Nienacki, Niziurski, Bahdaj. Jak bronią się dziś ich książki?

2024-05-31, 11:35

- To literatura dla dzieci, ale ona nie infantylizuje świata (…). Świat Bahdaja czy Niziurskiego nie jest światem bezpiecznym, tam są realne zagrożenia, związane z ludźmi czy sytuacją powojenną, są tajemnicze miejsca, gdzie grożą niewybuchy, gdzie mogą się zdarzyć naprawdę groźne rzeczy. To opisywało ówczesną rzeczywistość - mówił w Polskim Radiu 24 Andrzej Saramonowicz, reżyser i pisarz, który z Przemysławem Poznańskim, krytykiem i blogerem, wracał do klasyki polskiej literatury dla młodzieży.

Na powieściach Edmunda Niziurskiego, Zbigniewa Nienackiego i Adama Bahdaja wychowało się wiele pokoleń dzieci i młodzieży. Jak bronią się dzisiaj ich książki, w których wątki przygodowe mieszają się z kryminałem i powieścią sensacyjną?

Andrzej Saramonowicz mówił o serii "Pan Samochodzik" Nienackiego. - Te przygody, które przede wszystkim mają formę kryminalną, wydawały mi się wtedy kwintesencją sensacyjności. Jak później przeczytałem te książki, zorientowałem się, że część z nich była dość tępą propagandą pewnej wizji socjalistycznego porządku, ale to "nie wchodziło" (…) myśmy byli na to impregnowani, wybieraliśmy tylko akcyjność i emocjonalność tych książek - stwierdził.

- Do dziś w większości te książki bronią się, jako może nie kryminały, jak to dzisiaj rozumiejmy, trup tam się nie ściele, ale jako literatura przygodowa ta przygoda jest świetnie prowadzona. "Pan Samochodzik i zagadki Fromborka" to najlepszy tom z całej serii, świetnie skonstruowany, tak jak powinien być skonstruowany kryminał, to cała intryga i świetne postaci, masę twistów - przyznał Przemysław Poznański.

Edmund Niziurski był autorem m.in. "Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa". - Niziurski w sposobie widzenia świata, poczuciu humoru, miał dla pewnej warstwy dzisiejszej inteligencji bardzo ważne znaczenie. To było komplementarne z tym, że chłonęło się później Hessego, Dostojewskiego. On był tym zaczynem, pokazywał, że literatura jest fantastyczna, i powinniśmy mu być za to bardzo wdzięczni - mówił Saramonowicz.

REKLAMA

Przemysław Poznański wspomniał "Wakacje z duchami" Bahdaja. - Tę książkę przeczytałem po raz pierwszy niedawno. Urzekło mnie to, z jaką powagą traktowany jest tutaj czytelnik, jak poważna, bez żadnego mrugnięcia okiem, jest intryga kryminalna, tutaj wszystko dzieje się na serio. Oczywiście bohaterami są dzieci, przez ich pryzmat widzimy tę historię, ale nie ma tu żadnych uproszczeń, intryga jest intrygą, przestępcy są przestępcami i, jak to w kryminale, trafiają tam, gdzie ich miejsce - mówił gość audycji.

Więcej w nagraniu