Zakończony w niedzielę, 8 grudnia, konkurs został rozpisany w lipcu br. z okazji przypadających w tym roku 85. rocznicy nadania pierwszego oryginalnego słuchowiska polskiego oraz 95-lecia powstania Stowarzyszenia Autorów ZAIKS. Przed autorami postawiono zadanie napisania słuchowisk o szeroko pojętej tematyce współczesnej, ale także odwołujących się do wydarzeń historycznych lub inspirowanych faktami i dokumentami. Jurorzy zwycięskie teksty wyłonili spośród 37 konkursowych prac nadesłanych przez zaproszonych do konkursu autorów. Teksty oceniali: Paweł Łysak (przewodniczący jury), Małgorzata Semil, Zofia Sieradzka, Ewa Stocka-Kalinowska oraz Maciej Wojtyszko.

Zdobywcą I nagrody został Władysław Zawistowski, autor słuchowiska "Bitwa nad jeziorem Smęt. Rekonstrukcja”. II nagroda, przyznana ex aequo, powędrowała do Moniki Milewskiej, autorki tekstu "Podróż na księżyc”, oraz Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, która do konkursu zgłosiła "Twój liść nazywa się Europa, ale to za mało, żeby żyć”. Laureatami III nagrody zostali, również ex aequo, Liliana Bardijewska, autorka słuchowiska "Za drzwiami”, oraz Cezary Harasimowicz, autor tekstu "Czasami Pan przechodzi obok”. Nagrodę specjalną ZAIKS-u jury przyznało za tekst wyróżniający się nowatorstwem formy i treści oraz stanowiący interesujący materiał realizacyjny - jej laureatem jest Marek Kochan, autor słuchowiska "Reduty”. Ponadto jury zarekomendowało 9 tekstów do realizacji antenowej.

- Takie konkursy, i w ogóle tear radiowy, są bardzo ważne dla rozwoju polskiej dramaturgii - podkreślił w "Poranku Dwójki" Paweł Łysak, przewodniczący jury, a na co dzień reżyser i dyrektor Teatru Polskiego w Bydgoszczy. - Uwiadomiłem to sobie już w latach 90., będąc na stażu w BBC. Szef tamtejszego teatru radiowego powiedział mi wtedy: "Wszyscy liczący się dramaturdzy zaczynali tworzyć u nas. Co kwartał przez BBC Drama przechodzi 100 młodych autorów i dzięki temu brytyjska dramaturgia żyje".

mm

Drugą nagrodę w konkursie zdobyły ex aeqo teksty "Podróż na księżyc" Moniki Milewskiej i "Twój liść nazywa się Europa, ale to za mało, żeby żyć" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk. Trzecie miejsce przypadło Lilianie Bardijewskiej ("Za drzwiami") oraz Cezaremu Harasimowiczowi ("Czasem Pan przechodzi obok"). Nagrodę specjalną ZAIKS-u jury przyznało za tekst wyróżniający się nowatorstwem formy i treści oraz stanowiący interesujący materiał realizacyjny - jej laureatem jest Marek Kochan, autor słuchowiska "Reduty"

W piątek (18 stycznia) zdobywców nagród powitali w Studiu Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego: Michał Komar - Wiceprezes Stowarzyszenia Autorów ZAIKS, Andrzej Siezieniewski - Prezes Zarządu Polskiego Radia S.A., Małgorzata Małaszko-Stasiewicz - Dyrektor Programu 2, Janusz Kukuła - Główny Reżyser Teatru Polskiego Radia. W uroczystości brali oczywiście udział jurorzy: Paweł Łysak (przewodniczący), Ewa Stocka-Kalinowska i Maciej Wojtyszko; a także twórcy słuchowiska opartego na tekście Władysława Zawistowskiego.

Relację z tego wydarzenia Beata Nowicka zdała w sobotnim "Poranku Dwójki". Jak wyznał Władysław Zawistowski, inspiracją do napisania tekstu słuchowiska "Bitwa nad jeziorem Smęt. Rekonstrukcja" była szokująca wiadomość o dokonanej rekonstrukcji "historycznej" pacyfikacji pewnej wsi na Podkarpaciu. - Rekonstrukcje historyczne stały się nowym rodzajem rytuału. Pytanie tylko, czy nie przekraczają one granic tabu społecznego. Jak mają się czuć żyjące jeszcze ofiary autentycznych wydarzeń? Przecież rekonstrukcje stanowią często w istocie zabawę przemocą - wyjaśnił sens swojego tekstu Beacie Nowickiej.

>>Władysław Zawistowski był także gościem audycji "Notatnik Dwójki"<<

Tekst opisuje przygotowania do rekonstrukcji i sam jej przebieg. Zderza to z relacją żołnierza, który wrócił z prawdziwej wojny i przeżywa traumę wywołaną prawdziwymi walkami. Pokazuje zderzanie się postaw i różnych racji politycznych, ludzi gotowych dla doraźnych celów rekonstruować sytuację z przeszłości niejasną i nie do końca udokumentowaną.

