"Żegota". 75-lecie powstania organizacji ratującej Żydów
2017-10-15, 16:30
Apelem pamięci, salwą honorową i złożeniem wieńców przed Grobem Nieznanego Żołnierza uczczono w czwartek 75. rocznicę powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. W Katedrze Polowej WP odsłonięto tablicę poświęconą Polakom Ratującym Żydów. O "Żegocie" mówiła w Polskim Radiu 24 dr Hanna Węgrzynek z Muzeum Polin.
Posłuchaj
Rada Pomocy Żydom "Żegota" powstała 4 grudnia 1942 roku w Warszawie. Działając w skrajnie trudnych warunkach - od jesieni 1941 roku za pomoc ukrywającym się Żydom groziła kara śmierci - udzieliła wsparcia materialnego około 4 tys. osobom, ponadto zdobywała dokumenty (ok. 50 tys.), szukała mieszkań i kryjówek dla uciekinierów z gett i w miarę możliwości starała się również zapewnić im opiekę medyczną. Dzięki wysiłkom Ireny Sendlerowej i jej referatu opieką udało się objąć 2,5 tys. żydowskich dzieci wyprowadzonych z warszawskiego getta.
Jak podkreślała Hanna Węgrzynek, zagłada jednej czwartej mieszkańców Warszawy wymusiła powstanie "Żegoty". – Pierwsza organizacja zajmująca się pomocą Żydom powstała już w 1941 roku. Momentem przełomu okazała się wielka akcja w getcie warszawskim z lipca 1942 roku. To była zagłada 300 tysięcy osób. Ta akcja spowodowała powstanie komisji tymczasowej przy Delegaturze Rządu Na Kraj, która przekształciła się w Radę Pomocy Żydom – mówiła historyczka.
"Żegota" prowadziła działalność na terenie dużych miast. – Powstała w Warszawie, była związana z wieloma ugrupowaniami politycznymi, zarówno lewicowymi, jak i katolickimi. Powstały później oddziały w Krakowie, Lwowie i Zamościu. W miastach niektórym było się łatwiej ukryć, ponieważ w licznej zbiorowości można była zachować anonimowość. Strategie przetrwania były bardzo różnorodne, a "Żegota" pomagała, wystawiając fałszywe dokumenty i dawano pomoc finansową – powiedziała Węgrzynek.
Działająca do początku 1945 roku Rada Pomocy Żydom była jedyną w okupowanej przez Niemców Europie instytucją państwową ratującą Żydów od Zagłady. Została uhonorowana medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata przyznawanym przez Instytut Pamięci Yad Vashem w Jerozolimie.
Więcej w całej audycji.
Rozmowa Małgorzaty Głogowskiej.
Polskie Radio 24/IAR/PAP
____________________