To on zjednoczył Polskę. Władysław Łokietek i droga po koronę
O Władysławie Łokietku mówi się "mały wielki człowiek". To jemu przypadła rola zjednoczenia Polski po okresie rozbicia dzielnicowego. Dlaczego to właśnie on tego dokonał? Jak wyglądała walka o władzę? I co wspólnego mogą mieć ze sobą Mel Gibson, Władysław Łokietek i Juliusz Słowacki? O tym w audycji "TurboHistoria" Krzysztof Grzybowski rozmawiał z Michaelam Morysem Twarowskim, autorem książki "Łokietek Rex. Jeden, by wszystkimi rządzić".
2025-07-18, 23:35
- To jest opowieść o niezwykłym człowieku, który musiał dorosnąć, aby zostać klasycznym bohaterem. Klęski go nie złamały, a nauczyły czegoś. Wrócił z wygnania z doświadczeniem i dokonał rzeczy niezwykłych - mówił o Władysławie Łokietku Michael Morys Twarowski.
Posłuchaj
Młody Władysław nie miał łatwego startu. Ponad sto lat rozbicia dzielnicowego doprowadziło do rozdrobnienia państwa między piastowskie książątka. Jemu przypadła niewielka dzielnica brzesko-kujawska.
Walka o władzę
Przyszłemu królowi nie brakowało hartu ducha i zaciętości. Wychowany na dworze krakowskim wuja Bolesława Wstydliwego i zapatrzony w starszego brata Leszka Czarnego, który objął władzę nad Małopolską, sam zapragnął powiększać swoje panowanie.
O władzę zwierzchnią spierał się najpierw ze śląskim Henrykiem Probusem, a później z królem Przemysłem II. Gdy ten drugi zginął z polecenia Brandenburczyków, Łokietek sięgnął po schedę po władcy.
Panowanie Łokietka w Wielkopolsce nie trwało długo, bo na politycznym horyzoncie pojawił się o wiele silniejszy gracz. Do walki o zwierzchnictwo i tron krakowski włączył się król czeski z dynastii Przemyślidów, Wacław II. W stosunkowo krótkim czasie podporządkował sobie Małopolskę, Wielkopolskę, Kujawy i Pomorze Gdańskie. Prawdopodobnie zwierzchność narzucił też książętom Mazowieckim. Mając w garści większość ziem polskich, Wacław II koronował się w roku 1300 na króla Polski.
Powrót z wygnania
Wygnany i pozbawiony swojej ziemi, Łokietek nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. Książę udał się na emigrację, prawdopodobnie na Węgry. Przez sześć długich lat planował powrót do Polski.
- Łokietek musiał pójść na to wygnanie, żeby dojrzeć, o co w tym wszystkim chodziło. I kiedy on wraca w 1304 roku do Polski, to już nie wraca jako kolejne dzielnicowe książątko, chociaż na początku musi sobie wyszarpać jakąś dzielnicę, ale bardzo szybko okazuje się, że to jest człowiek, który ma wizję, żeby zostać królem Polski - mówił Michael Morys Twarowski.
Łokietkowi udało się opanować Małopolskę i przejąć dziedzictwo Przemysła II - okrojoną najazdami brandenburskimi Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie. 20 stycznia 1320 Władysław został koronowany w Krakowie na króla Polski.
Książka "Łokietek Rex. Jeden, by wszystkimi rządzić" to biografia Władysława Łokietka, skupiająca się na jego drodze do zjednoczenia Królestwa Polskiego. Łączy w sobie aktualną wiedzę naukową z epicką opowieścią o czasach rozbicia dzielnicowego i peryferyjnym księciu, który sięgnął po królewską koronę.
***
Audycja: TurboHistoria
Prowadzący: Krzysztof Grzybowski
Gość: Michael Morys Twarowski (historyk, autor książki "Łokietek Rex. Jeden, by wszystkimi rządzić")
Data emisji: 18.07.2025
Godzina emisji: 22.06
Polskie Radio 24/paw