more_horiz
PR24 Portal
Section05

Andrzej Nowak

Giedroyc i inni – programy polskiej polityki wschodniej na emigracji

"Partnerstwo z Rosją tak, ale nie kosztem wspólnych sąsiadów. Kto chce uniknąć konfliktów, musi uznać ich niepodległość" - tak Jerzy Pomianowski, publicysta, tłumacz, redaktor naczelny pisma "Nowaja Polsza", opisał w skrócie ideę wschodnią powstałą w kręgu "Kultury" paryskiej Jerzego Giedroycia - pisma, którego Jerzy Pomianowski był współpracownikiem.
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak Andrzej Nowak historia Polski Jerzy Giedroyc

Gomułka i Chruszczow. Próba poluzowania sowieckiego gorsetu

Rankiem, 19 października 1956 roku, radzieckie oddziały stacjonujące w Polsce w marszu na Warszawę znajdowały się już 150 km od stolicy celem przeprowadzenia wojskowej interwencji. Nikita Chruszczow, I sekretarz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, chciał wymusić na komunistach polskich rezygnację z wyboru Władysława Gomułki na I sekretarza Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak PRL historia Polski Władysław Gomułka PZPR Andrzej Nowak Nikita Chruszczow

Drugi sowiecki podbój Polski (1944-1945)

W 1944 roku Sowieci rozpoczęli ponowny podbój Polski. Jego efektem było zainstalowanie w naszym kraju sterowanych z Moskwy władz. - Tym razem był to jednostronny rozbiór Polski. Wszystko zagarnęła jedna siła polityczna umiejscowiona na Kremlu. W tym sensie był to raczej powrót do czasów Piotra I, a nie Katarzyny. Piotr I miał koncepcję, by całą Rzeczpospolitą objąć swoimi wpływami - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski Dorota Truszczak Andrzej Nowak Związek Sowiecki

Pakt Ribbentrop-Mołotow. Jak wpłynął na historię Polski?

Diabelski pakt, udana próba podpalenia pokoju na świecie, przebudowania starego porządku, wprowadzenia na salony Rosji sowieckiej - tak nazywają historycy zawarty 23 sierpnia 1939 roku w Moskwie między Hitlerem i Stalinem pakt o nieagresji, czyli pakt Ribbentrop-Mołotow, zwany tak od nazwisk podpisujących go przedstawicieli obu krajów. 
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak II wojna światowa Andrzej Nowak pakt Ribbentrop-Mołotow Rosja Niemcy

Józef Piłsudski i jego polityka międzynarodowa. Plan polskiej ofensywy na Moskwę

Rzeczpospolita odradzała się po 123 latach zaborów, ale bez ustalonej granicy wschodniej, o którą Polacy musieli już niebawem walczyć. - Piłsudski świadomie wykorzystywał rok 1919 jako czas przygotowania wielkiej próby uzyskania przez Polskę geopolitycznej suwerenności w tej części Europy - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak. Czy polscy politycy brali pod uwagę rozpoczęcie ofensywy na Moskwę?
Zobacz więcej na temat:  Józef Piłsudski historia Polski Dorota Truszczak Andrzej Nowak

Republika rosyjska i bolszewicy wobec Polski

Car Mikołaj II Romanow w dniu 15 marca 1917 roku abdykował w obliczu rewolucji lutowej w Rosji, w trzecim roku wyczerpującej Wielkiej Wojny. - Upadek caratu wynikał przede wszystkim z faktu zmęczenia społeczeństwa rosyjskiego wojną trwającą już trzy lata. Miliony poddanych cara straciło życie, zdrowie lub trafiło do niewoli austriackiej czy niemieckiej - mówi w audycji "Historia żywa" historyk prof. Andrzej Nowak. 
Zobacz więcej na temat:  Rosja historia Polski bolszewicy Dorota Truszczak Andrzej Nowak

Spór o drogi do Niepodległej, wybuch I wojny światowej i nowa polityka Rosji

Na początku XX wieku orientacja prorosyjska i proaustriacka, dwie główne orientacje polityczne i niepodległościowe, widziały odrodzenie Rzeczypospolitej w starciu zaborców - Rosji, Prus i Austrii - w przyszłej ogólnoeuropejskiej wojnie. Dlaczego każda z opcji stawiała na innego zwycięzcę? Która z nich miała wówczas rację?
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak Andrzej Nowak historia Polski Józef Piłsudski

Socjaliści i narodowcy. Dwie odpowiedzi Polaków na carską dominację w Królestwie Polskim

Kiedy w 1879 roku powstała "Narodna Wola", rosyjska organizacja rewolucyjna dążąca do obalenia caratu, Józef Piłsudski miał 12 lat. Dwa lata później, 13 marca 1881 roku, w wyniku zamachu narodników zginął od bomby rzuconej przez Polaka Ignacego Hryniewieckiego car Aleksander II. W 1885 roku przyszły marszałek podjął studia medyczne na Uniwersytecie w Charkowie i znalazł się w orbicie wpływów "Narodnej Woli".
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak Andrzej Nowak historia Polski Józef Piłsudski Roman Dmowski

