Słynne babcie w dziejach świata. Jedna z nich pobiła rekord swojego dziadka...
... i jej imieniem nazwano całą epokę. Inna, najbardziej wpływowa cesarzowa X wieku, rządziła w imieniu wnuka i została świętą Kościoła. Z kolei najdłużej panująca królowa Francji, rodem z Polski, doczekała się trzech wnuków na francuskim tronie.
2025-01-21, 06:00
Królowa Wiktoria
Jej imieniem nazwano całą epokę. Królowa Wiktoria zasiadała na brytyjskim tronie przez sześćdziesiąt trzy lata. Tym samym pobiła rekord swojego dziadka Jerzego III Hanowerskiego (rządził w latach 1760-1820). Z kolei Wiktorię pod tym względem pokonała dopiero jej praprawnuczka królowa Elżbieta II, która panowała w Wielkiej Brytanii przez siedem dekad.
Okres rządów Wiktorii wiążę się z rozwojem Wielkiej Brytanii – tak pod względem ekspansji terytorialnej, jak i przemian społecznych, przemysłowych, technologicznych i politycznych. Epoka wiktoriańska kojarzy się także konserwatywną moralnością, której przestrzegała para królewska. Moralne prowadzenie się w połączeniu z długimi, stabilnymi rządami zaowocowały wzrostem popularności rodziny monarszej.
Królowa Wiktoria w wieku 80 lat. Aut. Heinrich van Angeli. Fot. Wikimedia commons/dp Królowa Wiktoria na tron wstąpiła w wieku 18 lat. Trzy lata później wyszła za swojego kuzyna księcia Alberta, który wspierał ją w rządzeniu ogromnym imperium. Prywatnie para również tworzyła udany związek. Przez ponad dwadzieścia lat małżeństwa (Albert zmarł w 1861 r.) doczekali się aż 9 dzieci. Wielu spośród jej kilkudziesięciu wnuków i prawnuków zasiadło na tronach w całej Europie, m.in. w Wielkiej Brytanii, Norwegii, Bułgarii, Grecji czy Hiszpanii. Z tego względu nazywana była "babcią Europy".
Jej wnukiem był np. cesarz niemiecki Wilhelm II, a wnuczka Alicja Hessen-Darmstadt wyszła za cara Mikołaja II. Królowa zmarła w 1901 roku. Nie doczekała więc wybuchu I wojny światowej, gdy jej wnukowie lub mężowie jej wnuczek stanęli do walki naprzeciw siebie.
REKLAMA
Królowa Wiktoria wraz z brytyjską rodziną królewską na grafice autorstwa Matthew White'a Ridleya. Fot. domena publicznaŚwięta Adelajda
Jedna z najbardziej wpływowych kobiet X-wiecznej Europy, cesarzowa, święta Kościoła katolickiego i babcia jednego z najbardziej znanych władców tego okresu.
Przyszła na świat w 931 roku jako córka Rudolfa II, króla Burgundii. W 947 roku wyszła za włoskiego króla Lotara. Owocem bardzo krótkiego małżeństwa (Lotar zmarł po trzech latach) była córka Emma, która poślubiła króla Franków Zachodnich, również Lotara. Ich syn, Ludwik V Gnuśny, panował nad państwem zachodniofrankijskim w latach 986-987. Nim jednak Adelajda została babcią frankijskiego króla, królem niemieckim został jej inny, dużo bardziej, znany wnuk – Otton III.
Królowa po śmierci Lotara wyszła ponownie za mąż, tym razem, już w 951 roku za Ottona I, władcę niemieckiego. W 962 roku jej mąż został koronowany na cesarza rzymskiego, a Adelajda została cesarzową. Królem niemieckim oraz cesarzem był także ich syn Otton II. Gdy zmarł, królem niemieckim obrano jego syna, a wnuka Adelajdy, trzyletniego Ottona III. W imieniu nieletniego władcy rządziła początkowo jego matka – Teofano – a po jej śmierci w 991 roku, regentką została Adelajda.
Babcia króla rządziła do 995 roku, gdy Otton III osiągnął pełnoletniość. Po koronacji cesarskiej wnuka rok później, Adelajda wycofała się z życia politycznego i poświęciła się modlitwie, fundowaniu kościołów i klasztorów. Zmarła w 999 roku.
REKLAMA
Z państwem polskim związany był nie tylko wnuk Adelajdy, Otton III, ale także jej prawnuczka, Rycheza, która wyszła za drugiego polskiego króla - Mieszka II.
