– Nim został marszałkiem Polski, okazał się człowiekiem niewielkiego formatu, słabym moralnie, który kradł i brał łapówki – opowiadał dr Piotr Gontarczyk. – Za to został wyrzucony z wojska po 1926 r., zdegradowany i osadzony w więzieniu. Jego droga do komunistów jest wyjątkowo prozaiczna – dodał.

Generała Michała Żymierskiego skazano za nadużycia finansowe przy przetargu dla wojska. Więzienie opuścił w 1931 r. Niedługo potem nawiązał z nim współpracę wywiad sowiecki, lecz Żymierski okazał się niezbyt wartościowym agentem. O jego dalszej karierze, zwieńczonej najwyższymi urzędami państwowymi, zadecydowały wydarzenia II wojny światowej, a zwłaszcza przełom lat 1943/1944.

***

Tytuł audycji: Spotkania po zmroku (cykl "Patroni naszych ulic")

Prowadzi: Bartosz Panek

Gość: dr Piotr Gontarczyk (Instytut Pamięci Narodowej)

Z nagrań archiwalnych: Michał Żymierski (1946 r.)

Data emisji: 30.04.2015

Godzina emisji: 21.30

mc/bch

Witold Pilecki w historii Polski zapisał się jako bohater dwóch wojen światowych, człowiek, który dobrowolnie zgłosił się do Auschwitz, by na własne oczy przekonać się o piekle zgotowanym więźniom przez Niemców. Mniej znaną kartą w życiorysie rotmistrza jest okres, który przed rokiem 1939 spędził w majątku w Sukurczach, na terenie dzisiejszej Białorusi. - On ze swojego dworku zrobił "cukiereczek" otoczony stawem ze złotymi rybkami i pawiami chodzącymi po parku - opowiadał w Dwójce Jacek Pawłowicz z IPN. - Pilecki był lokalnym społecznikiem, założył spółdzielnię mleczarską, ochotniczą straż pożarną, a z chłopakami ze wsi prowadził zajęcia z przysposobienia obronnego - dodawał.

Organizacyjne talenty Pileckiego przydały się w czasie jego pobytu w Auschwitz, gdzie w warunkach ciągłego zagrożenia życia udało mu się stworzyć sprawnie działający ruch oporu. - Zasługę tę po wojnie komuniści próbowali przypisać Cyrankiewiczowi - zauważał Pawłowicz.

***

Tytuł audycji: Spotkania po zmroku (podcykl "Patroni naszych ulic")

Prowadzi: Bartosz Panek

Gość: Jacek Pawłowicz (historyk z IPN)

Data emisji: 13.05.2015

Godzina emisji: 21.30

bch/mc

Przed powrotem do Polski w 1948 r. Edward Gierek większość życia spędził we Francji i Belgii. Na Zachodzie poznał styl polityki zupełnie inny od uprawianego w PRL. – Jego dużym atutem było to, że wyczuwał, co ludzie chcą usłyszeć – powiedział prof. Jerzy Eisler, zaznaczając, że mimo kreowanego wizerunku polityk - jak każdy I sekretarz KC PZPR - był dyktatorem.

Na czele partii stanął po krwawych wydarzeniach 1970 r. – Zasadą naszej polityki stało się: "nigdy więcej przelewu bratniej krwi" – mówił Gierek w nagraniu archiwalnym z 1989 r. Prof. Jerzy Eisler zwrócił jednak uwagę, że polityk dawał niekiedy wyraz przeciwnym poglądom.

***

Tytuł audycji: Spotkania o zmroku (cykl "Patroni naszych ulic")

Prowadzi: Bartosz Panek

Gość: prof. Jerzy Eisler (historyk, dyrektor warszawskiego oddziału IPN, autor książki "Siedmiu wspaniałych" poświęconej I sekretarzom KC PZPR)

Data emisji: 10.06.2015

Godzina emisji: 21.30

Audycja powstała we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej.

mc/mm

Kłócił się ze Stalinem, na początku lat 50. partyjni towarzysze wtrącili go do aresztu domowego, w grudniu 1970 kazał strzelać do robotników. O Władysławie Gomułce Bartosz Panek rozmawiał z drem Robertem Spałkiem z warszawskiego oddziału IPN.

***

Tytuł audycji: Notatnik Dwójki (cykl "Patroni naszych ulic")

Prowadzi: Bartosz Panek

Goście: dr Robert Spałek (IPN)

Data emisji: 30.09.2015

Godzina emisji: 13.00

bch/mm