"Los polega na tym, że próbujemy zgrać siebie ze światem"

Ciało jest głównym tematem tzw. prasy kobiecej. Portale plotkarskie, świat celebrytów również skoncentrowane są na cielesności. Dominuje w nich jednak perspektywa młodości i zdrowia oraz rozmaitych zabiegów mających podtrzymać dobrostan.

- To jeden ze sposobów ujarzmiania naszej cielesności. Ciało będące obiektem naszego codziennego doświadczenia jest także przedmiotem szczegółowych badań naukowych. To zupełnie inne ujęcia, stąd niemal każda próba kategoryzacji ciała i określenia ram doświadczania cielesności jest bardzo karkołomna - mówił gość audycji, zwracając uwagę na to, że ciało i cielesnośc stały się również obiektem dociekań historycznych.

- O ile jednak uprawiając historię myśli możemy zdać się na dokumenty, książki i traktaty, o tyle w przypadku ciała, które jest śmiertelne, z tymi świadectwami jest kłopot. Mamy oczywiście zapisy obyczajów i praktyk związanych z ciałem, mówią jednak one bardziej o wizerunku ciała i cielesności niż o nim samym - podkreślił dr Mateusz Falkowski.

Jakie miejsce zajmuje ciało w refleksji filozoficznej? Co o współczesnym człowieku mówi nam nasz stosunek do ciała? Dlaczego choroby, cielesne niedoskonałości, a w istocie przemijalność spychane są na margines? Co wynika z traktowania ciała i cielesności jako swego rodzaju żywiołu? Czy obawy, że żywiołowość ma zgubny wpływ na naszą wolność, są uzasadnione? O tym w nagraniu audycji.

***

Tytuł audycji: Rachunek myśli 

Prowadzi: Michał Nowak

Gość: dr Mateusz Falkowski (filozof)

Data emisji: 17.03.2018

Godzina emisji: 23.00

mko/jp

"Doświadczenia cielesności nie możemy dzielić z innymi"

W audycji "Rachunek myśli" rozmawialiśmy z autorem zbioru esejów "Zderzenia", których jedną z tez jest stwierdzenie, ze co najmniej od czasów Platona między literaturą a filozofią istnieje swoiste napięcie. Filozofowie często podkreślają wyższość swoich esejów nad owocami pracy poetów i prozaików. Zarazem jednak nieustannie spoglądają na dzieła literackie.

- Platon wyganiał poetów ze swego idealnego państwa, ale jestem zdania, że filozof może u nich podglądnąć bardzo ciekawe problemy. Zapewne dlatego, że pisarze mają fundamentalną przewagę nad filozofami, którym łatwiej jest wziąć idee czy abstrakty za rzeczywistość. Literaci bywają o tyle bardziej roztropni, że nie wyciągają pochopnie zbyt ogólnych wniosków - powiedział dr Jan Tokarski.

Filozofowie szukają w literaturze inspiracji, metafor, które byłyby zbieżne z ich myślą, a także przykładów pozwalających zobrazować abstrakcyjną myśl. - Dążenie do jednoznaczności bywa jednak dla filozofów zabójcze, a zdolność zachowania wieloznaczności daje czasami wieczne życie literatom - stwierdził gość audycji przypominając, że myśl postmodernistyczna, która zniosła różnicę między filozofią a literaturą, uwikłała się w sprzeczności radykalnego relatywizmu.

Dlaczego filozofia i literatura konkurują w opisywaniu świata? Jakie trudności rodzi zatarcie granic między esejem a opowiadaniem? Czego od pisarzy uczy się filozof, a czego literat może nauczyć się od myślicieli? O tym w nagraniu audycji.

***

Tytuł audycji: Rachunek myśli 

Prowadzi: Michał Nowak

Gość: dr Jan Tokarski

Data emisji: 24.03.2018

Godzina emisji: 23.00

mko/pg

"O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć" - głosi słynna teza wieńcząca "Traktat logiczno-filozoficzny" Ludwiga Wittgensteina. Dla jednych znaczyła ona nakaz powstrzymywania się od wszelkiej spekulacji, dla drugich była zachętą do poszukiwań niedyskursywnych metod poznania. Milczenie można odczytywać zarówno jako swego rodzaju manifest kapitulacji rozumu oraz jako wyraz najgłębszego szacunku (wizyta papieża Franciszka w Auschwitz), jako metodę kształtowania charakteru (śluby milczenia), jak i jako niezbędny składnik refleksyjnego podejścia do świata.

***

Tytuł audycji: Rachunek myśli 

Prowadzi: Michał Nowak

Gość: prof. Robert Piłat

Data emisji: 31.03.2018

Godzina emisji: 23.00

bch/mg