28 lipca

1368 - Zmarł Bolesław II Mały, książę jaworski i siewierski, margrabia Łużyc Dolnych. (ur. między 1309 a 1312)

1655 - Zmarł Cyrano de Bergerac, francuski pisarz i wolnomyśliciel, zwolennik filozofii materialistycznej, autor listów satyrycznych, dramatów i powieści. Urodził się 6 marca 1619 roku.

1656 - Potop szwedzki: bitwa o Warszawę, która trwała do 30 lipca i zakończyła się zwycięstwem Szwedów. W walkach brały udział wojska polskie i litewskie pod dowództwem króla Jana Kazimierza z armią szwedzko-brandenburską, dowodzoną przez króla Karola Gustawa i elektora Fryderyka Wilhelma. 355 rocznica

1750 - Zmarł Jan Sebastian Bach, niemiecki kompozytor. Tworzył utwory fortepianowe, organowe, symfonie i kantaty. Urodził się 21 marca 1685 roku. 

REKLAMA

1794 - Maksymilian Robespierre został stracony na gilotynie w Paryżu. Był działaczem Klubu Jakobinów i jednym z przywódców Rewolucji Francuskiej. Członek Komitetu Ocalenia Publicznego, odpowiedzialny za masowy terror, po przewrocie termidoriańskim aresztowany i stracony.

1804 - Urodził się Ludwig Feuerbach, niemiecki filozof, jeden z głównych przedstawicieli materialistycznego antropologizmu i ateizmu. Podkreślał materialność człowieka - człowiek jest tym, co je, i na tej podstawie zbudował naturalistyczną etykę i teorię religii. Zwalczał idee nieśmiertelności i nadprzyrodzoności. Jego twórczość wywarła duży wpływ na kształtowanie się poglądów Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. Zmarł 13 września 1872 roku.

1812 - Urodził się Józef Ignacy Kraszewski, pisarz, publicysta, historyk, malarz, krytyk literacki i muzyczny. Nazywano go "człowiekiem instytucją". Napisał 223 powieści i 15 utworów scenicznych, miał wystawy malarskie i graficzne. Jego znane powieści historyczne i obyczajowe to między innymi: "Stara baśń", "Zygmuntowskie czasy", "Komedianci", "Ulana", "Chata za wsią". Zmarł 19 marca 1887 roku.

1821 - Zmarł Antonio Vivaldi, włoski skrzypek i kompozytor okresu późnego baroku, ksiądz. Autor koncertów skrzypcowych "Cztery pory roku", "Burza morska", "Polowanie",  a także oper, oratoriów, kantat, sonat skrzypcowych i wiolonczelowych, wokalnych utworów religijnych. Większość kompozycji Vivaldiego odkryto w latach 30. XX wieku. Nieznane dzieła Vivaldiego są odnajdywane do dziś. Urodził się 4 marca 1678 roku. 190 rocznica

REKLAMA

1821 - Peru proklamowało niepodległość. Święto narodowe tego kraju. 190 rocznica

1826 - Zmarł generał Józef Zajączek, książę herbu Świnka. Namiestnik Królestwa Polskiego. Walczył w Powstaniu Kościuszkowskim i brał udział w kampanii napoleońskiej - jego nazwisko widnieje na Łuku Triumfalnym w Paryżu. Autor wspomnień "Pamiętniki, albo historia rewolucji polskiej, czyli powstanie roku 1794". Ulica jego imienia jest na warszawskim Żoliborzu. Urodził się 10 marca 1752 roku. 185 rocznica

1847 - Zmarł Jan Nepomucen Głowacki, malarz i rysownik; jeden z pierwszych malarzy Tatr. Jego obrazy "Widok z Poronina" i "Morskie Oko" zapoczątkowały polskie tatrzańskie malarstwo pejzażowe. Urodził się w 1802 roku.

1869 - Zmarł Jan Ewangelista Purkyně czeski fizjolog i anatom. W 1839 roku nazwał żywą materię w komórkach protoplazmą, jako pierwszy stosował mikrotom - urządzenie do krojenia preparatów na cienkie skrawki. Jako pierwszy opisał działanie na człowieka kamfory, terpentyny, beladonny i opium. Odkrył tzw. zjawisko Purkinje'a, czyli zmianę wrażliwości oka na barwy podczas adaptacji w ciemności, odkrył gruczoły potowe, zaproponował zastosowanie badania odcisków palców do identyfikacji ludzi.  

REKLAMA

1840 - Urodził się Edward Drinker Cope, amerykański paleontolog, zoolog i ewolucjonista. Odkrywca około 1000 gatunków kręgowców kopalnych, propagator teorii ewolucji J.B. Lamarcka, profesor Uniwersytetu w Pensylwanii. Autor historii ewolucji koniowatych oraz rozwoju uzębienia ssaków oraz 1200 publikacji i artykułów. Zmarł 12 kwietnia 1897 roku.

