Dlaczego wybuchła I wojna światowa?
Przełom XIX i XX wieku to nie tylko czas coraz większego wzrostu świadomości narodowej wśród społeczeństw europejskich, lecz także tworzenia się wielkich ponadnarodowych sojuszy. Napięć etnicznych nie brakowało na Bałkanach.
2014-06-26, 13:20
Posłuchaj
Za preludium pierwszego światowego konfliktu zbrojnego, obejmującego wiele państw, uznaje się zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda – następcę austrowęgierskiego tronu.
- To był jeden z wielu zamachów na władców ówczesnej Europy – jednak ten miał największe konsekwencje. W tamtym burzliwym czasie różnej maści nacjonaliści i anarchiści „polowali” na królów, książąt i prezydentów – mówił w Polskim Radiu 24 Michał Szukała, historyk.
Kocioł bałkański
Franciszek Ferdynand zginął 28 czerwca 1914 roku w Sarajewie. Wykonawcą zamachu – inspirowanego przez nacjonalistyczną serbską organizację „Czarna Ręka” – był Gawriło Princip.
- Bośnia w 1908 roku została anektowana przez Austro-Węgry. To wydarzenie spowodowało wściekłość Serbów, którzy chcieli utworzyć na Bałkanach jedno, wielkie państwo – już wtedy mówiono o Jugosławii – dodał Gość PR24.
REKLAMA
28 czerwca 1914 roku następca austrowęgierskiego tronu przewodniczył manewrom wojskowym. Wizyta była odczytywana przez Serbów jako jawna prowokacja, ponieważ na ten dzień przypadała rocznica ich klęski w Biwie na Kosowym Polu w 1389 roku.
- Następcy austriackiego tronu odradzano wizytę w Sarajewie. Tego dnia nie tylko obchodzono ważną do dziś dla Serbów rocznicę bitwy na Kosowym Polu, ale także dzień świętego Wita – tłumaczył prof. Włodzimierz Borodziej, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego.
Dwa obozy
Podobnie jak podczas II wojny światowej, podczas pierwszowojennych zmagań naprzeciw siebie stanęły dwie antagonistyczne koalicje.
- Trójporozumienie – sojusz Wielkiej Brytanii, Francji i Rosji – zaczyna tworzyć się już pod koniec XIX wieku, a w 1904 roku pomiędzy Londynem a Paryżem podpisano umowę znaną jako entente cordiale, czyli serdeczne porozumienie. Traktat wymierzony był w kolonialne ambicje Niemiec – tłumaczył Michał Szukała.
REKLAMA
W opozycji do Trójporozumienia stało Trójprzymierze, którego filarami były, oprócz Cesarstwa Niemieckiego, Austro-Węgry i Królestwo Włoch.
Równo miesiąc później po zamachu na Franciszka Ferdinanda, 28 lipca 1914, Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Królestwu Serbii, co zapoczątkowało I wojnę światową.
PR24/MP
REKLAMA