Pobożność i pycha w obrazie Jana van Eycka

Ostatnia aktualizacja: 10.11.2019 21:12
W audycji "Jest  taki obraz" dr Grażyna Bastek opowiedziała o dziele "Madonna i kanclerz Nicolas Rolin" autorstwa piętnastowiecznego malarza niderlandzkiego.
Audio
  • Omówienie obrazu "Madonna i kanclerz Nicolas Rolin" Jana van Eycka (Jest taki obraz/Dwójka)
Madonna i kanclerz Nicolas Rolin
Madonna i kanclerz Nicolas RolinFoto: Wikimedia Commons/domena publiczna

Bogaci mieszczanie burgundzcy, którzy osiągali wysokie dworskie stanowiska wiedli życie na wzór arystokratów, książąt i królów. Postacią znakomicie pokazującą związki pomiędzy dworem a miastem jest Nicolas Rolin (1376/1380-1462). Rolin zrobił oszałamiającą karierę. Był synem bogatego mieszczanina z Autun, studiował prawo, a od 1408 roku pełnił funkcję adwokata parlamentu paryskiego. Wkrótce jednak wstąpił na służbę u Jana bez Trwogi i był jego prawnym doradcą. Po śmierci Jana bez Trwogi, kolejny książę burgundzki Filip Dobry ustanowił go kanclerzem. Przełożonym całego systemu jurysdykcji w państwie Nicolas Rolin był od 1422 roku aż do śmierci, a zatem przez czterdzieści lat.  

Obraz przedstawiający Madonnę z Dzieciątkiem i samego kanclerza, w zamierzeniach Rolina mógł pełnić podwójną funkcję – ukazywać go jako wybitnego, równego książętom, mecenasa sztuki (wszak van Eyck był nadwornym malarzem księcia Burgundii), a jednocześnie stanowić obraz epitafijny i przyczynić się do zbawienia jego duszy. Obraz miał skrócić dni spędzone przez Nicolasa Rolina w czyśćcu, a poprzez składane przed nim modlitwy przyczynić się do jego Zbawienia.

W XV wieku katolicy prowadzili z Bogiem przewrotne negocjacje. Powszechnie wierzono, że dobre uczynki, pobożność i modlitwa zapewnią powodzenie w życiu wiecznym. Panowało przekonanie, że im więcej ufunduje się kościołów, kaplic, dzieł sztuki do wnętrz sakralnych, a nawet świec zapalanych do mszy, tym łatwiej będzie się zbawionym. Stąd tak wielka w owym czasie liczba donacji i aktów pobożności.

W obrazie van Eycka pobożność i szczodrobliwość kanclerza została już nagrodzona. Siedzący na kolanach Marii Chrystus unosi rękę i błogosławi pogrążonego w modlitwie dostojnika. W wizji ukazanej przez Jana van Eycka kanclerz Nicolas Rolin przebywa już w Królestwie Niebieskim.

Jan van Eyck, Madonna i kanclerz Nicolas Rolin, ok. 1435, deska, 65 x 62,3 cm, Paryż, Luwr

Madonna i kanclerz Nicolas Rolin Madonna i kanclerz Nicolas Rolin

***

Tytuł audycji: Jest taki obraz 

Prowadzą: dr Grażyna Bastek i Michał Montowski

Data emisji: 10.11.2019

Godzina emisji: 12.45

am/bch

Czytaj także

Gustave Courbet pomiędzy żywymi i umarłymi

Ostatnia aktualizacja: 13.10.2019 13:00
W audycji opowiadaliśmy o obrazie "Alegoria realna określająca siedmioletnią fazę mojego życia artystycznego" pędzla francuskiego artysty malarza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jowisz i motyle

Ostatnia aktualizacja: 27.10.2019 13:01
Takiego tematu w malarstwie nikt przed Dosso Dossim nie namalował. Na czym polega fenomen dzieła "Jowisz, Merkury i Cnota" z Zamku Królewskiego na Wawelu?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Johannes Vermeer i ważenie życia

Ostatnia aktualizacja: 03.11.2019 13:00
Niczego nie ma na wadze trzymanej przez kobietę. Nie waży pereł ani złota. O czym zatem myśli wpatrując się w skupieniu w puste szalki? W audycji mówiliśmy o obrazie holenderskiego mistrza.
rozwiń zwiń