Myślę, wątpię, piszę. Rzecz o naturze eseju

Z podziwem pisali o nim Gustaw Herling-Grudziński i Konstanty Jeleński. On sam twierdził: "Cokolwiek myślimy, mówimy, czynimy staje się bezsensowne, jeśli mamy przeświadczenie, że robimy to dla siebie. Na bezsens wskazuje nasza śmierć. Wszystko zaś nabiera sensu, jeśli dokonujemy tego z myślą o innych, o przyszłości, bezinteresownie".

Stanisław Kasprzysiak podkreślił, że chcąc zrozumieć sens istnienia, Nicola Chiaromonte zwracał się ku starożytnej Grecji. Gość audycji zwrócił uwagę, na trzy kluczowe dla Włocha pojęcia greckie. - To była mojra, czyli przeznaczenie, drugim to był kosmos rozumiany jako ład świata, trzecim zaś był Tanatos, czyli śmierć, którą uznawała za zachętę do życia, bo pozwala docenić każdy dzień, każdą chwilę.

Tłumacz wyjaśnił, dlaczego Chiaromonte uważał optymizm za zniewagę dla intelektu. Z kolei wydawca Piotr Kłoczowski zwrócił uwagę na myśl filozofa, wedle której cała nadzieja ludzkości tkwi w małych grupach przyjaciół. Zaś autor opracowań tekstów Chiaromontego Wojciech Karpiński mówił o jego życiu rodzinnym i światopoglądowej niezależności.

W "Strefie literatury" rozmawialiśmy też o wydanych w Polsce "Notatkach" Chiaromontego oraz "Listach do Muszki" - tomie jego korespondencji z pochodzącą z Niemiec benedyktynką, poetką i tłumaczką Melanie von Nagel.

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadzi: Dorota Gacek

Goście: Stanisław Kasprzysiak (tłumacz), Piotr Kłoczowski (wydawca) i Wojciech Karpiński (eseista)

Data emisji: 8.07.2018

Godzina emisji: 18.00

jp/bch

"Liceum w Krzemieńcu było perłą odrodzonej Polski"

Żył zaledwie 28 lat. Mimo to zdołał się zapisać w pamięci potomnych jako postać nietuzinkowa i nad wiek dojrzała. Był owocem doskonałego Liceum Krzemienieckiego, gdzie nasiąkał literaturą, ale też patriotyzmem i społecznym zaangażowaniem. Zygmunt Rumel w jednym ze swych wierszy złożył zresztą hołd licealnemu bibliotekarzowi, idealiście oddanemu pracy z młodzieżą. Sam angażował się w działalność społeczną. Jako działacz Wołyńskiego Związku Młodzieży Wiejskiej poprzez oświatę i kulturę usiłował związać młodych Ukraińców z państwem polskim, zachęcał ich do integrowania się z polskimi sąsiadami. Był lubiany. Błyskawicznie zjednywał sobie ludzi szerokim uśmiechem. Liczył, że jego przedwojenna działalność pomoże w rozmowach z Ukraińcami w 1943 roku, podczas których, jako przedstawiciel Armii Krajowej, próbował przekonać działaczy OUN, by powstrzymali rzeź Polaków na Wołyniu. Nie uszanowano jednak bezbronnego parlamentariusza. Zginął rozszarpany przez konie.

W audycji rozmawialiśmy o twórczości Zygmunta Rumla, w której potrafił łączyć literaturę popularną z literaturą wysoką ("to była poezja na pograniczu publicystyki"). Goście Anny Lisieckiej przywołali dramatyczny wiersz "Zajazd", w którym Rumel doskonale uchwycił grozę wojny rozgrywającej się na Wołyniu. Nie zabrakło wspomnień o domu rodzinnym poety, niedaleko Wiśniowca, w którym matka Rumla, artystyczna dusza, pisała wiersze i przyozdabiała stół kwiatami z bibuły.

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadzi: Anna Lisiecka

Goście: Ksenia Bagniewska (krewna poety), Karol Samsel (literaturoznawca), Ewa Siemaszko (publicystyka), Bożena Gorska (publicystka), Ewa Kaniewska (krewna poety)

Data emisji: 16.07.2018

Godzina emisji: 18.00

bch/jp