Niezwykłe odkrycie archeologiczne w Brzegach

Rzeczniczka kieleckiego Oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (to na zlecenie tej instytucji pracują archeolodzy) Małgorzata Pawelec-Buras podkreśliła, że diadem odkryty w miejscowości Brzegi koło Jędrzejowa (woj. świętokrzyskie) był pojedynczym znaleziskiem i konieczne są jeszcze dokładne badania dotyczące jego pochodzenia.

Jak podkreślił właściciel firmy prowadzącej prace archeologiczne w Brzegach Igor Maciszewski, diadem musi być poddany badaniom, które m.in. dokładnie określą właściwości materiału, z jakiego został wykonany i pozwolą na podanie wieku przedmiotu. Obiekt zostanie też poddany konserwacji. - To nie jest znalezisko funkcjonujące w jakimś kontekście, tylko przypadkowe. Diadem nie został odkryty np. w grobie. Prawdopodobnie mógł się znaleźć w tym miejscu później, w różny sposób, choćby po wylaniu rzeki - wskazał.

To może być trzeci tego typu obiekt

Diademy to rzadko odkrywane zabytki z wczesnej epoki brązu. Są to ozdoby wykonane z brązu w formie taśmy, zdobionej metodą puncowania, czyli wyciskania tzw. puncą (wybijakiem) punkcików, tworzących na diademie układy wzorów. Przypuszcza się, iż były noszone przez osoby o wysokim statusie społecznym. Wyroby z brązu posiadały bardzo dużą wartość materialną.

Zabytek z Brzegów wykonano z szerokiej na ok. 13-15 cm, cienkiej blachy brązowej, zakończonej z obu stron rurkowatym zawinięciem. W centralnej części diademu można zobaczyć zdobienie w kształcie krzyża - kółko z czterema odchodzącymi od niego promieniami. Według badaczy, równoramienny krzyż spotykany na tego rodzaju ozdobach można interpretować jako symbol kultu Słońca.

Ze wstępnego raportu archeologów wynika, że to może być trzeci diadem z terytorium kultury trzcinieckiej (1750-1200 r. p. n.e.). Ich zdaniem, zabytek można łączyć z kulturą trzciniecką, ponieważ znaleziono go na terenie osady tej kultury i wykonano w stylistyce związanego z kulturą trzciniecką diademu z Dratowa (woj. lubelskie). Kolejny tego typu okaz znaleziono w miejscowości Wojdal (woj. kujawsko-pomorskie) w zespole grobowym.

***

Kultura trzciniecka należy do większego zespołu kulturowego Trzciniec-Komarów-Sośnica. Właściwa kultura trzciniecka, nazwana od stanowiska Trzciniec (woj. lubelskie), występowała ok. XVI-XIII w. p.n.e. i obejmowała dorzecze górnej i środkowej Wisły, górnej Warty i Noteci, dorzecze Bugu i Narwi, sięgając na zachodnie Polesie i zachodni Wołyń.

Większość znalezisk kultury trzcinieckiej pochodzi z osad, na które składały się krótkotrwałe obozowiska, jak również małe i duże osady ze stałą zabudową, gdzie zachowały się ślady ziemianek i jam gospodarczych. Przedstawiciele tej kultury, w zależności od środowiska geograficznego, zajmowali się rolnictwem, hodowlą lub zbieractwem i łowiectwem.

PAP, kk