Zachęcamy także do wysłuchania załączonej rozmowy Tomasza Obertyna z reżyserem słuchowiska, Waldemarem Modestowiczem.

Słuchowisko powstało we współpracy z Narodowym Instytutem Audiowizualnym. Audycja jest pierwszą z cyklu premier spektakli radiowych, które zrealizowano na podstawie nagrodzonych tekstów.
Premiera "Bitwy nad jeziorem Smęt. Rekonstrukcja" miała miejsce w niedzielnym "Wieczorze ze słuchowiskiem" 19 stycznia 2014 roku.
***
Władysław Zawistowski, "Bitwa nad jeziorem Smęt. rekonstrukcja"

Reżyseria: Waldemar Modestowicz

Opracowanie muzyczne: Tomasz Obertyn
Realizacja akustyczna: Maciej Kubera

Obsada: Leon Charewicz (Roman Górny, burmistrz Burska), Szymon Bobrowski (Tomasz Borek, dziennikarz portalu niezależnego "Głos Wolny"), Katarzyna Dąbrowska (Dagmara Nawojska, sekretarz miasta Bursk), Grzegorz Damięcki (Marcin Nawojski, jej mąż, kapitan Wojska Polskiego), Zdzisław Wardejn (Henryk Szwichtenberg, ksiądz proboszcz), Krzysztof Stelmaszyk (Jan Mróz, właściciel zajazdu "SPA Polski Dwór"), Marcin Troński (Władysław Włodarski, przewodniczący Rady Miasta), Joanna Jeżewska (Joanna Durlik, radna opozycyjna), Franciszek Pieczka (Mieczysław Jagoda, rolnik), Irena Jun (Laura Burska-Winter), Miłogost Reczek (Ojciec Prowadzący Radia Niepokalanej), Adam Ferency (Ojciec Naczelny), Włodzimierz Press (Tadeusz, słuchacz)

Tomasz Man od wielu lat związany jest z Teatrem Polskiego Radia. Pierwszym słuchowiskiem, które zrealizował, był jego utwór "Matka i lampart" z Ewą Dałkowską i Adamem Woronowiczem. Realizacja zdobyła nagrodę na Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej "Dwa Teatry". Urodzony w 1968 r. autor nie czuje się przedstawicielem swojej generacji. – Najważniejsze dla mnie jest reprezentowanie samego siebie i moich najbliższych. Nie mam w sobie głosu pokoleniowego, choć oczywiście z rówieśnikami łączy mnie dawny bunt przeciw komunie – wyznał pisarz.

Słuchowisko "Exodus", które opowiada o przyczynach smutnego zjawiska współczesnej emigracji Polaków, wyrasta także z osobistych inspiracji. – Moja córka, która zdawała w tym roku maturę, powiedziała mi, że połowa jej znajomych chce wyjechać z Polski i studiować za granicą – opowiadał autor. – Później okazuje się, że z połowa zmienia się w 70 procent. Ten exodus jest więc jakimś dziejowym momentem w Polsce. Ludzie uciekają od biedy, nietolerancji, smutku, braku perspektyw, głupiej polityki, a także od braku wolności osobistej i publicznej. Interesowały mnie konkretne pobudki tych ucieczek – dodał.

Tomasz Man znalazł dziewięć przykładów osób różnych zawodów i o różnym statusie społecznym. – To panorama ludzi, z których każdy kierował się czymś innym, ale wszystkich łączy to, że po prostu poszukują więcej luzu, żeby móc umieścić swoje małe życie w jakiejś większej przestrzeni – powiedział reżyser. – Dlatego potrzebują więcej pieniędzy, więcej wolności, więcej uczuć i akceptacji. Oczywiście napędza ich także zwykła ludzka ciekawość – mówił.

Tekst słuchowiska Tomasza Manna został wyróżniony w konkursie na słuchowisko zorganizowanym w 2013 r. przez Program 2 Polskiego Radia i Stowarzyszenie Autorów ZAiKS. Więcej o tej historii i reżyserskie pracy autora z aktorami młodego pokolenia - w nagraniu audycji, którą prowadziła Ewa Stocka-Kalinowska.

***

W niedzielę zapraszamy na "Wieczór ze słuchowiskiem", w którym przedstawimy radiową realizację tekstu Tomasza Mana.

Tomasz Man, "Exodus" w reżyserii autora
Muzyka: Marek Otwinowski, realizacja akustyczna: Andrzej Brzoska
Obsada: Lena Frankiewicz, Anna Sroka-Hryń, Natalia Rybicka, Piotr Polak, Agata Góral, Magdalena Popławska, Justyna Wasilewska, Marcin Januszkiewicz, Katarzyna Herman
15 czerwca (niedziela), godz. 22.00-22.40

Słuchowisko powstało we współpracy z Narodowym Instytutem Audiowizualnym.

mc/jp