1877 - Urodził się Jędrzej Marusarz, przewodnik górski, taternik, współzałożyciel TOPR. Uczestniczył w wielu słynnych i ciężkich wyprawach ratunkowych, między innymi pod Mały Kościelec po zasypanego lawiną Mieczysława Karłowicza w lutym 1909 roku, zanim powstał TOPR. Został uczczony dwiema nazwami w Tatrach: Marusarzowa Przełączka i Marusarzowa Turnia. Zmarł 1 października 1961 roku.

1883 - Urodził się Stefan Pieńkowski, profesor, fizyk, jeden z założycieli Polskiego Towarzystwa Fizycznego na Uniwersytecie Warszawskim, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Zmarł 20 listopada 1953 roku.

1883 - Zmarł Władysław Anczyc, pisarz, poeta, dramatopisarz, tłumacz, autor dramatów "Kościuszko pod Racławicami", "Emigracja chłopska" i patriotycznej pieśni "Marsz strzelców". Urodził się 12 grudnia 1823 roku.

REKLAMA

1887 - Urodził się Marcel Duchamp, malarz francuski, zwany "ojcem wszystkich form awangardy", członek ruchu dadaistycznego. Zmarł 2 października 1968 roku.

1895 - W Galicji utworzono Stronnictwo Ludowe. W 1903 roku przemianowano je na Polskie Stronnictwo Ludowe, a w 1913 - PSL "Piast". Organizacja ta stanowiła zaczątek zorganizowanego ruchu ludowego na ziemiach polskich.

1900 - Urodził się Artur Maria Swinarski, poeta, satyryk i dramaturg.  Autor przekładów klasyków niemieckich. Zmarł 21 kwietnia 1965 roku.  

1902 - Urodził się Karl Rajmund Popper, austriacki logik i filozof, jeden z najwybitniejszych myślicieli 20. wieku. Zmarł 17 września 1994 roku.

REKLAMA

1904 - Urodził się Paweł Czerenkow, rosyjski fizyk, profesor Instytutu Inżynieryjno-Fizycznego w Moskwie, członek Akademii Nauk ZSRR,  laureat Nagrody Nobla w 1958 roku w dziedzinie fizyki za odkrycie i interpretację tzw. promieniowania Czerenkowa. Zmarł 6 stycznia 1990 roku.

1909 - Urodził się Eric Ambler, pisarz, mistrz powieści szpiegowskiej, "Ciemna granica", "Maska Dimitriosa", "Podróż w głąb strachu". Zmarł 22 października 1998 roku.

1914 - Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, początek I wojny światowej.

1920 - Rada Ambasadorów rozstrzygnęła o podziale Śląska Cieszyńskiego, Spiszu i Orawy; Polska otrzymała 43,8 procent spornych ziem. 

REKLAMA

1921 - Zmarł Tadeusz Godlewski, fizyk, profesor Politechniki Lwowskiej, twórca pierwszego polskiego laboratorium do badań ciał promieniotwórczych i radioaktywnością. Autor 30. publikacji naukowych, w tym "O niektórych promieniotwórczych właściwościach uranu".  Urodził się 4 stycznia 1878 roku. 90 rocznica

1923 - Między Warszawą a Krakowem została uruchomiona regularna linia lotnicza.

1928 - Inauguracja IX Igrzysk Olimpijskuch w Amsterdamie, podczas których polska lekkoatletka Halina Konopacka zdobyła w rzucie dyskiem pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski.

1929 - Urodziła się Jacqueline Onassis, wdowa po prezydencie Johnie Kennedym i greckim armatorze Arystotelesie Onassisie, dla rodaków przez wiele lat pierwsza dama Ameryki. Była spokrewniona z polskim rodem Radziwiłłów. Zmarła 20 maja 1994 roku.

REKLAMA

1941 - Urodził się Riccardo Mutti, włoski dyrygent, związany z mediolańską La Scalą i Orkiestrą Filadelfijską, współpracujący z orkiestrami filharmonii: berlińskiej, londyńskiej i wiedeńskiej. Na koncie ma wiele nagrań, między innymi z symfoniami Beethovena, Brahmsa, Czajkowskiego a także z repertuarem operowym. 70 rocznica

1942 - Utworzenie w warszawskim getcie konspiracyjnej Organizacji  Bojowej, która dała początek Żydowskiej Organizacji  Bojowej.

1945 - Urodził się. Richard Wright, brytyjski muzyk rockowy grający na instrumentach klawiszowych, dętych a także wiolonczeli i skrzypcach; najbardziej znany z długoletnich występów z grupą Pink Floyd. Zmarł 15 września 2008 roku.

