Zełenski już na Florydzie. Zmiana planów, rozmowy z Trumpem odbędą się wcześniej

Spotkanie Trumpa i Zełenskiego na Florydzie

Pierwoatnie podawano, że początek spotkania na Florydzie około godziny 21.00 czasu polskiego. Obecnie Biały Dom informuje, że zacznie się ono wcześniej o 19 polskiego czasu (13 miejscowego czasu, 20 w Kijowie). 

Harmonogram Białego Domu wskazuje, że o godzinie 13:00 czasu lokalnego Trump weźmie udział w dwustronnym spotkaniu z prezydentem Ukrainy - zauważają ukraińskie media, na przykład portal Ukraińska Prawda, powołując się na serwis agregujący komunikaty Białego Domu. Spotkanie prezydentów odbędzie się w Palm Beach na Florydzie w rezydencji Trumpa Mar-a-Lago.  Delegacja ukraińska jest już w USA.

W skład delegacji ukraińskiej wchodzą: sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Rustem Umerow, minister gospodarki Ołeksij Sobolew, szef Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Ukrainy Andrij Hnatow, doradca Kancelarii Prezydenta Ołeksandr Bewz i wiceminister spraw zagranicznych Serhij Kysłycia. USA oprócz Donalda Trumpa reprezentować będą między innymi: specjalny wysłannik prezydenta Steve Witkoff oraz zięć Trumpa Jared Kushner.

Przez ostatnie dni Rosja przeprowadzała zmasowane ataki na ukraińskie miasta, w tym na Kijów. W trudnej sytuacji jest Odessa, od kilkunastu dni stale atakowana przez Moskwę. Codziennie są ofiary śmiertelne ataków Rosji i ranni. Kreml celowo niszczy infrastrukturę cywilną, pozbawiając tysiące osób prądu i ogrzewania.

Rozmowy na temat planu pokojowego

Nie wiadomo czy dojdzie do podpisania umów, bo kilka punktów planu wciąż pozostaje nieuzgodnionych. W drodze do USA Wołodymyr Zełenski wylądował w Kanadzie, tam przeprowadził online konsultacje z europejskimi liderami.

 Po telekonferencji w rozmowie z dziennikarzami podkreślał, że 90 procent 20 punktowego planu już jest uzgodnione z Amerykami. Wśród newralgicznych i wciąż niedopracowanych kwestii wymienił sprawy terytoriów, zaporoskiej elektrowni atomowej, kwestie ekonomiczne i gwarancje bezpieczeństwa. Jak podkreślał, Ukraina chce, aby gwarancje były całkowicie zrozumiałe, ale też istotne jest to, kiedy je otrzyma, bo muszą one być jednoczesne z zakończeniem wojny, aby wiedzieć, że Rosja nie rozpocznie znowu agresji.

Kijów chce zobowiązania USA na wzór artykułu 5 NATO w razie kolejnej rosyjskiej agresji, ale też utrzymania 800 tysięcznej armii, w kwestii terytoriów zaś zamrożenia linii frontu. Na ewentualne porozumienia musi przystać Rosja. Tymczasem w ocenie ukraińskich władz i wielu obserwatorów sytuacji, Kreml wciąż dąży do przedłużenia działań wojennych.

Ostatnie rundy negocjacji miały miejsce w poprzedni weekend, kiedy wysłannik prezydenta USA ds. misji pokojowych Steve Witkoff i zięć Trumpa Jared Kushner odbyli osobne rozmowy w Miami z ukraińskimi negocjatorami, na których czele stał sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Rustem Umierow, oraz z przedstawicielami Kremla, wśród których był wysłannik Władimira Putina Kiriłł Dmitrijew. Zełenski rozmawiał też później telefonicznie z obydwoma przedstawicielami prezydenta USA, a w środę przedstawił nową, 20-punktową propozycję planu pokojowego opracowaną przez USA i która jest wynikiem konsultacji ze stronami konfliktu.

Doniesienia na temat planu pokojowego

Plan przewiduje m.in. ponowne potwierdzenie suwerennego statusu Ukrainy, zamrożenie wojny na obecnych liniach kontaktowych, solidny pakiet rozwojowy dla Ukrainy, działania na rzecz odbudowy kraju, przyspieszenie procesu zawarcia ukraińsko-amerykańskiego porozumienia o wolnym handlu oraz wybory w Ukrainie w jak najkrótszym możliwym terminie po zakończeniu wojny.

