklu "To się czyta" w interpretacji Jerzego Radziwiłowicza.

Lata 80. J. J. Szczepańskiego. Czytamy V tom "Dziennika"

Zdaniem prof. Marty Wyki to właśnie diarystyka Szczepańskiego przetrwała próbę czasu. – Dzienniki, obok listów, wzbijają się w tej chwili na czoło gatunków literackich, natomiast być może w pewną przeszłość odchodzą fabuły Jana Józefa Szczepańskiego – oceniła.

W Dwójce rozmawialiśmy o tym, jak diariusz Szczepańskiego z prywatnego dokumentu autoterapii zmienia się w zapiski kronikarskie i "dziennik pisarski", zastanawialiśmy się nad tym, czy niektóre z jego opowiadań zachowały swoją literacką siłę, i zwróciliśmy uwagę, w jakim miejscu w swojej bibliotece beletrystykę Szczepańskiego umieścił Zbigniew Herbert.

***

Tytuł audycji: Dwukropek

Prowadzi: Andrzej Franaszek

Goście: prof. Marta Wyka (historyk i krytyk literatury, redaktor naczelna "Nowej Dekady Krakowskiej"), dr Anna Pekaniec (asystentka w Katedrze Krytyki Współczesnej Uniwersytetu Jagiellońskiego), Tomasz Fiałkowski (krytyk literacki, edytor, publicysta "Tygodnika Powszechnego")

Data emisji: 26.03.2017

Godzina emisji: 21.00

mc/bch