Kwiatowe krzyże "pomnikami" antykomunistycznego sprzeciwu. Dr Boruta o wystawie w Kordegardzie

W Kordegardzie chętni mogą zobaczyć wystawę pod tytułem "Kwiatowy Krzyż", zorganizowaną z okazji 40. rocznicy ogłoszenia stanu wojennego. Na ekspozycji znalazły się dzieła między innymi Wiesława Szamborskiego, uwieczniające kwiaty składane w ramach buntu. 

W kilku polskich miastach, zwłaszcza w najbardziej uczęszczanych miejscach Warszawy i Krakowa, w ciągu dnia powstawały spontanicznie konstruowane krzyże, ułożone na trotuarach. Składały się na nie kwiaty, gałązki jedliny i innych drzew; między nimi stawiane były znicze. W ciągu dni te "pomniki" sprzeciwu wobec komunistycznej władzy i postawy większości społeczeństwa rosły - zaś przez noc milicja starała się je usuwać.

Symboliczne miejsca

Jak zauważył dr Tadeusz Boruta - młodsze pokolenie, nawet historycy, "zupełnie zapomniało o tej formie protestu, o tej formie walki o to, żeby zachować wspólnotę narodu, ludzi, Solidarności, wartości, które wtedy w jakimś istotnym stopniu nam zabrano". - Na początku były to krzyże w miejscach bardzo istotnych dla społeczeństwa - mówił gość PR24.

- Pierwsze, które udało mi się udokumentować, są na zdjęciach wykonanych jeszcze przed stanem wojennym, 11 listopada 1981 roku, na obecnym placu Piłsudskiego w Warszawie. Ten krzyż był w miejscu, gdzie ołtarz papieski w 1979 roku, skąd popłynęły słynne słowa "Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi". Być może te kwiaty nie tylko upamiętniały ten fakt, ale też wskazywały na nadzieję, która była w społeczeństwie - zwrócił uwagę rozmówca. 

Artysta zauważył również, że innym "bardzo istotnym dla tego krzyża elementem były też uroczystości pogrzebowe Stefana Wyszyńskiego, które odbyły się w tym samym miejscu, co ołtarz papieski". - Te pierwsze krzyże nazywały się krzyżami Wyszyńskiego. W środku było często umieszczane zdjęcie kardynała - tłumaczył kurator. 

Posłuchaj

Dr Tadeusz Boruta o wystawie "Kwiatowy Krzyż" ("Kwadratura kultury") 23:38

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

• "Wykrzyczeć wściekłość". Kultura w stanie wojennym
• Stan wojenny we wspomnieniach świadków

Zapraszamy do wysłuchania audycji.

***

Audycja: Kwadratura kultury

Powiązany Artykuł

"Śpiewało się sto lat, zamiast bić brawa". Ewa Dałkowska o teatrze domowym w stanie wojennym

Prowadząca: Monika Małkowska

Gość: dr Tadeusz Boruta, artysta, autor tekstów o sztuce i filozofii, kurator wystaw

Data emisji: 21.12.2021

Godz. emisji: 23.35

jbt