Ponadto w wywiadzie dla portalu Axios, a także po telekonferencji z przywódcami państw europejskich Zełenski zasygnalizował możliwość zgody na ustępstwa terytorialne, jednak zaznaczając, że wymagałoby to przeprowadzenia referendum na temat akceptacji całego planu. Referendum miałoby zostać przeprowadzone równocześnie z wyborami prezydenckimi. Ukraiński przywódca podkreślił jednak, że wymagałoby to co najmniej 60-dniowego zawieszenia broni.

Zełenski oświadczył, że wcale nie jest dla niego jasne, że Rosja jest gotowa, by zaakceptować plan pokojowy Trumpa. Powiedział też, że wciąż omawiany jest powojenny status okupowanej przez Rosję Zaporoskiej Elektrowni Atomowej. Mimo tych zastrzeżeń, Zełenski ocenił, że rozmowy weszły na "kolejny poziom" i że ma nadzieję na wypracowanie harmonogramu wdrażania porozumienia pokojowego.

Amerykańscy urzędnicy deklarowali optymizm przed spotkaniem, twierdząc, że w ostatnich tygodniach dokonano wielkich postępów. Zapewniali też, że USA są gotowe udzielić Ukrainie gwarancji bezpieczeństwa wzorowanych na zobowiązaniach sojuszniczych z artykułu 5. traktatu o NATO i że Biały Dom chce, by ratyfikował je Senat. Szczegóły tych gwarancji wciąż nie są znane i mają być jednym z głównych tematów rozmów.

Mimo wyrażanego przez urzędników optymizmu, sam Trump zdawał się tonować nastroje przed spotkaniem z Zełenskim. W piątkowym wywiadzie dla Politico zaznaczył, odnosząc się do nowego planu, że Zełenski "nic nie ma, dopóki on (Trump) tego nie zatwierdzi". Ocenił jednak, że dobrze mu pójdzie zarówno z Zełenskim, jak i Putinem.

Sam Putin w sobotę powiedział tymczasem, że według niego Kijów nie spieszy się z zakończeniem wojny i jeśli nie zrobi tego pokojowo, Rosja osiągnie swoje cele siłą. Swoje słowa wypowiedział po kolejnym zmasowanym bombardowaniu ukraińskich miast, w tym stolicy. Niedzielne spotkanie będzie dziewiątym spotkaniem obu przywódców twarzą w twarz oraz siódmym od czasu objęcia przez Trumpa prezydentury po raz drugi. Po raz pierwszy miejscem rozmów Trumpa i Zełenskiego będzie Floryda.

Liderzy UE po rozmowach z Zełenskim

"Ukraina potrzebuje konkretnych i pewnych gwarancji bezpieczeństwa" - to według premiera Donalda Tuska zgodne przekonanie uczestników telekonferencji przed spotkaniem Trump-Zełenski. W wideorozmowie wzięli udział, oprócz polskiego szefa rządu, przywódcy Ukrainy, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Włoch, Unii Europejskiej, NATO, Holandii, Kanady i państw skandynawskich.

"Takie gwarancje to także bezpieczniejsza Polska. Jutro po spotkaniu prezydentów USA i Ukrainy wracamy do rozmowy" - napisał w mediach społecznościowych Donald Tusk, odnosząc się do zaplanowanej rozmowy Wołodymyra Zełenskiego z Donaldem Trumpem na Florydzie w USA.

Uczestnik rozmów niemiecki kanclerz Friedrich Merz powiedział, że Wołodymyr Zełenski będzie miał pełne wsparcie europejskich przywódców przed rozmowami z Donaldem Trumpem. Zapowiedział, że przywódcy NATO i Unii Europejskiej będą koordynowali swoje wysiłki na rzecz "sprawiedliwego i trwałego pokoju na Ukrainie".

Szef Rady Europejskiej Antonio Costa uznał, że dla Ukrainy najlepszą gwarancją bezpieczeństwa będzie jej siła i bogactwo jako przyszłego członka Unii Europejskiej.

Wśród uczestników rozmowy był premier Szwecji Ulf Kristersson. Nawiązując do rozmów za oceanem, dodał, że jutro (niedziela 28.12) "ważny dzień".

"Wszyscy jednoczymy się w obronie Ukrainy i jej wysiłków na rzecz sensownego zakończenia wojny" - zaznaczył szef szwedzkiego rządu.

