Obok szwedzkiego, to właśnie kryminał szkocki uważany jest za szczególnie wyrazisty w swej lokalnej specyfice. A klasykiem tzw. tartan noir pozostaje William McIlvanney, twórca postaci inspektora Laidlawa.

- Miejsce akcji, czyli Glasgow, staje się u niego równoprawnym bohaterem. Ale ważny jest też czas: to lata 70., epoka thatcheryzmu, wyjątkowo traumatyczna dla Szkotów. Zdaniem nie tylko McIlvanneya Żelazna Dama po prostu zniszczyła Szkocję - wyjaśniał Mariusz Czubaj. - W jego powieściach unosi się duch tej traumy kulturowej. Dodatkowa aura opresyjności, nie mniej istotnej od opresyjności kryminalnej - dodał.

Ale czy narodowa tożsamość kryminałów nie jest tylko złudzeniem, skoro kategorie takie, jak tartan noir powstawały zwykle z dużym opóźnieniem i w celach marketingowych? Co ciekawe, istotnym kryterium tożsamościowym może być także stosunek do... jazdy samochodem po alkoholu.

***

Tytuł audycji: Inny stan skupienia (cykl Dwukropek)

Prowadzi: Piotr Kofta

Gość: Marcin Sendecki (krytyk literacki), Wojciech Chmielarz, Mariusz Czubaj (autorzy powieści kryminalnych)

Data emisji: 17.12.2015

Godzina emisji: 21.30

mm/mc

Baran wraz z innymi gośćmi - wydawcą Irkiem Grinem i poetą Marcinem Sendeckim - mówili o książce "Czarnooka blondynka", która nawiązuje do fenomenu twórczości kultowego autora powieści kryminalnych. Jak zauważyli jednak goście audycji, powieści Raymonda Chandlera nie są tak powszechnie na polskim rynku wydawniczym.

- W Polsce od lat brakuje wysokonakładowych wydań tego pisarza, a  przyczyną tego nie jest tylko kwestia praw autorskich. Zastanawia też fakt, że na rodzimym rynku książki nie ma nawet dzieł zebranych Chandlera. Wszyscy wiedzą, kim jest postać Philipa Marlowe’a, ale o jego twórcy wciąż mówi się nieco potajemnie – powiedział Irek Grin.

W nagraniu audycji posłuchamy o tym, jaki jest wpływ Raymonda Chandlera na kulturę pop.

***

Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą

Prowadzi: Jacek Wakar

Goście: Irek Grin (wydawca), Marcin Sendecki (poeta), Marcin Baran (pisarz) 

Data emisji: 1.12.2017

Godzina emisji: 18.00

mz/bch

Miłoszewski: kostium kryminału nie do wszystkiego się nadaje

Partyjny neofita, komunista i magister, studentka historii sztuki, podwórkowe gangi - przez najnowszą powieść prof. Tadeusza Cegielskiego przewija się galeria barwnych postaci, wśród których odnajdziemy znanych z poprzednich kryminałów bohaterów. Wciągająca fabuła i charakterystyczny dla Cegielskiego rytm opowiadanej historii nadają powieści ciepły klimat stylu vintage. Ale on stanowi tylko jeden z wielu walorów "Nowego lepszego mordercy".

- Jako historyk zajmuję obszarem kultury popularnej. Pisanie kryminałów to czynienie użytku z mojej wiedzy. Staram się przywracać pamięć o zjawiskach społecznych zapomnianych ale ważnych, które ukształtowały nie tylko moje pokolenie - mówił w audycji autor książki.

O genezie kryminalnej intrygi, pierwowzorach postaci i kontekście wydarzeń epoki - w nagraniu audycji.

***

Rozmawiał: Bartosz Panek

Gość: prof. Tadeusz Cegielski (historyk, autor powieści kryminalnych)

Data emisji: 17.01.2017

Godzina emisji: 16.30

Rozmowa została wyemitowana w audycji Wybieram Dwójkę.

mko/jp