Skamander. Radość wolności, manifestacja młodości
- Skamandryci wymietli swoich poprzedników, wymietli starą poezję Młodej Polski, która się już wyczerpała - mówił o grupie poetyckiej, której powstanie zbiegło się z odzyskaniem przez Polskę niepodległości dr Marek Gumkowski.
2024-12-06, 05:50
6 grudnia 1919 roku odbył się pierwszy publiczny występ grupy Skamander. Swoją nazwę poeci wzięli ze strofy z "Akropolis" Stanisława Wyspiańskiego: "Skamander połyska, wiślaną świetląc się falą".
Winieta czasopisma "Skamander", źr. Wikimedia Commons/dp Skamandra tworzyło w zasadzie pięciu poetów: Jarosław Iwaszkiewicz, Jan Lechoń, Antoni Słonimski, Julian Tuwim i Kazimierz Wierzyński. Grupa zaczęła formować się wśród studentów Uniwersytetu Warszawskiego już w czasie I wojny światowej wokół czasopisma "Pro Arte et Studio".
Posłuchaj
REKLAMA
Poeci odrodzonej Polski
Formalne powstanie grupy zbiegło się z odrodzeniem Polski. - To, co zrobili Skamandryci, to zdystansowanie się wobec polskiego modernizmu, Młodej Polski - wyjaśniał w audycji Michała Montowskiego z cyklu "Kultura w Radiowej Jedynce" dr Marek Gumkowski, literaturoznawca. - Zdystansowali się od zapatrzonego w siebie, indywidualistycznego, smęcącego poety.
Choć, w przeciwieństwie do grup awangardowych początku XX w., Skamandryci nie opracowali nigdy programu, to można doszukać się w ich twórczości elementów wspólnych. Poezja Skamandrytów z jednej strony wyrażała zachłyśnięcie się wolnością i zrzucenie narodowowyzwoleńczego brzemienia, z drugiej cechowała się dążeniem do zrozumienia i uczestnictwa w otaczającej rzeczywistości. Członkowie grupy nie stronili od odwoływania się do twórców poprzednich epok.
REKLAMA
Demokratyzacja poezji
Dążenie do demokratyzacji odrodzonego państwa natchnęło członków grupy: Skamandryci ze swojej działalności uczynili zawód, a twórczość miała trafiać do zwykłych ludzi. Poeci ze Skamandra występowali w warszawskiej kawiarni Picador, w której działalność grupy została zainicjowana 29 listopada 1919.
- Na jednym z pierwszych pikadorejskich spotkań Tuwim deklamował parodię wiersza "Nie rusz Andziu tego kwiatka". To była po prostu zabawa, to nie były jakieś napuszone wystąpienia polityczne - wyjaśniał literaturoznawca.
W trakcie największej aktywności grupy (1920-28) ich trybunę stanowiło czasopismo "Skamander". Miesięcznik ukazywał się ponownie w latach 1935-39.
REKLAMA
Rozpad Skamandra
Entuzjazm niepodległościowy Skamandrytów, który łączył grupę, zaczyna zanikać się wraz z zabójstwem prezydenta Narutowicza w 1922 roku. Podziały między poetami pogłębiały się stopniowo na tle stosunku do wydarzeń politycznych: przewrotu majowego w 1926 roku, czy rozpadu obozu sanacyjnego po śmierci Piłsudskiego w 1935 roku.
Grupa, której pragnieniem było uczestnictwo i afirmacja życia w odrodzonej Polski, nie wytrzymała wewnętrznych kryzysów, które zaczęły gnębić Rzeczpospolitą.
bm
REKLAMA
REKLAMA