W przeddzień rozmów prezydentów Stanów Zjednoczonych i Ukrainy Wołodymyr Zełenski odwiedził Kanadę, gdzie rozmawiał z premierem Markiem Carneyem. Kanadyjski przywódca zobowiązał się przekazać Ukrainie pomoc gospodarczą o równowartości 1,8 miliarda dolarów.

20 punktów planu pokojowego (według PAP)

20-punktowy plan pokojowy dla Ukrainy będzie jednym z tematów spotkania prezydentów USA i Ukrainy Donalda Trumpa i Wołodymyra Zełenskiego, które w niedzielę odbędzie się na Florydzie w posiadłości i prywatnym klubie Trumpa Mar-a-Lago.
Zełenski powiedział, że uzgodnione zostało 90 proc. 20-punktowego planu pokojowego. Trump z kolei zapowiadał, że widzi sens spotkania z Zełenskim tylko wtedy, jeśli będzie widział szansę dopięcia porozumienia pokojowego.

Treść umowy:

1. Sygnatariusze potwierdzają, że Ukraina jest suwerennym państwem.

2. Dokument stanowi pełne i niepodważalne porozumienie o nieagresji między Rosją a Ukrainą. Utworzony zostanie mechanizm monitorowania linii konfliktu z wykorzystaniem bezzałogowych systemów nadzoru satelitarnego, zapewniający wczesne wykrywanie naruszeń.

3. Ukraina otrzyma gwarancje bezpieczeństwa.

4. Liczebność sił zbrojnych Ukrainy w czasie pokoju pozostanie na poziomie 800 tys. żołnierzy.

5. Stany Zjednoczone, NATO i europejskie państwa-sygnatariusze udzielą Ukrainie gwarancji „podobnych do artykułu 5”. Obowiązują następujące zasady: A) Jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, zostanie podjęta skoordynowana reakcja militarna i przywrócone zostaną wszystkie globalne sankcje wobec Rosji. B) Jeśli Ukraina zaatakuje Rosję lub otworzy ogień na terytorium Rosji bez prowokacji, gwarancje bezpieczeństwa zostaną uznane za nieważne. Jeśli Rosja otworzy ogień wobec Ukrainy, gwarancje bezpieczeństwa wejdą w życie. C) Stany Zjednoczone otrzymają rekompensatę za udzielenie gwarancji bezpieczeństwa (Punkt C został usunięty). D) Podpisane wcześniej dwustronne umowy bezpieczeństwa między Ukrainą a około 30 krajami pozostaną w mocy.

6. Rosja sformalizuje swoje stanowisko o nieagresji wobec Europy i Ukrainy we wszystkich niezbędnych ustawach i dokumentach. Ratyfikuje je rosyjska Duma Państwowa (niższa izba parlamentu - PAP).

7. Ukraina stanie się członkiem UE w jasno określonym terminie i otrzyma krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego (W przywołanej przez The Kyiv Independent wypowiedzi Zełenski zasugerował, że może to być rok 2027 lub 2028 - PAP).

8. Ukraina otrzyma globalny pakiet rozwojowy, szczegółowo opisany w odrębnej umowie, obejmujący różne obszary gospodarcze: A) Utworzony zostanie fundusz rozwojowy przeznaczony na inwestycje w szybko rozwijające się branże, w tym technologie, centra danych i sztuczną inteligencję. B) Stany Zjednoczone i amerykańskie przedsiębiorstwa będą współpracować z Ukrainą w celu wspólnego inwestowania w odbudowę, modernizację i eksploatację ukraińskiej infrastruktury gazowej, w tym rurociągów i magazynów. C) Podjęte zostaną wspólne wysiłki na rzecz odbudowy obszarów zniszczonych podczas wojny, skoncentrowane na odbudowie i modernizacji miast i dzielnic mieszkaniowych. D) Priorytetem będzie rozwój infrastruktury. E) Rozszerzona zostanie eksploatacja minerałów i zasobów naturalnych. F) Bank Światowy zapewni specjalny pakiet finansowy w celu wsparcia przyspieszenia tych działań. G) Utworzona zostanie grupa robocza wysokiego szczebla, co obejmie powołanie czołowego światowego eksperta finansowego jako administratora ds. dobrobytu, aby nadzorował realizację strategicznego planu odbudowy i przyszłego dobrobytu.

