W poniedziałkowym "Wybieram Dwójkę" przedstawiliśmy nowy zbiór prozy Tadeusza Różewicza – od poetyckich miniatur po opowiadania – które wydało własnie wrocławskie Biuro Literackie. Antologia Wycieczka do muzem zawiera utwory bardzo znane, ale i teksty rozproszone, które ukazały się dotychczas tylko w czasopismach. O zbiorze mówił w rozmowie z Grzegorzem Chojnowskim Jan Stolarczyk, redaktor książek Różewicza.

Opowiedzieliśmy również o nowym programie stypendialnym "Dagny" realizowanym przez Stowarzyszenie Willa Decjusza w Krakowie. Jego adresatami są młodzi pisarze z Niemiec, Ukrainy, Polski i Norwegii. W ramach tego programu zaplanowane zostały cztery edycje trzymiesięcznych pobytów rezydenckich w Willi Decjusza, które odbywać się będą od maja 2010 roku do października 2011 roku. W czasie pobytów pisarze będą pracować nad własnymi tekstami oraz scenariuszami wieczorów autorskich organizowanych, w zależności od terminu stypendium, w Krakowie, Lipsku, Berlinie, we Lwowie i Stavanger. Z koordynatorką programu, Renatą Serednicką, rozmawiała Katarzyna Fortuna.

Ponadto zaprezentowaliśmy Państwu rozmowę Aldony Bagińskiej-Wołłk z Tomaszem Bagińskim, rysownikiem i reżyserem, o kondycji grafiki w Polsce. Przyczynkiem do rozmowy stał się ogólnopolski konkurs Panasonic 3D Challenge.

Audycję przygotował Piotr Matwiejczuk.

19 lipca (poniedziałek), godz. 16:00

Książka Tadeusza Słobodzianka "Nasza klasa" zdobyła tegoroczną Nagrodę Literacką Nike. Uroczystość ogłoszenia i wręczenia nagrody odbyła się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.

Nagrodę czytelników zdobyła Magdalena Grochowska za biografię Jerzego Giedroycia. W gronie siedmiu tegorocznych finalistów były też trzy tomy poetyckie - „Jasne niejasne” Julii Hartwig, „Dni i noce” Piotra Sommera oraz „Ekran kontrolny” Jacka Dehnela, ponadto zbiór opowiadań Janusza Rudnickiego „Śmierć czeskiego psa” oraz reportaż Wojciecha Jagielskiego „Nocni wędrowcy".

Nike jest przyznawana od 1997 roku przez Fundację tej nagrody. Zwycięzca konkursu otrzymuje statuetkę autorstwa Gustawa Zemły oraz nagrodę pieniężną. W poprzednich latach laureatami Nike byli między inymi, Andrzej Stasiuk, Wojciech Kuczok, Jerzy Pilch, Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Stanisław Barańczak, Dorota Masłowska i Olga Tokarczuk.

Nike jest przyznawana corocznie w październiku. Pierwszy etap to przyznanie przez 9-osobowe jury dwudziestu nominacji, następnie wybór siedmiu finalistów, spośród których wyłaniany jest zwycięzca. Decyzję o przyznaniu nagrody, jury podejmuje w dniu jej wręczenia i do tego momentu ani laureat, ani finaliści nie znają wyniku konkursu.

to

Nagroda Nike dla "Naszej klasy" to pierwsza w 14-letniej historii wyróżnienia nagroda dla dramatu.

- Czuję, że to jest nagroda dla polskiej dramaturgii, nieznanej, niedocenianej. Koledzy dramaturdzy - to nagroda dla nas wszystkich - powiedział po otrzymaniu nagrody Tadeusz Słobodzianek.

Dramat "Nasza klasa" został osnuty na historii Jedwabnego. Bohaterami są polscy i żydowscy uczniowie przedwojennej szkoły w małym miasteczku. Kolejne "lekcje" pozwalają poznać ich dramatyczne losy - rosnącą niechęć, bestialski mord, pragnienie odwetu. Wspólnota uczniów rozpada się, ale też trwa związana złą pamięcią.

- Mam świadomość, że pokazuję obraz Polaków, do którego nie przywykliśmy. Nie możemy przez całą historię powtarzać, że jesteśmy Mesjaszem Narodów, że tylko nam zadawano cierpienie. My też je zadawaliśmy. (...) Nie miałem poczucia, że podejmując ten temat działam odważnie, raczej miałem poczucie bezradności, poczucia wielkiego współodczuwania wobec wszystkich - morderców i mordowanych, świadków, ludzi, którzy nie potrafią z tym sobie poradzić do dziś dnia. Fundamenty dzisiejszej Polski są oparte również na tym, co wydarzyło się w 1941 roku, gdy Polacy pomagali Niemcom "robić porządek" - powiedział Słobodzianek - Uważam, że to była jedna z największych tragedii, jaka wydarzyła się w Polsce XX-wiecznej i należy o niej mówić, nie wolno o niej zapomnieć. Chciałem zaprosić czytelników do rozmowy o polskiej duszy - dodał laureat.

Przewodnicząca jury Grażyna Borkowska w laudacji podkreślała, że Słobodzianek otrzymał nagrody także za mistrzowską formę literacką.

- Nagradzamy go za sposób, w jaki o tym mówi, za formę dramatu, który w sposób wstrząsająco prosty, a jednocześnie niesłychanie przemyślany, kreśli historię katów i ofiar, morderców i mordowanych - powiedziała przewodnicząca jury.

Tadeusz Słobodzianek jest dramatopisarzem, reżyserem, krytykiem teatralnym. Był współzałożycielem Teatru Wierszalin. Od 2003 roku prowadzi warszawskie Laboratorium Dramatu - teatr i ośrodek badawczy wspierający współczesną dramaturgię. Ostatnio został nowym dyrektorem warszawskiego Teatru na Woli.