1964 - Urodził się Kazimierz Michał Ujazdowski, polityk, poseł na Sejm I, III - VI  kadencji, minister kultury i dziedzictwa narodowego w rządzie Jerzego Buzka, Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego. W 2007 roku odszedł z partii PiS, by wstapić do niej ponownie w 2010. Autor publikacji poświęconych polityce kulturalnej i historycznej oraz zagadnieniom ustrojowym i konstytucyjnym.

REKLAMA

1968 - Zmarł Otto Hahn, niemiecki fizykochemik. Wykrył zjawisko izometrii jądrowej. W 1938 roku wspólnie z Fritzem Strassmannem przeprowadził pierwszą reakcję rozszczepienia jądra atomu, za co w 1944 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Urodził się 8 marca 1879 roku.

1972 - W Warszawie zmarła Mieczysława Ćwiklińska, znana aktorka filmowa i teatralna. Grała w 40. filmach, kreowała ponad 100 ról w teatrze, stworzyła własny styl gry. Pochodziła ze słynnego polskiego rodu teatralnego Trapszów. Urodziła się 1 stycznia 1879 roku.

1976 - Początek silnych trzęsień ziemi w chińskiej prowincji Tangdzan, które trwały do 31 lipca. Według oficjalnych danych, pochłonęły 240-250 tysięcy ofiar, nieoficjalne o około 800 tysięcy. 45 rocznica

1984 - W Los Angeles odbyły się XXIII Letnie Igrzyska Olimpijskie,  zbojkotowane przez reprezentacje 17. państw komunistycznych,  z wyjątkiem Jugosławii i Rumunii. Po raz pierwszy od 1952 roku uczestniczyła w nich reprezentacja Chińskiej Republiki Ludowej. W klasyfikacji medalowej zwyciężyły Stany Zjednoczone, przed Rumunią i RFN.

REKLAMA

1993 - Polska podpisała konkordat z Watykanem. Umowa zawarta w 1925 roku, została anulowana w 1945 przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, który stwierdził, że to Watykan zerwał konkordat, uznając zmiany w administracji kościelnej, zgodne z wymogami hitlerowskiego okupanta.

1993 - Andora została 184. członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych.

1996 - Zmarł Michel Philippot, francuski kompozytor, któremu sławę przyniosły badania i eksperymenty dotyczące problemów akustyki. Urodził się 2 lutego 1925 roku.

1998 - Zmarł Zbigniew Herbert, jeden z najwybitniejszych poetów polskich okresu powojennego, autor między innymi "Pana Cogito" i "Raportu z oblężonego miasta". Od 1986 mieszkał w Paryżu, gdzie współpracował z Zeszytami Literackimi, do Polski wrócił w 1992 roku. Kawaler Orderu Orła Białego. Urodził się 29 października 1924 roku.

REKLAMA

1998 - Zmarł Adam Hollanek, poeta i pisarz, założyciel i redaktor miesięczników "Fantastyka" i "Nie z tej ziemi", autor ponad 30 powieści i książek popularnonaukowych: "Jeszcze trochę pożyć", "Olśnienie", "Katastrofa na Słońcu Antarktydy" i wspomnień "Ja, z Łyczakowa". Urodził się 4 października 1922 roku.

2000 - W 60. rocznicę zbrodni katyńskiej został otwarty Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu, na którym są pochowane szczątki ponad 4400 polskich oficerów zamordowanych przez NKWD wiosną 1940 roku.           

2004 - Zmarł Francis Crick, brytyjski genetyk i biofizyk, współodkrywca biochemicznej struktury DNA, autor kontrowersyjnej teorii pojawienia się życia na Ziemii - panspermii. Profesor Uniwersytetu Cambridge, członek Towarzystwa Królewskiego w Londynie, laureat Nagrody Nobla w 1962 roku w dziedzinie medycyny. Urodził się 8 czerwca 1916 roku.

2010 - Zmarła Katarzyna Sobczyk, piosenkarka, jedna z najpopularniejszych w Polsce wokalistek big bitowych lat 60. Jej największe przeboje to: "O mnie się nie martw", "Mały książę", "Biedroneczki są w kropeczki", "Nie bądź taki szybki Bill". Śpiewała między innymi w grupach Czerwono-Czarni, Nastolatki, Niebiesko-Czarni i Wiatraki. Od 1992 roku przebywała w Stanach Zjednoczonych, w 2008 roku powróciła do kraju. Urodziła się 21 lutego 1945 roku.

REKLAMA

2010 - Zmarł Ryszard Barycz, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, występował w wielu teatrach w kraju, ostatnie lata grał na scenach teatrów warszawskich - Dramatycznego i Współczesnego, w tym ostatnim od 1970 roku. Urodził się 17 marca 1924 roku.