Był jednym z dzieci rzemieślnika i szlachcianki, mieszkali na wsi gdzieś w hiszpańskiej Aragonii. Gdy miał lat czternaście, przeprowadzili się do Saragossy – tu wraz z braćmi rozpoczął naukę w przyklasztornej szkole. Zaczął również terminować u saragońskiego malarza i dekoratora kościołów. W wieku siedemnastu lat podjął próbę dostania się na Akademię San Fernando w Madrycie – nie udało mu się jednak ani za tym, ani za kolejnym razem.  

Wstąpił zatem na cztery lata do szkoły swego wcześniejszego nauczyciela –  Francisca Bayeu, malarza dworskiego. Potem wyruszył do Włoch – podróż artystyczna do Italii była wówczas obowiązkowym punktem w biografii początkującego artysty. Tu m.in. wziął udział w konkursie ogłoszonym przez Akademię Sztuk Pięknych w Parmie. Za pracę "Hannibal odkrywający ziemie Italii ze szczytów Alp" otrzymał drugą nagrodę.

– Stare biografie dodają też włoskie sukcesy Goi w innej dziedzinie, zupełnie niezwiązanej z malarstwem – mówiła w Dwójkowej audycji dr Bożena Fabiani. – Otóż wygrywał ponoć serenady po oknem pewnej panny. Ponieważ jednak było to okno klasztorne, a panna była zakonnicą, wyniknęły stąd jakoweś kłopoty – opowiadała historyk sztuki, dodając jednak, że jest to pewnie element barwnej legendy Goi, nie zaś biograficzna prawda. Według ten anegdoty, malarz miał nawet porwać pannę…

Jako 27-latek Francisco ożenił się z siostrą swego mistrza, Josefą z domu Bayeu. Ożenek pomógł w życiowym awansie – dzięki szwagrowi dostał się na dwór królewski, o którym zawsze marzył. – Z projektanta kartonów dla manufaktury Goya staje się malarzem arystokracji, a wkrótce samego króla – podkreślała Bożena Fabiani.

Francisco Goya zaczął być coraz popularniejszy i coraz bogatszy. Wydawało się, że los już zawsze będzie mu sprzyjał…

Aby wysłuchać gawędy dr Bożeny Fabiani o życiu Francisca Goi, wystarczy kliknąć w ikonę dźwięku w boksie Posłuchaj po prawej stronie.
Druga część opowieści o hiszpańskim malarzu – za dwa tygodnie, w niedzielę 8 maja.

Audycji "W stronę sztuki" można wysłuchać w Dwójce, co drugą niedzielę, o godz. 9.45.

W 1792 roku  Francisco Goya zapadł na do dziś niezidentyfikowaną chorobę - może był to atak syfilisu, może zapalenie opon mózgowych?  W wyniku tego kryzysu zdrowotnego stracił wzrok - przejściowo, oraz słuch - na zawsze. Kalectwo wyostrzyło wzrok malarza, również metaforycznie. Jego malarstwo przestaje być pogodne, artysta sięga pod powierzchnię życia, staje się zwolna lecz nieubłaganie bezlitosnym krytykiem społeczeństwa swoich czasów.

Gdy zmagał się z chorobą, Goya zwykł zwracać się ku grafice. Tak też było i tym razem - w 1794 roku powstaje cykl "Caprichos", co po hiszpańsku oznacza senne koszmary i przywidzenia.

Kiedy rozum śpi, budzą się upiory

Wróciwszy do sił, Goya osiągnął szczyt swojej dworskiej kariery. W 1799 został mianowany pierwszym malarzem dworu. Rok później rozpoczął genialny i bezlitosny w swojej wymowie portret zbiorowy rodziny Karola IV.

- Nie mogę zrozumieć, jak ten portret mógł zostać zaakceptowany - mówiła w audycji dr Bożena Fabiani. - To przecież kpiny w żywe oczy! Te szpetne gęby! Spójrzmy na starą siostrę króla po lewej: cóż za jędza! Dać jej miotłę, a na pewno odleci! W środku nadęta królowa, Maria Luiza, brak jej tylko straganu, to przekupka przystrojona klejnotami. Nalany, nazbyt rumiany król o rybich oczach, zadowolony, ze mu nie obcięli głowy jak przed kilku laty jego kuzynowi w Paryżu...

Aby posłuchać odcinków audycji Bożeny Fabiani, wystarczy kliknąć odpowiednią ikonę dźwięku w ramce "Posłuchaj" po prawej stronie.