16 października właśnie w warszawskim Teatrze Na Woli odbędzie się premiera nagrodzonego dramatu "Nasza klasa". Spektakl reżyseruje Ondrej Spišák.

W uroczystości wzięli udział m.in. syn reżysera Paweł oraz bratowa Wiesława, żona poety Tadeusza Różewicza.

Przed odsłonięciem gwiazdy reżysera panią Wiesławę przedstawiono jako jego żonę. Pomyłka szybko została sprostowana, a Paweł Różewicz powiedział, że podobne zdarzenia często miały miejsce w przeszłości.

"To urocze przejęzyczenie mianujące moją ciocię wdową po moim ojcu plasuje się jakby w pewnej tradycji. Dość często mój ojciec zamiast stryja Tadeusza otrzymywał honoraria za wiersze, których był rzekomym autorem. Myślę, że przebywając teraz gdzieś nad nami, wśród gwiazd cieszy się, że wszystko biegnie normalnym torem" - powiedział Paweł Różewicz.

Przewodniczący kapituły Alei Gwiazd Łódzkiej Drogi Sławy prof. Jerzy Woźniak z Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi podkreślił, że Stanisław Różewicz "był wielkim twórcą filmowym oraz przyjacielem polskiego kina i łódzkiej szkoły filmowej".

Przypomniał, że w swoim dorobku Różewicz ma ponad 25 filmów, z których wiele było często nagradzanych na różnych festiwalach. Jako największe dzieła Różewicza Woźniak wymienił "Westerplatte" i "Wolne Miasto".

"W 2003 r. Stanisław Różewicz otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, a w 2008 r. Złote Grono na festiwalu w Łagowie za dotychczasową twórczość. W tym samym roku odszedł od nas. To wielki honor, że mamy dzisiaj okazję i przyjemność odsłonić jego gwiazdę" - powiedział Woźniak.

Stanisław Różewicz urodził się 16 sierpnia 1924 r. w Radomsku. Przez wiele lat wykładał w łódzkiej "filmówce". W 1967 r. był współzałożycielem, a później wieloletnim kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego (obecnie Studio Filmowe) "Tor".

Filmy Różewicza były nagradzane m.in. na festiwalach: w San Sebastian (za film "Miejsce na Ziemi" w 1960 r.), Wenecji i Cannes ("Świadectwo urodzenia" - 1961), Moskwie ("Westerplatte - 1967, "Kobieta w kapeluszu" - 1985) i Gdańsku ("Opadły liście z drzew" - 1975, "Pasja" - 1978, "Kobieta w kapeluszu" - 1985).

Różewicz realizował również spektakle teatru TV (m.in. "Spotkanie wśród gwiazd", "Pułapka", "Wyszedł z domu", "Mateczka", "Śmieszny staruszek", "Dragon") oraz w teatrach w Warszawie i Gdańsku.

Zmarł 9 listopada 2008 r. w Warszawie.

dp

Nagroda Nike dla "Naszej klasy" to pierwsza w 14-letniej historii wyróżnienia nagroda dla dramatu.

- Czuję, że to jest nagroda dla polskiej dramaturgii, nieznanej, niedocenianej. Koledzy dramaturdzy - to nagroda dla nas wszystkich - powiedział po otrzymaniu nagrody Tadeusz Słobodzianek.

Dramat "Nasza klasa" został osnuty na historii Jedwabnego. Bohaterami są polscy i żydowscy uczniowie przedwojennej szkoły w małym miasteczku. Kolejne "lekcje" pozwalają poznać ich dramatyczne losy - rosnącą niechęć, bestialski mord, pragnienie odwetu. Wspólnota uczniów rozpada się, ale też trwa związana złą pamięcią.

- Mam świadomość, że pokazuję obraz Polaków, do którego nie przywykliśmy. Nie możemy przez całą historię powtarzać, że jesteśmy Mesjaszem Narodów, że tylko nam zadawano cierpienie. My też je zadawaliśmy. (...) Nie miałem poczucia, że podejmując ten temat działam odważnie, raczej miałem poczucie bezradności, poczucia wielkiego współodczuwania wobec wszystkich - morderców i mordowanych, świadków, ludzi, którzy nie potrafią z tym sobie poradzić do dziś dnia. Fundamenty dzisiejszej Polski są oparte również na tym, co wydarzyło się w 1941 roku, gdy Polacy pomagali Niemcom "robić porządek" - powiedział Słobodzianek - Uważam, że to była jedna z największych tragedii, jaka wydarzyła się w Polsce XX-wiecznej i należy o niej mówić, nie wolno o niej zapomnieć. Chciałem zaprosić czytelników do rozmowy o polskiej duszy - dodał laureat.

Przewodnicząca jury Grażyna Borkowska w laudacji podkreślała, że Słobodzianek otrzymał nagrody także za mistrzowską formę literacką.

- Nagradzamy go za sposób, w jaki o tym mówi, za formę dramatu, który w sposób wstrząsająco prosty, a jednocześnie niesłychanie przemyślany, kreśli historię katów i ofiar, morderców i mordowanych - powiedziała przewodnicząca jury.

Tadeusz Słobodzianek jest dramatopisarzem, reżyserem, krytykiem teatralnym. Był współzałożycielem Teatru Wierszalin. Od 2003 roku prowadzi warszawskie Laboratorium Dramatu - teatr i ośrodek badawczy wspierający współczesną dramaturgię. Ostatnio został nowym dyrektorem warszawskiego Teatru na Woli.

16 października właśnie w warszawskim Teatrze Na Woli odbędzie się premiera nagrodzonego dramatu "Nasza klasa". Spektakl reżyseruje Ondrej Spišák.