"Mrożek żyje dla pisania. I to jest chyba powód, dla którego nie mógł jednego dnia przeżyć bez zapisania chociaż paru słów." - mówił niegdyś w Dwójce Tadeusz Nyczek przy okazji wydania dziennika pisarza. - "I myślę, że między wymyślaniem nowych sztuk, czy pisaniem opowiadań po prostu miał duże dziury. Dni, tygodnie, miesiące upływały, nim nawiedził go jakiś pomysł i siadał do literatury. A drugi powód..". - dodawał krytyk. - "Myślę, że go ciekawił on sam." Zobacz więcej

Zapraszamy do wysłuchania gawęd nagranych w 2005 roku przez Magdalenę Smęder.

Wiktor Osiatyński był autorem wielu książek i artykułów. Kochał sport, opery i muzykę klasyczną, był znawcą i świetnym interpretatorem poezji. Był również profesorem Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie, wykładał m.in. na uniwersytecie Columbia, Stanforda i Harvardu. Członek Open Society Institute. Pracował również jako dyrektor Centrum Badań nad Konstytucjonalizmem w Europie Wschodniej w Chicago.

Wiktor Osiatyński był również współtwórcą polskiej konstytucji – pracował w komisji konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Był orędownikiem sprawiedliwości wyrównawczej opartej na zadośćuczynieniu ofierze przez sprawcę i przeciwnikiem traktowania kary jako odwetu (pisał o tym w książce "O zbrodniach i karach").

W 2004 roku nagrał dla Dwójki cykl gawęd, które Państwu przypominamy.

***

Tytuł audycji: Głosy z przeszłości 

Przygotowała: Elżbieta Łukomska, Irena Heppen 

Data emisji: 26-30.06.2017

Godzina emisji: 11.45-12.00 

mz/pg

W okresie niemieckiej okupacji nastoletnia Wanda Chotomska miała swój udział w walce podziemnej. Wraz z koleżankami kolportowała tajne gazetki. – Chowało się je pod bluzkę, a zimową porą do butów – opowiadała, opisując sieć kolportażu. – Nosiłam je do naszej sąsiadki doktor Morawieckiej, od niej brałam kolejne dla mojego ojca. Przekazywałam gazetki także koleżankom, które dawały je swoim rodzicom – mówiła.

Dziewczyna była też dostawcą końskiego włosia do szpitala wojskowego na Ujazdowie. – Obcinałam je koniom z ogonów i dawałam doktor Morawieckiej oraz mojej kuzynce, która była pielęgniarką. One zanosiły to żołnierzom - wspominała. A był to tylko pierwszy etap pewnej szczególnej konspiracyjnej produkcji.

***

Wanda Chotomska, popularna pisarka i poetka, była autorką ponad 200 książek dla dzieci, twórczynią programu telewizyjnego "Jacek i Agatka", współpracowniczką Mirona Białoszewskiego. W dorobku twórczym znalazły się także audycje radiowe i telewizyjne, scenariusze do filmów krótkometrażowych i sztuk teatralnych. Była również autorką scenariuszy bajek muzycznych - "Kosmiczna heca", "O Tadku-Niejadku, babci i dziadku", a także widowisk, jak - "Gawęda i detektywi" czy "Gawęda - Na deszcz i pogodę".

Poetka była inspiratorką obchodzenia w Polsce Dnia Dziadka oraz ustanowienia Orderu Uśmiechu, jedynego w świecie odznaczenia przyznawanego przez dzieci. Sama została nim uhonorowana w 1969 roku.

Wanda Chotomska odeszła w wieku niespełna 88 lat.

***

Tytuł audycji: Głosy z przeszłości

Prowadzący: Katarzyna Hagmajer-Kwiatek 

Z nagrań archiwalnych: Wanda Chotomska (autorka książek dla dzieci)

Data emisji: 7-11.08.2017

Giodzina emisji: 11.45

IAR/mc/jp

Leopold Unger, dziennikarz żydowskiego pochodzenia, publicysta i eseista, opowiadał o swoim wyjeździe do Rumunii we wrześniu 1939 roku, pobycie w Bukareszcie w czasie II wojny światowej, nauce w gimnazjum, pracy w fabryce i podjęciu studiów w stolicy Rumunii.

Prof. Andrzej Tomaszewski wspominał wydarzenia zawiązane z II wojną światową, odjazd ojca na front, ucieczkę przed Niemcami na wschód, powrót do Polski, tułaczkę oraz pierwsze dni Powstania Warszawskiego.

Cezary Chlebowski, pisarz, publicysta i historyk, opowiadał o okupacji, pewności zwycięstwa w nadchodzącej wojnie, o widoku pierwszego niemieckiego samolotu 1 września 1939 roku, tajnych kompletach, a także o warunkach życia na terenach wcielonych do III Rzeszy, ucieczce do Generalnej Guberni oraz wybuchu Powstania Warszawskiego.

Jerzy Janicki, wspominając okres II wojny światowej, okupację hitlerowską i sowiecką, życie w okupowanym Lwowie, zwróci uwagę na znaczenie wojny we własnej twórczości i na piętno jakie tragiczna historia odcisnęła na pamięci pisarza.

Na koniec prof. Wiesław Chrzanowski opowie o latach okupacji, nauce i działalności konspiracyjnej, podchorążówce, a także o swoim udziale w Powstaniu Warszawskim, pobycie w obozie w Pruszkowie, wywiezieniu do Opoczna i dotarciu do Krakowa w październiku 1944 roku.

***

Tytuł audycji: Głosy z przeszłości

Przygotował: Krzysztof Jakubowski

Z nagrań archiwalnych: Cezary Chlebowski (pisarz), Jerzy Janicki (pisarz), prof. Wiesław Chrzanowski (polityk), Prof. Andrzej Tomaszewski, Leopold Unger (dziennikarz)

Data emisji: 4-8.09.2017

Godzina emisji: 11.45

mc/ml/mz