75 lat temu człowiek przekroczył barierę dźwieku

Osiągnięcie prędkości zbliżonej do prędkości dźwięku skutkowało problemami ze sterownością samolotu, który szczególnie w pierwszych próbach miał tendencję do niekontrolowanego lotu nurkowego zwiększającego jego prędkość, co zazwyczaj kończyło się śmiercią pilota.

Dopiero amerykański as myśliwski z okresu II wojny światowej, mający na swoim koncie wiele strąceń wrogich samolotów, generał dywizji Chuck Yeager dokonał tego wyczynu nie ponosząc uszczerbku na zdrowiu. Samolot, na którym tego dokonał - Bell X-1, był jednym z kilku uczestniczących w programie badawczym NACA (Narodowa Komisja Doradztwa Lotniczego) nad stworzeniem samolotu rakietowego. Nie był to jednak jedyny taki samolot. Kroniki informują o locie samolotem F-86 Sabre, na którym George Welch już dwa tygodnie wcześniej osiągnął prędkość naddźwiękową, ale osiągnięcie to nie zostało odpowiednio zmierzone i uznano je za niezweryfikowane. Dopiero Yeager oficjalnie pokonał barierę dźwięku w locie poziomym.

Yeager jako pilot doświadczalny amerykańskich sił zbrojnych próbował w późniejszych latach, od roku 1953, osiągnąć dwukrotną prędkość rozchodzenia się fali dźwiękowej. Prędkości takie mają swoją skrótową nazwę - Ma - czyli macha. Prędkość ta wynosi w powietrzu o temperaturze 15°C dokładnie 340,3 m/s (1225 km/h) i jest określana mianem prędkości rozchodzenia się fali dźwiękowej. Co ciekawe, wraz ze wzrostem temperatury prędkość fali dźwiękowej też rośnie Pierwszym, który osiągnął 2 Ma był jednak Scott Crossfield na samolocie Douglas Skyrocket.

Yeager nazwał testowany samolot imieniem swojej żony - "Glamorous Glennis", co tłumaczy się jako "Olśniewająca Glennis". Samolot ten był napędzany silnikiem rakietowym i na wysokości powyżej 13 tysięcy metrów (dokładnie 13 115 m) osiągnął prędkość 1126 km/h czyli 1,06 macha. Wartość ta związana była z panującą na tej wysokości temperaturą, znacznie niższą od określanych wcześniej 15 °C. W związku z tym prędkość fali dźwiękowej była też znacząco mniejsza. W historii prób przekroczenia bariery dźwięku swoje miejsce zajmuje też niemiecki pilot Hans Guido Mutke, który twierdził, że jako pierwszy przekroczył barierę dźwięku. Wyczynu tego miał dokonać 9 kwietnia 1945 roku na samolocie Messerschmitt Me 262. Osiągnięcie to nie może być jednak uznane, bo nie zostało odpowiednio zmierzone.

REKLAMA

PP