Maciej Grabowski mijał się z prawdą zeznając przed komisją ds. VAT? Maciej Horała pokazał dokumenty

Posłuchaj

Maciej Grabowski, b. wiceminister finansów ws. wyłudzeń VAT w zakresie elektroniki (źr. IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

- Zmiany koniunktury, struktury PKB i zdarzenia jednorazowe były traktowane w MF jako główne przyczyny fluktuacji w dochodach z VAT - zeznał przed komisją śledczą ds. VAT były wiceminister finansów Maciej Grabowski.

Jak mówił, przypomina sobie dyskusje wewnątrz Ministerstwa Finansów na temat rozbieżności między projekcjami a rzeczywistymi wpływami z podatków.

- Dyskutowaliśmy, szczególnie gdy dochody spadały, czym to można wyjaśnić - mówił. Jak stwierdził, wskazywano trzy główne powody zmian: zmiany koniunktury, struktury PKB i jednorazowe zdarzenia.

Jak dodał były wiceminister, pamięta rozmowy z 2009 roku i hipotezę, że spadek wpływów jest spowodowany jednorazową zmianą systemową, taką jak skrócenie okresu zwrotów VAT. Podkreślał, że wpływ koniunktury na dochody od początku był uważany za jedną z najistotniejszych przyczyn fluktuacji.

Grabowski zeznał też, że tematem rozmów były również zmiany struktury PKB, np. wzrost eksportu netto i przełożenie tego na dochody z VAT albo np. zmiany w orzecznictwie NSA, skutkujące np. uzyskaniem prawa do zwrotów przez jednostki samorządu. Były wiceminister dodał, że w dyskusjach nie wiązano sygnałów z branż o wyłudzeniach z dochodami do budżetu.

- Wydawało nam się, że inne czynniki mają większy wpływ na dochody z VAT - stwierdził.

Elektronika i VAT

- Nie uzyskaliśmy potwierdzenia kontroli skarbowej, że elektronika jest branżą narażoną na oszustwa podatkowe - powiedział przed komisją śledczą ds. VAT były wiceminister finansów Maciej Grabowski.

Świadek pytany, dlaczego w 2013 roku na liście towarów objętych mechanizmami uszczelniającymi nie znalazła się elektronika, powiedział, że resort nie miał potwierdzenia jednostek kontroli skarbowej, że elektronika jest branżą narażoną na oszustwa podatkowe.

Przyznał, że owszem, były "jakieś sygnały", ale - jak zaznaczył po raz kolejny w swoich czwartkowych zeznaniach - każda "nadzwyczajna legislacja w poszczególnej branży wymaga staranności". Potwierdził, że on osobiście podjął decyzję, żeby elektronika nie znalazła się na liście towarów objętych miesięcznym rozliczeniem. Dodał, że odbyło się to po weryfikacji wewnątrzresortowej.

Na pytanie, kiedy posiadł wiedzę, że w Polsce jest problem z wyłudzeniami zwrotów podatku VAT i z tzw. karuzelami, powiedział, że ogólną wiedzę miał już w 2009 roku, czyli mniej więcej po pół roku od przyjścia do resortu.

Świadek zeznał, że wiedział również, że oszuści przerzucają się z branży do branży, by kontynuować proceder w momencie, gdy w jakimś miejscu systemu następowało uszczelnienie. Dodał, że czasami wnioski przedstawicieli organizacji sektorowych "nie były zasadne".

Grabowski był wiceministrem finansów w rządzie PO-PSL w latach 2008-2013, w latach 2013-2015 pełnił funkcję ministra środowiska.

"Solidarna odpowiedzialność"

- Solidarna odpowiedzialność nie była idealnym rozwiązaniem do walki z wyłudzeniami VAT na paliwach - stwierdził były wiceminister finansów Maciej Grabowski. 

Mechanizm został wprowadzony wraz z nowelizacją ustawy o VAT w październiku 2013 roku i objął między innymi paliwa.