9. Utworzonych zostanie kilka funduszy zajmujących się odbudową ukraińskiej gospodarki, odbudową zniszczonych obszarów i regionów oraz kwestiami humanitarnymi. Celem jest zebranie 800 mld dolarów, czyli szacunkowego kosztu zniszczeń spowodowanych przez wojnę Rosji.

10. Ukraina przyspieszy proces negocjacji umowy o wolnym handlu ze Stanami Zjednoczonymi.

11. Ukraina potwierdza swoje zobowiązanie do pozostania państwem nieposiadającym broni jądrowej, zgodnie z Traktatem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.

12. Kontrola nad Zaporoską Elektrownią Atomową i przywrócenie działania elektrowni wodnej w Kachowce. Waszyngton proponuje, aby Zaporoska Elektrownia Atomowa była wspólnie zarządzana przez Ukrainę, Rosję i USA, przy czym każdy kraj kontrolowałby 33 proc., a USA pełniłyby rolę głównego nadzorcy elektrowni. Ukraina sprzeciwia się kontroli Rosji nad elektrownią. Kijów proponuje, aby elektrownia była zarządzana przez spółkę joint venture złożoną z USA i Ukrainy, gdzie 50 proc. wytworzonej energii elektrycznej trafi na terytoria kontrolowane przez Ukrainę, a USA będą decydować o dystrybucji pozostałych 50 proc.

13. Ukraina i Rosja wprowadzą programy nauczania promujące zrozumienie i tolerancję dla różnych kultur oraz zwalczające rasizm i uprzedzenia. Ukraina przyjmie przepisy UE dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowej.

14. W obwodach donieckim, ługańskim, zaporoskim i chersońskim linia pozycji wojskowych w dniu podpisania porozumienia zostanie uznana za faktyczną linię frontu. A) Aby określić ruchy wojsk niezbędne do zakończenia wojny i utworzenia potencjalnych „wolnych stref gospodarczych”, Rosja wycofa swoje wojska z tych obszarów (Zełenski wyjaśnił, że „potencjalne wolne strefy gospodarcze” mogłyby być kompromisem w żądaniach terytorialnych obu stron - PAP). B) Aby porozumienie mogło wejść w życie, Rosja musi wycofać swoje wojska z okupowanych części obwodów dniepropietrowskiego, mikołajowskiego, sumskiego i charkowskiego. C) Siły międzynarodowe zostaną rozmieszczone wzdłuż linii frontu w celu monitorowania realizacji porozumienia. D) Strony zgadzają się przestrzegać zasad i zobowiązań nałożonych przez konwencje genewskie z 1949 r. i protokoły dodatkowe do nich, w tym powszechnych praw człowieka.

15. Rosja i Ukraina zobowiązują się do powstrzymania się od użycia siły w celu zmiany ustaleń terytorialnych i będą rozwiązywać wszelkie spory drogą dyplomatyczną.

16. Rosja nie będzie utrudniać Ukrainie korzystania z rzeki Dniepr i Morza Czarnego do celów handlowych. Oddzielna umowa morska zapewni swobodę żeglugi i transportu, a okupowana przez Rosję Mierzeja Kinburnska zostanie zdemilitaryzowana.

17. Utworzenie komitetu humanitarnego, który zapewni: A) Wymianę wszystkich więźniów na zasadzie „wszyscy za wszystkich”. B) Uwolnienie wszystkich zatrzymanych cywilów, w tym dzieci i więźniów politycznych. C) Podjęcie działań mających na celu rozwiązanie problemów i złagodzenie cierpień ofiar konfliktu.

18. Ukraina musi przeprowadzić wybory prezydenckie najszybciej jak to możliwe po podpisaniu porozumienia.

19. Porozumienie będzie prawnie wiążące. Jego realizacja będzie monitorowana przez Radę Pokoju, której przewodniczy prezydent USA Donald Trump. W procesie tym wezmą udział Ukraina, Europa, NATO, Rosja i Stany Zjednoczone. Naruszenia będą skutkowały sankcjami.

20. Zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po wyrażeniu zgody na porozumienie przez wszystkie strony. 

• Tusk po rozmowie liderów Europy z Zełenskim na temat Ukrainy. "Potrzebne pewne gwarancje"
• Nieludzki plan Putina na Boże Narodzenie. Zemsta na Odessie, nieustające ostrzały
• Barbarzyńskie ataki Rosji w Boże Narodzenie. Drony celowały w kierowców

Źródło: PAP/Guardian/inne