Rusyfikacja i represje w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym

Rusyfikacja i represje wobec mieszkańców Królestwa Polskiego i ziem zaboru rosyjskiego po powstaniu styczniowym (1863-64 roku) oraz minimalizm pozytywistów. O tym mówiliśmy w dwudziestej piątej odsłonie "Historii Żywej" poświęconej przez najbliższe miesiące wielowiekowym relacjom Polski z naszym wschodnim sąsiadem: od Rusi po Rosję.
Zobacz więcej na temat:  Andrzej Nowak Dorota Truszczak historia Polski Rosja Powstanie Styczniowe

Powstanie styczniowe. Ostatni zryw Rzeczypospolitej "Trojga Narodów"

"Za wszystkie męki Polski, męki Litwy, w imieniu wszystkich naszej Rusi mąk, do bitwy bracia, do śmiertelnej bitwy. Zwyciężym, jeśli nie opuścim rąk" - śpiewali przy ogniskach, w obozowiskach uczestnicy powstania styczniowego skierowanego przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Ten zryw jest uważany za najdłużej trwający i najbardziej masowy ruch niepodległościowy w XIX wieku. I także bardzo krwawo stłumiony.
Zobacz więcej na temat:  Andrzej Nowak Dorota Truszczak historia Polski Powstanie Styczniowe

Spór o politykę margrabiego Aleksandra Wielopolskiego

Nowy car Rosji Aleksander II, 22 maja 1856 roku, odwiedził Warszawę. Władca był witany serdecznymi radosnymi okrzykami; zapewne mieszkańcy stolicy reagowali w ten sposób na reformy i odwilż. Car jednak podczas tej samej wizyty powiedział wprost, że Polska nie może liczyć na niepodległość. Swoją politykę rosyjski monarcha realizował za posrednictwem Aleksandra Wielopolskiego, którego do dziś jedni uważają za realistę, a inni za zdrajcę ideałów niepodległości.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski Aleksander II Dorota Truszczak Andrzej Nowak

Powstanie listopadowe i wojna 1831 roku. Jak do nich doszło?

Noc listopadowa, powstańcza gorączka, potem regularna wojna między Polską a Rosją, czyli powstanie listopadowe i wojna 1831 roku. Dlaczego trwająca prawie rok insurekcja upadła 21 października 1831 roku wraz z kapitulacją twierdzy Zamość? Czy zryw musiał się zakończyć klęską, represjami, ograniczeniem autonomii Królestwa Polskiego?
Zobacz więcej na temat:  historia Polski Powstanie Styczniowe Dorota Truszczak Andrzej Nowak Rosja Europa

Królestwo Polskie 1815-1830. Prof. Nowak: ulga po latach wojennego wysiłku i zniszczeń

Czy powstaniu Królestwa Polskiego w 1815 roku towarzyszył taki sam entuzjazm jak powstaniu Księstwa Warszawskiego za czasów Napoleona? - Budziło to ulgę - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak. Polacy nie traktowali cara Aleksandra I jako zbawiciela, ponieważ cały czas mieli w pamięci tragiczne doświadczenia związane z Rosją.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski Rosja Dorota Truszczak Andrzej Nowak

Napoleon Bonaparte i Aleksander I. Który z nich dawał nadzieje na odzyskanie Polski?

Z kim były związane historyczne nadzieje na odzyskanie Polski? Z Napoleonem Bonaparte, przywódcą rewolucyjnej Francji, czy z Aleksandrem I, carem imperium rosyjskiego w latach 1801-1814? - Rywalizacja Napoleona z Aleksandrem otworzyła pewnego rodzaju przetarg na sprawę polską. W odpowiedzi na Księstwo Warszawskie Aleksander również musiał coś dać Polakom - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski Rosja Francja Napoleon Bonaparte Dorota Truszczak Andrzej Nowak

Powstanie Kościuszkowskie i III rozbiór Polski

Nadworny poeta carycy Katarzyny II Wasilij Pietrow uczcił II rozbiór Polski z jesieni 1793 roku, tym razem tylko z udziałem Prus, specjalnym poematem zatytułowanym "Z okazji przyłączenia polskich prowincji". Natomiast imperatorowa uzasadniała wobec świata kolejny rozbiór Rzeczypospolitej tym, iż Polska to drugie obok Francji gniazdo rewolucyjne w Europie. 
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak Andrzej Nowak Tadeusz Kościuszko rozbiory Polski historia Polski

Król Staś i caryca Katarzyna II. Co doprowadziło do porwania senatorów?

Czy Stanisław August Poniatowski był bohaterem, czy zdrajcą? O to spierają się pokolenia historyków, ilekroć pada jego nazwisko. Ostatni król Polski został osadzony na tronie z rozkazu swojej byłej kochanki - carycy Katarzyny II - w 1764 roku i był wobec niej bardzo uległy. Jakie relacje łączyły Królestwo z Imperium Rosyjskim?
Zobacz więcej na temat:  Stanisław August Poniatowski caryca Katarzyna II historia Polski Rosja Dorota Truszczak Andrzej Nowak