Zofia Kossak. „Apelowała o ratowanie Żydów, narażała życie”
2018-04-02, 15:38
Bogoojczyźniana matka-polka, autorka książek historycznych dla młodzieży, antysemitka - takie myślowe kalki przylgnęły do Zofii Kossak-Szczuckiej. Rzeczywiście napisała wiele książek i wypowiadała się niekiedy w sposób, który można uznać za antysemicki, ale była także współtwórczynią - wraz z Wandą Krahelską - Rady Pomocy Żydom Żegota. O jej działalności opowiadała w Polskim Radiu 24 Joanna Jurgała-Jureczka – autorka m.in. książki „Zofia Kossak. Opowieść biograficzna”.
Posłuchaj
Mówiąc o Żegocie zwykle wspomina się o Irenie Sendlerowej, Władysławie Bartoszewskim, a zapomina o osobie, która dała temu przedsięwzięciu pierwszy impuls – Zofii Kossak.
Jak podkreśliła Joanna Jurgała-Jureczka, Zosia Kossak założyła Żegotę narażając siebie i swoje dzieci. - Jej dzieci - Witold i Anna – wyprowadzały z getta Żydów, za co groziła natychmiastowa śmierć. Mimo to, Zofia Kossak robiła to. Organizowała dokumenty, pieniądze – wyliczała Jurgała-Jureczka.
Jak podkreśliła, Zofia Kossak już w pierwszych latach okupacji wiedziała o sytuacjach, w których Polacy denuncjowali Żydów i piętnowała to w prasie podziemnej.
- Pisała o księdzu, który powiedział, gdzie ukrywają się Żydzi i o sytuacjach takich, jakie dokonywały się w Jedwabnem. Mówiła do Polaków, że nie mogą mieć czystego sumienia, jeśli robią coś takiego choć pisała też, że były to marginalne przypadki – mówiła autorka jej biografii.
Jurgała -Jureczka dodała też, że gdy zaczął się Holokaust, Zofia Kossak-Szczucka redagowała „Protest” – ulotkę kolportowaną w prasie podziemnej, w której apelowała o natychmiastowe ratowanie Żydów. - Dla niej liczył się przede wszystkim człowiek. Nigdy nie wiązała się z żadna opcją polityczną – podsumowała.
Zofia Kossak była córką Tadeusza Kossaka - brata bliźniaka Wojciecha, siostrą stryjeczną satyryczki Magdaleny Samozwaniec, poetki Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i malarza Jerzego Kossaka oraz wnuczką Juliusza Kossaka.
Jej debiutem była przetłumaczona na wiele języków Pożoga z 1922. Napisała także m.in. „Krzyżowców”, „Króla trędowatego”, „Bez oręża” i „Złotą wolność”.
Aresztowana w 1943 roku przez gestapo i wywieziona do KL Auschwitz-Birkenau, w 1944 została przewieziona do Warszawy, na Pawiak, i skazana na śmierć. Dzięki staraniom władz podziemia została uwolniona w końcu lipca. Wzięła czynny udział w Powstaniu Warszawskim.
Więcej w całej rozmowie.
Gospodarzem audycji była Małgorzata Łopińska.
Polskie Radio 24/pr
____________________
Gorący Temat w Polskim Radiu 24 - wszystkie audycje
Data emisji: 2.04.18