Bój o małego Fiata

40 lat temu maluch wydawał się Polakom szczytem luksusu. Zaledwie się pojawił, kto mógł, rozpoczął gorączkowe zabiegi o jego kupno. Starano się nabyć samochód niemal do końca jego produkcji. Rząd nie wiedział, co zrobić z licznymi wpłatami, jakich w tym celu dokonywano.  –  Jednak do własnych samochodów spora część społeczeństwa zaczęła wzdychać już wcześniej – wkrótce po wojnie. I nie chodziło tylko o maluchy. Polska była wygłodzona pod względem motoryzacji w ogóle – przypomniał Jerzy Jasiuk.

Polski "bambino” nie dla mas

Druga, potoczna nazwa Fiata 126 wydaje się być pochodzenia czysto polskiego. Gość audycji "Z pierwszej ręki” rozwiewa jednak złudzenia. – Nasze słowo "maluch” to po prostu przetłumaczony z włoskiego wyraz "bambino” – tłumaczył.

Skąd w Polsce wielka miłość do małego Fiata? Nie był tak wygodny i nie dawał takiego poczucia bezpieczeństwa, jak większe pojazdy. Dla pewnej części społeczeństwa nie był jednak jedynym samochodem dostępnym na rynku, natomiast szersze kręgi nie miały innych możliwości obcowania z motoryzacją niż te, jakie dawał im właśnie maluch – Ludzie ci nie dysponowali również takimi sumami pieniędzy, które pozwoliłyby im na kupno innego samochodu – zwrócił uwagę Jerzy Jasiuk.

Marzenia o własnym samochodzie

- Powstanie Syreny było wynikiem marzeń o własnym, polskim samochodzie, nie tylko naszej krajowej produkcji, ale również konstrukcji - mówił inż. Jerzy Jasiuk, dyrektor Muzeum Techniki w Warszawie.

Decyzję o rozpoczęciu produkcji samochodu dla ludu podjął Komitet Centralny PZPR w maju 1953 roku. Grupa inżynierów z Karolem Pionnierem na czele, chcąc przełamać monopol realizowanego na licencji radzieckiej samochodu marki Warszawa, zaproponowała opracowanie prototypu polskiego auta.

Na efekty prac nie trzeba było długo czekać. W Sylwestra 1953 roku zaprezentowano pierwszy, prototypowy, egzemplarz samochodu Syrena.

- Jego prędkość wynosiła do 100 km/h. Zużycie paliwa było w tych modelach bardzo wysokie, przekraczało 8 litrów/100 km. Jeden z tych prototypów zachował się w zbiorach Muzeum Techniki – dodał dyrektor Jerzy Jasiuk w audycji "Kultowe polskie pojazdy".

Symbol polskiej motoryzacji

Pierwsze Syrenki zjechały z taśmy produkcyjnej w 1957 roku. Wyprodukowano ich wtedy 200 sztuk. Syrena była najpopularniejszym samochodem w Polsce, aż do pojawienia się, dziesięć lat później, Fiata 125p. Przez lata modernizowano i produkowano kolejne modele. Powstały pick-upy oraz minivany. W 1975 pojawiła się nawet luksusowa wersja Syreny. Samochód brał nawet udział w jednym z rajdów Monte Carlo, jednak nie odniósł żadnych sukcesów.

Konstruktorzy Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu pracowali nad bardziej nowoczesnymi formami Syreny, jednak na skutek decyzji politycznych i ograniczeń gospodarki centralnie planowanej nie wychodziły one poza fazę projektu.

Auto miało liczne wady. Jednak biorąc pod uwagę, że już w momencie produkcji konstrukcja była przestarzała, należy docenić polskich inżynierów. Stworzyli auto, które przetrwało na polskich drogach ponad 30 lat, stając się symbolem rodzimej motoryzacji. 30 czerwca 1983 roku z bielskiej Fabryki Samochodów Osobowych wyjechała ostatnia Syrena 105. Do produkcji został wprowadzony Fiat 126, znany jako "maluch".

Obecnie projektowany jest samochód Aquila Sport. Jest to współczesna wersja Syreny Sport, nazywanej najpiękniejszym autem zza Żelaznej Kurtyny.

mjm