Powstanie Warszawskie i jego bohaterowie w literaturze (Trójka literacka)
Powstanie Warszawskie w dziełach literackich
2021-08-01, 14:08 | aktualizacja 2021-08-04, 14:08
Powstanie Warszawskie – bohaterski zryw mieszkańców stolicy, którzy podjęli nierówną walkę z niemieckim okupantem, to temat nie tylko wielokrotnie omawiany przez historyków, ale także będący źródłem tematów dla literatury, filmu i muzyki. Czy z punktu widzenia literackiego to bardziej historia zbiorowego bohatera czy opowieści o ludzkich losach na tle historii?
Literackie i życiowe wybory Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
Bój Warszawy o wolność to temat często wykorzystywany przez to, co nazywamy popkulturą: pojawiają się komiksy i murale z powstańcami, po wątki powstańcze sięga także współczesna muzyka. Czy to wszystko służy upamiętnianiu powstania, czy jednak spłyca jego znaczenie? Gdzie leży granica między pamięcią a komercją? Jakie znaczenie dla powstańców miały utwory pisane na bieżąco: piosenki, wierszyki i przyśpiewki uliczne, które opisywały wojenną rzeczywistość?
Posłuchaj
34:16
Dodaj do playlisty
Co jest ważniejsze: historia i pamięć indywidualna czy jednak zbiorowa? – To wszystko zależy od autora: w moim przypadku zawsze człowiek, jednostka jest najważniejsza. Jego historie, jego emocje... Wszystkie moje książki, nawet te fikcyjne, powstały na podstawie opowieści ludzi – mówi Małgorzata Czerwińska-Buczek, autorka książek o II wojnie światowej i o Powstaniu Warszawskim. – Natomiast żaden człowiek nie ma takiej możliwości, aby żył samodzielnie: jest mimo wszystko elementem "bohatera zbiorowego". Czy to jest rodzina, miejscowość, w której mieszka, środowisko, grupa konspiracyjna: nierozerwalnie jest z nimi związany – tłumaczy.
Film "Powstanie Warszawskie" - zwiastun/YouTube Muzeum Powstania Warszawskiego
– W przypadku Powstania Warszawskiego chyba nie ma łatwej odpowiedzi na pytanie, co bardziej przemawia do czytelnika: historia jednostki czy bohatera zbiorowego. Ponieważ patrzymy na to z perspektywy czasu, jaki upłynął, dokonujemy pewnego skrótu: widzimy przede wszystkim ogromne cierpienie i wysiłek podjęty przez pewną grupę, wspólnotę – zastanawia się Szymon Sławiński, autor książki "Mały powstaniec". – I to wszystko się miesza, ponieważ losy ludzi pojedynczych są najważniejsze. Jednak powstanie, potem cała historia pamięci o nim, opowieści – to wszystko się zmieniało przez lata, przeobrażało, można powiedzieć, że nabrało charakteru zbiorowego. Tak że nie da się chyba już tego oddzielić – dodaje.
– Większość moich książek to wspomnienia ludzi, więc dla mnie najistotniejsze są przeżycia jednostki. Oczywiście, w tle zawsze jest ta grupa, określone warunki, zdarzenia historyczne, jednak dla mnie właśnie historia jednostki, historia przez tę jednostkę opowiadana jest najważniejsza – wskazuje Małgorzata Czerwińska-Buczek. – Jeśli musiałbym w jakiś sposób zróżnicować, to dla mnie również ważniejsze są losy jednostki. Losy zbiorowości są jakimś tłem – dodaje Szymon Sławiński.
To od nas zależy, czy było warto // 77. rocznica Powstania Warszawskiego
***
Tytuł audycji: Trójka literacka
Prowadzi: Magdalena Złotnicka
Goście: Małgorzata Czerwińska-Buczek (autorka książek o II wojnie światowej i o Powstaniu Warszawskim), Szymon Sławiński (autor książki "Mały powstaniec")
Data emisji: 01.08.2021
Godzina emisji: 13.08
pr/kr