Historia nart (Trójkowy punkt techniczny)
Trójka|Trójkowy punkt techniczny
Narty: jak się zmieniały, jaka jest ich historia?
2022-02-11, 13:02 | aktualizacja 2022-02-12, 12:02
Trwają zimowe igrzyska olimpijskie. Dlatego Paweł Turski postanowił przyjrzeć się najpopularniejszemu podczas tej imprezy środkowi umożliwiającemu jeżdżenie: nartom. Jak wyglądały pierwsze narty, a jakie są obecnie? Kiedy nastąpiła rewolucja w ich produkcji? Co wpływa na ich konstrukcję i przeznaczenie?
- Pierwsze narty pojawiły się ok. 6 tys. lat temu. Wg najnowszych badań ojczyzną nart jest Azja Środkowa, a konkretnie okolice Bajkału i gór Ałtaj.
- Pierwsze przedstawienia graficzne nart pojawiają się na malowidłach skalnych wykonanych 4,5–5 tys. lat temu w Rødøy, w Norwegii, a najstarsze zachowane narty znaleziono w Hotting, w Szwecji, i mają ok. 4,5 tys. lat.
- Pierwsza wzmianka o nartach w języku polskim pojawia się w "Kronice" Marcina Bielskiego (1564): "Permska ziemia... gdy zimie na Nartach sie wożą po ledzie albo śniegu barzo prętko, aż źwierz ugoni. Narty są boty drzewiane, nosy u nich jako u sanek długie i wstoczone, popycha sie na nich kijem zakowanym".
Dwie różne narty, jeden kij
– Pierwsze narty wykonywane były z drewna. Jedna narta miała ponad 2 m długości. Mniej więcej pośrodku była stópka, gdzie stawiano nogę i przymocowywano ją mocnymi sznurkami do narty. Do drugiej nogi przywiązywano nartę krótszą i szerszą – opisuje Magdalena Walczyk-Brzezińska z Muzeum Sportu w Warszawie. – Był też tylko jeden kijek, a raczej długi kij, mający ponad 2 m, wykonany z bambusa. Odpychano się nim raz z jednej, raz z drugiej strony – wyjaśnia.
Narty się zmieniają, wiązania nie
W latach 20. XX w. pojawiły się już metalowe wiązania bezpiecznikowe, bardziej komfortowe dla narciarzy. Jednak to bynajmniej nie oznacza, że historia nart się zakończyła: przez kolejne 100 lat ich budowa uległa dużym zmianom, szczególnie wewnątrz.
– Narty można podzielić na dwa rodzaje: dla mniej i bardziej zaawansowanych narciarzy. Te pierwsze, przeznaczone do spokojnej jazdy, są wykonane z różnego rodzaju tworzyw sztucznych z rdzeniem kompozytowym. Są też lekkie i łatwe w manewrowaniu – tłumaczy Piotr Klimczas z serwisu poświęconego nartom. – Jednak dla osób bardziej zaawansowanych niezbędne jest rozwinięcie technologii: te narty mają drewniany rdzeń. Nie ma lepszego materiału niż drewno, które jest dodatkowo wzmocnione: płytkami tytanowymi, włóknem szklanym lub karbonem. Wszystko zależy od tego, do czego narty będą służyć i jakie wrażenia z jazdy mają nam dawać – wskazuje.
Przeczytaj także:
- Ferie w górach? Oczywiście, ale z rozwagą!
- Ferie zimowe w czasach pandemii [POSŁUCHAJ]
- Alternatywa dla szusowania po śniegu. Sprawdziliśmy, jak działają nartorolki
Tymczasem wiązania od blisko pół wieku właściwie się nie zmieniły i narciarz wciąż stoi przed wyborem: ustawić je na twardo czy na miękko. W pierwszym przypadku wypinają się przy dynamicznej jeździe, ale przy małej prędkości – nie. W drugim wypną się także przy małej szybkości, ale mogą to zrobić także dość nieoczekiwanie przy większej, co również stanowi zagrożenie.
Tajemnica kleju
Czy to oznacza, że budowa narty nie ma już tajemnic? Oczywiście, że ma! Samą budowę narty można poznać i skopiować, jednak sekret tkwi w... kleju. – To czynnik, który jest jeszcze owiany tajemnicą. To, jak klej jest nanoszony, w jakich temperaturach ten proces przebiega, tego nie można skopiować. Aby to wiedzieć, trzeba sprawdzać, próbować, zdobywać doświadczenie – wyjaśnia Michał Szypliński, redaktor magazynu "NTN Snow & more".
Posłuchaj
9:12
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Trójkowy punkt techniczny
Prowadzi: Paweł Turski
Data emisji: 11.02.2022
Godzina emisji: 13.16
pr