Polegał na odpowiedzialności przedsiębiorcy za ewentualne zaległości w podatku VAT swojego kontrahenta. Jednak przedsiębiorca może być wyłączony z solidarnej odpowiedzialności, jeśli złoży kaucję gwarancyjną.

Wiceprzewodniczący komisji z ramienia PiS Kazimierz Smoliński zwrócił uwagę, że kaucję wpłacali też przestępcy podatkowi, a dzięki temu byli wiarygodni dla uczciwych firm. Zapytał, czy świadek wiedział o tym.

Maciej Grabowski przyznał, że z perspektywy czasu solidarna odpowiedzialność okazała się niedoskonała, choć dodał, że wówczas oczekiwała jej także branża paliwowa.

Wcześniej były wiceminister finansów powiedział, że ze skali wyłudzeń VAT w obrocie paliwami zdał sobie sprawę mniej więcej w drugiej połowie 2012 roku. Maciej Grabowski pełnił swoją funkcję w latach 2008-2013. 

Sprawa odwróconego VAT

Przewodniczący sejmowej komisji śledczej ds. VAT Marcin Horała spytał byłego wiceministra finansów o odwrócony VAT na prawa emisji CO₂.

- To była głośna sprawa w skali Europy. We Francji zawieszono działanie giełdy, która handlowała tymi certyfikatami, bo się okazało, że 80 proc. obrotu jest fikcyjne - zresztą wygenerowane przez firmę z Polski - dopytywał. - Szybko wprowadzono - gasząc ten pożar na poziomie unijnym - możliwość wprowadzenia odwróconego VAT na CO₂ przez kraje członkowskie bez derogacji. Przewodniczący dodał, że bardzo szybko większość krajów UE "w ciągu miesiąca czy dwóch taki odwrócony VAT na CO₂ wprowadziła, były dwa państwa, które tego nie wprowadziły - to były Polska i Włochy".

Horała pytał, kiedy do Grabowskiego dotarło, że jest problem europejski z VAT-em od emisji gazów cieplarnianych, "jest nowelizacja dyrektywy i dużo krajów wprowadziło już odwrócony VAT na CO₂" - dodał.

Grabowski odpowiedział, że nie jest w stanie powiedzieć, "po 10 czy 11 latach", kiedy dowiedział się o sprawie. - Pamiętam, że była zmiana dyrektywy, bo to był zakres moich obowiązków, żeby zmiany dyrektywy śledzić i wiedzieć, co tam się dzieje. (...) Nie wiem, czy to było w 2009, 2010 - nie pamiętam tego - odpowiedział.

Horała doprecyzował, że chodzi mu o dyrektywę z 16 marca 2010 roku, która weszła w życie 9 kwietnia 2010. - W Polsce w czerwcu prof. Martini i inni profesorowie robią apel (do rządu w tej sprawie - PAP), są artykuły. Projekt rządowy jest 12 grudnia 2010 roku. Wchodzi w życie 1 kwietnia 2011 roku jako jedno z ostatnich państw europejskich - dodał Horała. 

Przesłuchania komisji ds. VAT

Do tej pory komisja śledcza ds. VAT przesłuchała kilkudziesięciu świadków. Jako pierwszy, we wrześniu ubiegłego roku, zeznawał były wiceminister finansów w latach 1992-1996 Witold Modzelewski, a ostatnio zeznawał prezes Hutniczej Izby Przemysłowo-Handlowej Stefan Dzienniak.

Komisja śledcza ds. VAT została powołana na początku lipca 2018 roku. Ma zbadać i ocenić prawidłowość działań rządów PO-PSL związanych z zapewnieniem dochodów z VAT i akcyzy oraz ewentualne zaniedbania w tym zakresie. Bada okres od grudnia 2007 do listopada 2015 roku.

Zgodnie z uchwałą Sejmu powołującą komisję, jej prace mają odnosić się w szczególności do działań, zaniedbań i zaniechań m.in. członków rządu, "w szczególności ministra właściwego do spraw budżetu, finansów publicznych i instytucji finansowych i podległych mu funkcjonariuszy publicznych".

dcz, agkm