Rzeźba św. Adelajdy w katedrze w Miśni (Niemcy). Fot. Polona.pl Maria Leszczyńska
Maria Leszczyńska herbu Wieniawa (1703-1768), córka polskiego króla Stanisława Leszczyńskiego (1677-1766), jako żona Ludwika XV (1710-1774) w latach 1725-1768 zapamiętana została m.in. jako najdłużej panująca królowa w dziejach Francji. Z królem Ludwikiem spłodziła dziesięcioro dzieci, z których tylko dwoje miało swoje potomstwo. Z punktu widzenia monarchii najważniejszy był syn Ludwik Ferdynand de France (1729-1765), delfin Francji, któremu nie dane było objąć tronu po ojcu, ponieważ przedwcześnie zmarł.
Królami było za to po kolei trzech synów Ludwika Ferdynanda - czyli trzech wnuków Marii: Ludwik XVI (1754-1793), Ludwik XVIII (1755-1824) oraz Karol X (1757–1836). Jej wnuczka Clotilde de France (1759-1802) jako żona Karola Emanuela Sardyńskiego była przez kilka lat królową Królestwa Sardynii.
Dzieci jednej z dwóch najstarszych córek Leszczyńskiej, Louise-Élisabeth de France (1727-1759), związały się z dworem hiszpańskim i przede wszystkim austriackim. Wnuczka Marii Maria Luiza Parmeńska (1751-1819) była żoną króla hiszpańskiego Karol IV (1748-1819), a Izabela Maria Parmeńska (1741-1763) wyszła za mąż za przyszłego cesarza Józefa II Habsburga (1741-1790). Z kolei wnuk Ferdinand de Bourbon (1751-1802) poślubił siostrę Józefa Marię Amalię Habsburg (1746–1804).
REKLAMA
To nie koniec koligacji, bowiem Inna siostra Józefa - Maria Antonina Austriaczka (1755-1793) - została żoną Ludwika XVI. I podzieliła tragiczny los dwojga wnucząt Marii Leszczyńskiej, które zostały stracone na gilotynie: oprócz króla Ludwika XVI rewolucjoniści dokonali egzekucji na Élisabeth de France (1764-1794), córce delfina Ludwika Ferdynanda.
Maria Leszczyńska - kopciuszek na francuskim dworze
Portret królowej Francji Marii Leszczyńskiej z 1753 r. Wnuk Marii – Ludwik August poślubił arcyksiężniczkę austriacką – Marię Antoninę, która w przyszłości została ostatnią królową Francji. Źr. Wikipedia/domena publiczna Babcie z Plaza de Mayo
W dziejach świata zapisały się nie tylko babcie dzierżące władzę, lecz także takie, które przeciwstawiały się dyktaturze, zbrodni i rządom bezprawia. W 1977 roku powstała w Argentynie organizacja, która sama siebie ochrzciła Asociación Civil Abuelas de Plaza de Mayo, czyli Obywatelskie Stowarzyszenie Babcie z Plaza de Mayo. Nazwa ta pochodzi od głównego placu miejskiego w Buenos Aires, gdzie kobiety protestowały przeciw działaniom wojskowej junty, która w epoce tzw. brudnej wojny w Argentynie (1976-1982) prowadziła brutalną politykę terroru wobec obywateli podejrzewanych o nieprzychylność względem władz.
REKLAMA
Jedną ze szczególnie okrutnych represji było wówczas odbieranie "niepokornym" matkom niemowląt i małych dzieci w ramach procederu nielegalnych adopcji. Ponieważ w dużej części przypadków wojskowa junta mordowała oboje rodziców dzieci, poszukaniem utraconych wnuków zajęły się ich babcie. Odnajdywanie dzieci, ze wsparciem laboratoriów genetycznych, to główny cel Babć z Plaza de Mayo. Poza tym organizacja dąży do ustanowienia prawa przeciwdziałającemu tego typu zbrodniom w przyszłości oraz postawienia winnych przed sądem.
Znakiem rozpoznawczym Babć z Plaza de Mayo - oraz siostrzanego stowarzysenia Matki z Plaza de Mayo (Asociación Madres de Plaza de Mayo) - są białe chusty noszone na głowach. Symboliczne chusty są również wymalowane białą farbą na chodniku placu Plaza de Mayo.
Matki i Babcie z Plaza de Mayo na wspólnym Marszu Oporu" w 2010 roku. Fot. PAP/EPA/Luis Zabreg th/mc
REKLAMA